Sigarayı kafamızda bitirelim!

23 Eylül 2016

Haringey ve Hackney belediyeleri, muhteşem bir hizmete imza atıyorlar.

İngiltere genelinde, Ekim ayında sigarayı bıraktırmayı hedefleyen Stoptober kampanyasına, Türkçe konuşan herkesi davet ediyorlar. Bu, çok özel kampanyada, Türkçe konuşan uzman bir ekiple hizmet vermeyi hedefleyen her iki belediyeyi de gerçekten yürekten kutluyorum.

Bu arada Haringey ve Hackney belediyelerine ait sigara bırakma servislerini kullanacak olanların, sigara bırakma ihtimallerinin 4 kat daha yüksek olacağını unutmayalım. Sigarayı özellikle, psikolojik bir destek olmadan bırakmanın kolay olmadığını söylemek için, tabi ki Bağımlılık Uzmanı olmamıza gerek yok.

Sigaranın; bedensel, ruhsal ve davranışsal bağımlılık yarattığını unutmadan, çok yönlü olarak değerlendirilip, ona göre bir planla bırakılması gerekmektedir.Son dönemde yaygın olarak kullanılan, Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT) ile yüksek derecede başarılar elde edildiğini vurgulamadan geçmek istemiyorum.Muhtemelen,sigara bırakma konusunda en çok kafalarımıza takılan soruların başında,bazılarının neden kolay bırakırken,bazılarının ise neden çok zorlandığı gelebilir.Bu değişkenlikte, kalıtımsal ve biyolojik farklılıkların yanında,değişim döngüsünün de (Prochaska ve Di Clemente) büyük bir rol oynadığını belirtmek isterim.

Sigara bırakma kararı, birden oluşan bir karar değildir. Mutlaka, öncesinde aşamalı bir süreç söz konusudur. Değişim döngüsünün evrelerini şöyle sıralayabiliriz.

Birinci aşama: Farkındalık öncesi; Durumun, farkında olmama dönemi vardır. Kişi sigara içer ve zararlarını önemsemez.

İkinci aşama: Farkına Varma; Durumun farkına varmaya başlama dönemidir. Zararlar fark edilir ancak, bırakma kararı verilmez.

Üçüncü aşama: Karar verme; Bırakmaya karar verme aşmasıdır.

Dördüncü aşama: Eylem; harekete geçme aşamasıdır. Kendiliğinden yapılan bırakma girişimleri veya tedavi için başvurular, bu tür eylemler aşamasındadır. Beşinci aşama: İdame; Sigarasız yaşamın sürdürülmesi dönemidir. Altıncı aşama ve son dönem ise; Nüks dönemidir.

Bu dönüşüm dönemi, ya oluşur ya da oluşmaz. Nüks, tekrar eskisi gibi sigara kullanımına dönmektir. Nüks yerine, küçük hatalar ve tekrar bırakma olabilir veya küçük hatalar olmadan bırakma sürdürülür. Nüks olursa, tekrar ilk aşamaya dönülür. Bu evrelerin hangisinde olduğumuzu gösteren, kısa bir testin olduğunu ve bunun da bize sigara bırakma konusunda davranışsal ve zihinsel olarak, gerçekten hangi aşamada olduğumuzu göstermesi bakımından, son derece önemli olduğunu vurgulamak isterim.

Sigara bağımlıları, hayatları boyunca bu döngüyü bir veya birden çok kez yaşamışlardır. Sigarayı bırakmayı başaranlar arasında da, bu döngüyü birkaç kez yaşayanlar oldukça çoğunluktadır. Bunu şöyle açıklayabiliriz; Sigara bırakmak bir süreçtir. Yılmadan ve en önemlisi, deneyimlerden ders alarak bırakmak gerekmektedir.

Bir veya birkaç kez bırakıp,tekrar başlamak her türlü madde bağımlılığında karşılaşılan bir durumdur.Bu,başarısız olunacağı anlamına gelmez. Bu yüzden, çok geç kalmadan gelin, sigarayı önce kafamızda bitirelim ve destek almaktan çekinUzman Psikolog Alptekin Aydın meyelim.