“Yapay zeka, öğrencilerin yaratıcılığı köreltiyor”

20 Ekim 2025

Oxford Üniversitesi tarafından yapılan yeni araştırma, İngiltere’deki öğrencilerin yüzde 80’inin yapay zekayı düzenli kullanmasına rağmen, bu teknolojinin yaratıcılıklarını sınırladığından ve öğrenme becerilerini olumsuz etkilediğinden endişe ettiğini ortaya koydu.

Oxford Üniversitesi’nin yeni araştırması, Britanya’daki öğrenciler arasında yapay zekanın ders çalışma becerilerini körelttiği kaygısının giderek arttığını ortaya koydu. Öğrencilerin önemli bir kısmı, bu teknolojinin ödevleri “fazla kolay” hale getirdiğini ve yaratıcılıklarını bastırdığını söylüyor.

The Guardian’ın haberine göre 13-18 yaş aralığındaki öğrencilerin yalnızca yüzde 2’si okul çalışmalarında yapay zeka kullanmadığını belirtirken, yüzde 80’i düzenli olarak bu araçlara başvurduğunu ifade etti. Ancak bu kadar yaygın kullanıma rağmen, öğrencilerin yüzde 62’si yapay zekanın öğrenme ve kişisel gelişimleri üzerinde olumsuz etkisi olduğunu düşünüyor. Her dört öğrenciden biri, yapay zekanın “çalışmadan doğru cevaba ulaşmayı fazla kolaylaştırdığını” söylüyor.

Üniversitenin gençlerin eğitimde yapay zekayla etkileşimini inceleyen ilk raporlarından biri olan araştırma, teknolojiye bağımlılıktan doğan kaygıyı da gün yüzüne çıkardı. Katılımcıların yüzde 12’si yapay zekanın yaratıcı düşünme becerilerini sınırladığını, benzer bir oran ise artık problem çözme veya yaratıcı yazma konusunda daha az istekli olduklarını ifade etti. Üretken yapay zeka uzmanı Alexandra Tomescu, bulguların öğrencilerin bu teknolojinin rolüne dair “nüanslı bir farkındalığa” sahip olduklarını gösterdiğini belirtti

. Tomescu, “Öğrencilerin yüzde 60’ı yapay zekanın özgün çalışmayı değil, kopyalamayı teşvik ettiğini düşünüyor. Bu da okul çalışmalarının amacını gayet iyi kavradıklarını gösteriyor. Aslında bu gençlerin oldukça olgun bir farkındalığa sahip olduklarını söyleyebiliriz” dedi. Araştırma, yapay zekanın öğrenme üzerindeki etkisini inceleyen önceki akademik çalışmalara da dayanıyor.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından bu yıl yayımlanan bir araştırmada, ChatGPT gibi dil modellerinin yardımıyla deneme yazan öğrencilerin beyin aktiviteleri ölçülmüştü. Araştırmacılar, bulguların “büyük dil modellerine bağımlılığın uzun vadeli eğitimsel sonuçları konusunda kaygı yarattığını” ve konunun daha derinlemesine incelenmesi gerektiğini vurgulamıştı. “

ÖĞRETMENLERİMİZDEN DAHA FAZLA REHBERLİK BEKLİYORUZ”

Oxford’un araştırmasına katılan iki bin öğrencinin neredeyse yarısı, bazı arkadaşlarının öğretmenlerinin fark etmeden gizlice yapay zeka kullandığını düşündüklerini söyledi. Birçok öğrenci, yapay zekayı doğru biçimde kullanma ve çıktıların doğruluğunu değerlendirme konusunda öğretmenlerinden daha fazla rehberlik istediklerini belirtti.

Üniversite bu doğrultuda, öğretmenleri desteklemeyi ve sınıflarda sorumlu yapay zeka kullanımını teşvik etmeyi hedefleyen bir “yapay zeka eğitim merkezi” kurmayı planlıyor. Tomescu, “Öğrencilerin teknolojiyi verimli biçimde kullanma konusunda hâlâ öğretmenlerinden rehberlik bekliyor olmaları son derece olumlu. Genellikle kuşak farkı yüzünden öğretmenlerin geride kaldığı düşünülür ama görünen o ki öğrenciler hâlâ öğretmenlerine güveniyor” diye konuştu.

YAPAY ZEKAYI “KESTİRME YOL” OLARAK GÖRÜYORLAR

Birmingham’daki Bishop Vesey’s Grammar School’un müdür yardımcısı Daniel Williams da araştırmanın kendi gözlemleriyle örtüştüğünü söyledi. Williams, “Birçok öğrenci yapay zekanın yaratıcılık, tekrar ve problem çözme açısından değerini kabul ediyor ama çoğu zaman onu bir öğrenme aracı değil, kestirme yol olarak görüyor” ifadelerini kullandı. Yine de tablo bütünüyle karanlık değil. Öğrencilerin yüzde 31’i yapay zekanın becerileri üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını belirtirken, bazıları faydalarını da kabul ediyor. Katılımcıların yüzde 18’i yapay zekanın sorunları daha net anlamalarına yardımcı olduğunu, yüzde 15’i ise “yeni ve daha iyi fikirler” geliştirmelerini sağladığını söyledi. Bir kız öğrenci, “Matematiği daha iyi anlamamı sağladı ve zor soruları çözmeme yardımcı oluyor” derken; 14 yaşındaki bir erkek öğrenci, “Artık eskisinden daha hızlı düşünüyorum” ifadesini kullandı.