Acara Özerk bölgesinin başkenti Batum’da bir gün

25 Haziran 2013

Rus mimarisinden, İzmir saat kulesine, Hollanda evlerinden, İn­giliz yapı stiline, Osmanlı mimari­sinden Çin evine.. Değişik mima­rili bir kent.. Gürcistan’ın başkent Tiflis’ten sonraki en büyük kenti Batum, 2 bin kişilik Türk nüfusu, Türk müteahhitlerin yapılaşmadaki etkenliği ile sınırlarımıza en yakın yerleşim yeri. Sarp sınır kapısından geçtikten 15 dakika sonra Batum’dayız.. Günü birlik vizeyle girilen Karadeniz kıyı­sındaki bu narenciye bahçeleri ve dev yapılar arasındaki kent, 150 binlik nüfusunun yaz aylarında 800 bine ulaşmasıyla ünlü. Türkiye’den bir yıldır vizesiz geçişler nedeniyle iki ülke arasındaki insan trafiği ol­dukça yüksek.
Geceyi Hopa’da geçiriyor. Hopa’da ilk defa aynı otelde iki gece üst üste kalacağımız için ba­vul-açıp kapamayacağımızdan hali­mizden memnunuz. Hopa’dan kısa bir yolculukla, uzun bir tünelden sonra Sarp sınır kapısına varıyoruz. Bir taraf Türkiye, karşımız Georgia yani Gürcistan. Bir yıldır karşılıklı kaldırılan vize­ler nedeniyle iki taraflı geçiş, trafiği oldukça artırmış. Kimliklerimizi tur rehberimiz sevgili Yamaç Ongan’a veriyoruz. Vizelerimizi alıyor ve tek tek gümrükten geçip, Gürcü top­raklarına adım atıyoruz. Otobüsü­müze binip, yola devam ediyoruz. Türkiye sınırından sonra Batum, sa­dece 20 kilometre. Ve Karadeniz’de hilal şeklinde 7 km. Boyunca uzan­mış, yemyeşil, yarı tropik iklime sa­hip eşsiz bir kent.
Yolun iki yakası okaliptus ağaç­larıyla dolu. Bu ağaçlar, su çekme özelliği nedeniyle Batum bataklı­ğını kurutmak için ekilmiş, başarılı da olmuş. Türkiye’de Bayburt’ta doğan ve dünyanın en hızlı akan üçüncü nehri olan Çoruh, burada Karadeniz’e dökülüyor. Çok geniş bir havzası var. Yol üzerinde Gonio Asparos Kalesini ziyaret ediyoruz. Romalılardan kalma eserleri mü­zede inceliyoruz. Sonra yeniden yola devam diyor ve Batum’a giri­yoruz. Yer yer Akdeniz’i anımsatan, İzmir Konak’taki Saat Kulesinin mi­nik modeliyle bizi şaşırtan, ancak sı­rasıyla çarlık Rusya, Çin, Türk, Hol­landa, İngiliz mimarisiyle daha da şaşırtan bir mimari tarza sahip bu büyük kent. Son yıllarda Türk müte­ahhitlerin de girişimiyle kentte bü­yük bir yapılaşma görülüyor. The Sheraton Hotel’i Çarmıklı grubu yapmış ve bu caddeye şirketin sa­hibinin adı verilmiş. Dev rezidans­larda hummalı çalışmalar sürüyor.. Deniz kenarlarında geniş, yemyeşil bulvarlar yayalara açık. Dünyanın tek “ters” restoranı “White Resta­urant” burada.. Türk restoranları, Çin, İtalyan ve Gürcü mutfağının ör­nekleri sıra sıra.. Modern yapıların yanında eski Sovyetler Birliğinden kalma, bizim İngiltere’de “ belediye evi” dediğimiz 8 – 10 katlı eski yapı­lar resmen gözümüzü rahatsız edi­yor. O kadar eskiler ki, Gürcistan yönetimi mavi, kırmızı, sarı metal plakalarla bir tür süs yapmış, es­kimiş görüntüyü kamufle etmişler. Eski ve yeni yan yana, Küçük, derli toplu bir kent. Burada da yerel tu­rizm rehberi olarak Batum Üniver­sitesinde okuyan bir Türk öğrenciyi alıyoruz. 6 yıldır Batum’da oturan genç rehberimiz, Gürcü dilini üni­versiteyi takip edecek kadar öğren­diğini söylüyor. Şehri avucunun içi gibi biliyor.
Gürcistan’da iki bayrak dikkati­mizi çekiyor. Biri mavi-beyaz, diğer beyaz-kırmızı. Bunlar Acara Özerk Cumhuriyeti ile Gürcistan bayrak­ları. Gürcistan’ın Acara bölgesinin yüzde 60’ı Müslüman. Tarım, turizm , hayvancılık ve deniz taşımacılığı belli başlı geçim kaynağı. Kentin nü­fusu 150 bin. Ancak yaz aylarında çevreden gelen turistlerle 800 bini buluyor. Tam bir sayfiye kenti.
