“İşçilere daha fazla vergi indirimi için sosyal yardımları kısacağım”

Ancak Başbakan,Maliye Bakanı’nın kararlılığının altını çizerek, bir sonraki parlamentoda bu hedef doğrultusunda önemli bir ilerleme kaydetmeyi planladığını söyledi.

Sunak, “Çalışma üzerindeki bu çifte vergilendirmeyi sona erdirmek istiyoruz. Bu gereksiz yere karmaşık bir durum. Tüm bu para nihayetinde kamu hizmetlerini finanse etmek için aynı potaya giriyor. Dolayısıyla, uzun vadeli hedefimiz bu adaletsizliği sona erdirmek, NIC’leri ortadan kalkana kadar kesmeye devam etmek, çünkü sıkı çalışmayı ödüllendirmenin, vergi sistemini basitleştirmenin ve doğru olduğunu düşündüğüm türden bir toplum inşa etmenin en iyi yolu budur.

“NIC’leri altı ay içinde iki etkinlikte üçte bir oranında düşürdük. Bu da hedefe ulaştığımızı ve daha da ileriye gidebileceğimizi gösteriyor; ancak plana sadık kalmamız ve bir sonraki parlamentoda bu hedefe doğru önemli bir ilerleme kaydetmemiz önemli” dedi.

Sunak ayrıca sosyal yardım bütçesini kısarak bu taahhüdün bedelini ödemeyi planladığını açıkladı. Uzun süreli hastalıklar geçen yıl bir başka rekor seviyeye ulaştı ve 2.8 milyon kişi hastalık nedeniyle çalışamadı.

“Sıkı çalışmayı ödüllendiren bir topluma yürekten inanıyorum. Bu konuda çok konuştum ve çalışmanın bize bir amaç duygusu, bir kimlik duygusu verdiğine inanıyorum. Çok çalışmayı ödüllendirmek benim için gerçekten çok önemli dolayısıyla, bunu yapmanın en iyi yolu da NIC’leri kesmek .”

Başbakan bütçeyi tanıtmak üzere Güney Yorkshire’da gerçekleştirdiği bir tur sırasında konuştu. İlk durağı bir Wetherspoon pubı olan Maltby, Rotherham’daki Queen’s Hotel oldu. Burada bir PM Connect etkinliği için destekçileriyle bir araya geldi.

Başbakan, pub’ın ortasında ayakta durarak, etrafı insanlarla çevrili bir şekilde, Lordlar Kamarası reformu ve planlamasından Ruanda Güvenliği Yasa Tasarısı ile partisinin “tekneleri durdurma” vaadine kadar her konuda soruları yanıtladı. En önemli anlardan biri, içki içmeyen başbakanın dinleyicilere telefonundaki Wetherspoon uygulamasını göstermesi oldu. Sunak, seçim bölgesi Richmond, Kuzey Yorkshire’daki Wetherspoon’u sık sık ziyaret ettiğini itiraf etti.  Format, genel seçim kampanyası sırasında parti liderleri tarafından sık sık düzenlenen toplantılara benziyordu.

Hükümetteki üst düzey isimler broşürlerin basıldığını ve Sunak’ın Ruanda tasarısı mart sonunda Lordlar Kamarası’ndan geçer geçmez seçim çağrısı yapabileceğini iddia ediyor.

Ancak erken seçim ihtimali sorulduğunda Sunak’ın tek söylediği şey şu oldu: “Zamanlama konusunda sene başında söylediklerimin aynen arkasındayım.”

Partisi anketlerde sürekli İşçi Partisi’nin gerisinde kalan Sunak, aylardır kendi partisi içinde, Başbakanlığı için totemik bir konu haline gelen vergileri azaltması yönünde baskı altındaydı.

Çarşamba günkü bütçenin en önemli parçası, Hunt’ın sonbahar açıklamasındaki aynı kesintiyi yansıtan NIC’lerde 2p’lik bir kesinti oldu. Yeni oran olan 8p’ye yapılan toplam 4p’lik indirim, 27 milyon çalışan için yılda ortalama 900 sterlin değerindeydi.

Ancak bazı destekçiler Başbakanın daha da ileri giderek gelir vergisini düşürmesini istedi ve 2022’de Muhafazakâr Parti liderliğine ilk adaylığı sırasında verdiği bir sözü hatırlattı.

Güney Yorkshire’a giden trende röportaj veren Sunak, NIC’lerin kesilmesinin doğru plan olduğunda ısrar etti. Eski Muhafazakâr Maliye Bakanı George Osborne ile şimdiki Maliye Bakanı Jeremy Hunt arasında bir bölünme olduğu iddialarına soğuk su döktü.

