Tekrarlayan ve zor iyileşen enfeksiyonlar bağışıklık yetmezliğini harekete geçiriyor

29 Ağustos 2019

Türkiye Ulusal Alerji ve İmmünoloji Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Uğur Muşabak, tekrarlayan ve zor iyileşen enfeksiyonlarla karşı karşıya olan kişilerde genetik bağışıklık yetmezliği görülebileceği uyarısında bulundu.

Vücudu mikroplara karşı savu­nan bağışıklık sisteminin görevini yerine getirememesi sonucunda, bağışıklık yetmezliği olarak adlan­dırılan hastalıkların ortaya çıka­bileceğini belirten Prof. Dr. Uğur Muşabak, bu hastalıkların genetik ya da altta yatan başka bir hasta­lığa bağlı olarak gelişebileceğini söyledi.

Hastalığın ortaya çıkmasında güneş ışınları, radyasyon, gerek­siz yere yapılan radyolojik tetkik­ler, uzun süre kimyasallara maruz kalma, sigara gibi çevresel faktör­lerin de etkili olabileceğini aktaran Doktor Uğur Muşabak, akraba ev­liliklerinin yaygın olduğu toplum­larda genetik geçişli bağışıklık yet­mezliklerinin daha fazla görüldü­ğüne işaret ederek Türkiye’nin de bu bakımdan riskli bir coğrafyada bulunduğunu belirtti.

Bağışıklık yetmezliklerinin bir kısmının çocukluk çağında belirti vermediğini ifade eden Muşabak, “Antikor eksikliklerinin hakim ol­duğu bağışıklık yetmezlikleri, ağır­lıklı olarak 20-40 yaş aralığında tanı alır. Tekrarlayan ve zor iyileşen en­feksiyonlar en karakteristik özellik­tir.” dedi.

Prof. Dr. Muşabak, geçirilen en­feksiyonların özelliklerinin tanı için önemli olduğunu dile getirerek şu bilgileri aktardı: “Enfeksiyonların sık tekrarlaması, ağır seyretmesi, antibiyotik tedavisine dirençli ol­ması, enjeksiyon ile (damar yolu, kas içi) uygulanan antibiyotiklere ihtiyaç duyulması, hastanede yatış gerektirir. Bunların dışında ailede bağışıklık yetmezliği olan başka bi­reylerin bulunması, tedaviye rağ­men düzelmeyen ishal, kilo azlığı veya anormal kilo kaybı, lenf bez­leri, karaciğer veya dalakta açık­lanamayan büyümeler, tam kan değerlerinde tesadüfen bulunmuş anormalliklerin de eşlik etmesi ta­nıda önemlidir.”

Yeni doğan tarama program­larının genetik geçişli bağışıklık yetmezliklerinin erken tanısı için önemli olduğunu anlatan Muşabak, bağışıklık yetmezlikleri konusunda deneyimli, uzman ve yeterli dona­nıma sahip sayılı merkezlerde tanı konulabileceğini söyledi.

Prof. Dr. Muşabak, bağışıklık yetmezliğinin neden olabileceği enfeksiyonlara ilişkin de şunları söyledi:

“Otit, sinüzit, konjonktivit, rinit, bronşit, zatürre, ishal, menenjit gibi enfeksiyonların belirtilerini ba­ğışıklık yetmezliği olan hastalarda daha abartılı olarak görürüz. Geç tanı konulan veya tedaviye geç baş­lanan hastalarda ise tekrarlayan enfeksiyonlar, etkiledikleri organ­larda kalıcı veya geri dönüşümü zor olan değişikliklere de yol açabilir. Bunlar kronik otit ve kulak zarında delinme, kronik sinüzit, bronşlarda genişleme, KOAH, iltihaplı bağırsak hastalığı (Crohn, ülseratif kolit, çöl­yak benzeri) olabilir.”

Bağışıklık yetmezliğinin gelişme riski yüksek olan hastalıklara iliş­kin de bilgi veren Muşabak, bağı­şıklık hücrelerinin kendi doku ve organlarına saldırması neticesinde ortaya çıkan hastalıkların başında anemi (kansızlık), trombositopeni (kan pulcuklarında azalma), ilti­haplı bağırsak hastalığı, romatiz­mal hastalıklar, bağışıklık hücre­lerinin doku ve organlarda (akci­ğer, karaciğer, dalak, lenf bezleri, deri) küme yaparak birikmesi neti­cesinde ortaya çıkan hastalıklar ile mide ve lenf kanserleri başta olmak üzere çeşitli kanser türlerinin gel­diğine işaret etti.

Prof. Dr. Muşabak, anne sütünün gerek besin maddeleri ve mikrop­lara karşı koruyucu görevi olan antikorlar bakımından zengin bir içeriğe sahip olduğuna dikkati çe­kerek şunları kaydetti:

“Bebeklerin bağışıklık sistemi yeni doğduklarında henüz dış dünyaya karşı yeterli bir koruma sağlayamaz. Bu eksikliği anne sütü tamamlar ve 6 aya kadar bebeği ko­rur. O nedenle doğum sonrası özel­likle ilk 6 aylık dönemde bebeğin emzirilmesi çok önemlidir. Ayrıca yapılan araştırmalarda anne sütü ile beslenen bebeklerde alerjik ve romatizmal hastalıkların daha az geliştiği görülmüştür.”