Rehberimiz ile kentin 9 km. uza­ğındaki dünyanın en büyük bota­nik bahçesine gidiyoruz. Gerçek­ten görülmeye değer, hele kenti uzaktan da olsa görmek için ideal bir spot. 1800’lerin sonlarında ya­pılmaya başlanmış ve 20’inci yüz­yılın hemen başında açılmış bu Botanik Park’ta yok yok. Güney Amerika, Meksika’dan, Himalaya­lara, Japonya’dan Uzak Asya’ya, Avustralya’dan Kafkasya’ya aklı­nıza gelebilecek her tür ağaç, bitki, çiçek burada.. Bahçeyi bizimle bir­likte günü birlik geçen Türkler de geziyor.. Buraya gelen Türk vatan­daşlarının gece eğlence hayatı ve gazinoların müşterileri olduğunu öğreniyoruz.. Dünya oteller zincir­lerinin birçoğunun Batum’da şu­besi var, çoğunun da kendine ait kumarhanesi mevcut..
Botanik Park’tan ayrılıp, kent merkezine geri dönüyor ve şe­hir turu alıyoruz.. Osmanlılardan 1800’lerden kalma Orta Camii’ne geliyoruz.. Kapı oymalarına, içer­deki süslemelere hayran kalıyoruz.. Caminin hemen yanındaki sokaklar ise tam Türk mahallesi. Türk isimli bir sürü dükkan, berber, restoran­lar, kebapçılar, gözlemeci, terzi Batum’un ortasında .. 2 bin Türkün burada yaşadığı söyleniyor.
Kentin ortasındaki Avrupa Mey­danı diye adlandırılan süslü mey­dandaki Medea Altın Postlu Koç heykeli, gözümüzü kamaştırıyor. Bu dev heykel, adeta Batum’un sim­gesi gibi. Batum, Avrupai meydan­ları, modern kafeleri, restoranları ile modern ve eskiyi içiçe, yanyana yaşatan bir kent.
Yolunuz Karadeniz’in bu uç nok­tasına düşerse, Batum’u görme­den dönmeyin deriz. Gürcistan’ın ikinci büyük kentinde geçirdiğimiz dördüncü günümüzde, çok hoş bir restorana yerel tadlar için gidiyo­ruz.. Masalarda lavaş diyebileceği­miz kabarmış pide ile normal pide­ler, salatalar mevcut. Zaten yemek kültürleri daha çok unlu gıdalara dayalı. Haçopuri dedikleri pideyi andıran peynirli ekmek geleneksel yemekleri.
Bize de geliyor. Üzerinde tere­yağı bulunan kalın hamurlu pideyi iştahla ağzımıza atıyoruz. Ancak ne tadı var, ne tuzu. Peyniri de tuzsuz. Hamuru da oldukça kalın. Aklımıza Karadeniz’İn meşhur çıtır çıtır pi­deleri geliyor. Zaten önceki pide ve salata ile çoğumuz karnımızı do­yurmuşuz. Ancak geleneksel , ga­zoza benzeyen “ armu t” tatlı içeceği ben şahsen beğeniyorum. Hepimize koca bir şişe ikram ediyorlar. Sonra meyveleri geliyor, hepsinin organik olduğunu öğreniyoruz.
Batum’un sokaklarında dolaş­tıktan sonra deniz kenarında halka açık kafelerden birinde oturup, din­leniyoruz.. Ve bu arada ilk yağmura şahit oluyoruz.. Giderek sağanak hale dönüşüyor.
Dinince otobüsümüz bizi almaya geliyor ve yine aynı şekilde sınırdan geçip Sarp yoluyla, Hopa’ya dönü­yoruz. Bir gün önceki Maçahel yol­culuğundan sonra Batum bize din­lenme gibi geliyor. Hopa’ya varı­yoruz. Yağmur ince ince çiseliyor. Otelimizde bizi güzel bir sürpriz bekliyor. Restoranda çalışan gar­sonlar, bize şahane bir Horon gös­terisi sunuyor.
Öyle çevik, öyle hareketliler ki gözlerimizle bile takip etmekte zorlanıyoruz. Hepsi sanki profesyo­nel folklorcu. Gözlerini açıp, yürü­meye başlar başlamaz horonu öğ­rendiklerini ve her Karadenizli’nin bu oyunları bilip, oynadığını söy­lüyorlar. Tulum ve kemençe ile ça­lınan müziğe göre ayrı oyunlar oy­nanıyor. Horon deyip geçmeyin, ol­dukça dinamik, çeviklik gerektiren hızlı bir halk dansı. Gıpta ile keyifle onları izliyoruz. Her gece konukları için iki seans dans ettiklerini, hatta içlerinden bir tanesi bir haftada 5 kilo verdiğini anlatıyor.
Acaba bu güzel yemeklerin üze­rine biz de burada bir hafta kalıp, horon mu oynasak ? Hopa’daki iki gecelik konaklamamız sabaha biti­yor. Yine güzel bir Karadeniz gece­sine yağmurla, serinlikte giriyoruz.