Ancak Hunt’ın 14 milyar sterlinlik bağışına rağmen, resmi tahminler çarşamba günkü bütçede yer alan önlemlerin verginin milli gelire oranını yüzde 37.1’de bıraktığını ortaya koydu. Haberde, bunun 1948’den bu yana en yüksek vergi yükü olduğu kaydedildi.

Hükümetin vergi konusundaki sicilini savunan Başbakan şunları söyledi: “Sanırım adil düşünen çoğu insan ülkenin son birkaç yılda çok şey yaşadığının farkındadır. Yüzyılda bir, nesilde görülen krizler yaşadık: Covid, ardından tam toparlanırken Ukrayna’da bir savaş. Bunların her ikisi  ve yüksek enflasyon, hükümetin haklı olarak devreye girmesini ve ülkeyi ve insanları bu konularda desteklemesini gerektirdi. Bu da şaşırtıcı olmayan ve kaçınılmaz bir şekilde vergi yükünün artması anlamına geliyordu. Bunun siyasi bir mesele olduğunu düşünmüyorum.”

Hunt’ın bütçede savunma harcamalarını artırmama kararı, savunma bakanı Grant Shapps’ın bütçesine 2 milyar ila 4 milyar sterlin arasında ek yatırım yapılması yönündeki taleplerini reddetmesinin ardından eleştiri konusu oldu.

Mali Açıklama ve Bütçe Raporunda yayınlanan tablolar, zaten nakit sıkıntısı çeken silahlı kuvvetlere yapılan rutin harcamaların önümüzdeki yıl 2.2 milyar sterlin azalacağını gösteriyor. Büyük tedarik projelerine yapılan harcamaların ise 0.3 milyar Sterlin düşeceği tahmin ediliyor.

Ukrayna ve Orta Doğu’da çatışmaların yaşandığı bir dönemde her iki kategorinin toplamı 2023-24’te 54.2 milyar Sterlin iken 2024-25’te 51.7 milyar Sterline düşecek.

Bu açıklama, Cuma günü Avam Kamarası Kamu Hesapları Komitesi tarafından yapılan ve İngiltere’nin savunma harcamalarındaki 29 milyar Sterlinlik açık nedeniyle askeri müttefiklerine giderek daha fazla bağımlı hale geleceği yönündeki uyarıya rağmen geldi.

Ancak Sunak şunları söyledi: “Maliye Bakanı olarak Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana savunma bütçesinde 24 milyar Sterlinlik bir artışla en büyük artışı gerçekleştirdiğimiz dönemdeki sicilimize işaret etmek isterim. Bütün mesele, içinde yaşadığımız dünyanın daha tehlikeli hale geldiğinin ve ülkeyi buna karşı korumak için daha fazla yatırım yapmamız gerektiğinin farkındaydık.”

Konut Bakanı Michael Gove’un geçtiğimiz ay The Sunday Times’a verdiği röportajda, konut piyasasının dışında kalan gençlerin nihayetinde demokrasiden uzaklaşacağını iddia etmesine rağmen, bütçe konut merdivenine ilk adımlarını atmak isteyenlere çok az umut verdi. Konut konusunda “büyük bir teklifin” Muhafazakâr manifestoya saklandığı anlaşılıyor.

Başbakan, partisinin konut konusunda hala anlatacak iyi bir hikayesi olduğunda ısrar etti, ancak hala “yapılacak daha çok iş” olduğunu da kabul etti.

Sunak, “İlk dairemin anahtarını almanın nasıl bir şey olduğunu hatırlıyorum. Bu herkesin hayatında özel bir andır ve herkesin bu duygunun tadını çıkarabilmesini istiyorum çünkü bu inanılmaz bir şey. Bilirsiniz, dairenizi satın alırsınız, orada bir aile kurarsınız. Bu hayatınızın gerçekten önemli bir parçası. Ben isteklerin kutlandığı bir topluma inanıyorum ve istekli bir toplum da insanların kendi evlerine sahip olabildiği bir toplumdur.

“İlerleme kaydediyoruz. Geçen yıl, sanırım son İşçi Partisi hükümeti dönemindeki tüm yıllardan daha fazla konut teslim ettik. Manifestomuzda da söylediğimiz gibi, bu parlamento boyunca ilk kez ev alacaklar için bir milyondan fazla ek konut teslim etme yolunda ilerliyoruz. Elimizdeki verilere göre, sanırım 2021’deki oran, yaklaşık 20 yıldır görülen en yüksek seviyedeydi.. Ancak elbette yapılacak daha çok iş var.”