Bütçe vergi saldırısı, ‘işe alım’ konusunda bizi caydıracak

25 Kasım 2024

CBI Başkanından gelen uyarı, İşçi Partisi’nin ‘Britanya’yı çalıştırma’ adımlarını açıklamak üzere olduğu bir dönemde geldi.

CBI Başkanı; ‘Bütçedeki vergi artışları, işletmelerin insanları işe alma konusunda “bir risk alma” şansını zorlaştırdı’ derken, hükümet ise “Britanya’yı çalıştırma” amacına yönelik büyük sosyal yardım reformlarını duyurmaya hazırlanıyor.

The Times’ta yer alan habere göre CBI Başkanı Rain Newton-Smith, pazartesi günü iş dünyası liderlerine Rachel Reeves tarafından geçen ay duyurulan önlemlerin, hükümetin insanları işlerine geri kazandırma misyonunu zayıflattığını söyleyecek.

CBI tarafından yapılan bir anket, işverenlerin %50’sinin, ulusal sigorta katkılarındaki 25 milyar sterlinlik artışın duyurulmasının ardından işçi çıkarmayı planladığını öne sürüyor. 266 şirketin yer aldığı ankette, neredeyse üçte iki oranında katılımcının işe alım planlarını yeniden değerlendirdiği de belirtiliyor.

CBI konferansında yapacağı konuşmada, işin, iş gücü dışındaki dokuz milyon çalışma yaşındaki insanı tekrar işe kazandırmak için kilit rol oynayacağını belirtecek olan Newton-Smith’in, “Onları geri kazandırmak ve verimliliği artırmak, sadece büyüme için değil, aynı zamanda bu insanların refahı ve yaşam fırsatları için de kritik bir misyondur. Bunun için iş dünyası kesinlikle gereklidir ancak bütçe, firmaların insanlara şans verme konusunda işini daha da zorlaştırdı” demesi bekleniyor.

Uyarısı, hükümetin “Britanya’yı çalıştırma” hedefine ulaşmasının zor bir mücadeleyle karşı karşıya olduğunu öne sürüyor.  Salı günü açıklanacak reformlar, nesildeki en büyük istihdam desteğini vaat edecek.

İş ve Emeklilik Bakanı Liz Kendall, geçen hafta The Times tarafından yayımlanan, 18-21 yaş arasındaki insanların iş ve eğitim fırsatlarını reddederlerse yardımlarını kaybedeceklerine dair raporları doğruladı. Yeni bir gençlik garantisi, her gencin beceri veya istihdam programlarına katılma fırsatına sahip olmasını sağlayacak ancak bu fırsatları değerlendirmekle ‘sorumlulu’ olacaklar. Sky News’a konuşan Kendall, “Eğer insanlar sürekli olarak eğitim veya iş sorumluluklarını kabul etmeyi reddederlerse, yardımlarında yaptırımlar olacak” dedi.

İşçi Partisi, reform paketleri aracılığıyla sosyal yardım bütçesini beş yıl içerisinde 3 milyar sterlin azaltmayı taahhüt etti. İş merkezleri, standart bir sosyal yardım yönetim hizmetinden, herkese açık bir istihdam hizmetine dönüşecek; bu hizmet, insanlara işe girmeleri ve kariyerlerinde ilerlemeleri konusunda yardımcı olmayı amaçlıyor..

Kendall, sosyal yardım sisteminin işsizlik üzerine fazla odaklandığını ve reformlarının, birçok insanın fiziksel ve mental sağlık koşullarının dalgalandığını tanımak için istihdam desteğini yeniden odaklayacağını söyledi. Beyaz kitabının, mental sağlık kliniklerinde iş koçlarının yerleştirilmesini ve iskelet, kas ve eklem ağrısı çeken bireylere istihdam danışmanlarına erişimin genişletilmesini içermesi bekleniyor. Ancak, reformların, geçen ay ki vergi artırıcı bütçeden kaynaklanan, devam eden etkiler tarafından gölgede kalma riski bulunuyor.

Newton-Smith, bütçenin “çok sayıda” işletmeyi yatırımlarını ertelemeye ittiğini, çünkü işverenlerin ulusal sigorta ödemeye başlama eşiğinin düşürülmesinin “herkesi hazırlıksız yakaladığını” söylüyor. Konuşmasında hükümetin, işletmeleri “kriz yönetimine” ve “zarar kontrolüne” ittiğini belirtecek.

Newton-Smith’in uyarıları, CBI’nin bütçe sonrası ikinci anketinde de yansıyor; bu ankette katılımcıların %48.1’i, işverenlerin ulusal sigorta artışına “mevcut iş gücünü azaltarak” yanıt vereceklerini, %62.4’ü işe alım sayısını azaltacaklarını ve %46.2’si de maaş artışlarını erteleyeceklerini veya geçici olarak azaltacaklarını belirtti.

“Bu tür vergi artışları bir daha asla sadece işletmelere uygulanmamalıdır” diyen Newton-Smith, karın “kötü bir şey” veya “kirli bir kelime” olmadığını, aksine yatırım kaynağı olduğunu ve “kar marjlarının sıkıştırıldığını ve kârların etkilendiğini” ekliyor.

İş dünyasının endişeleri, daha yüksek asgari ücret ve planlanan istihdam reformlarının yanı sıra, miras vergisi ve iş mülkü muafiyetinde ki değişikliklerin üzerine eklenen 25 milyar sterlinlik işveren ulusal sigorta katkısı artışının “ağır yükü” etrafında yoğunlaşmış durumda.

Tesco, Sainsbury’s ve John Lewis gibi 80’den fazla perakende yöneticisi, geçen hafta Maliye Bakanını bütçeye yanıt olarak sektör mağaza kapanmaları ve fiyat artışları konusunda uyardı. Ayrıca, binlerce çiftçi, miras vergisindeki reformlara karşı Westminster’da protesto düzenledi.

Newton-Smith, “Konuştuğum firmalar daha fazla fırsat, daha fazla yatırım, daha fazla eğitim yaratmak isterken,  bunun yerine birçokları, özellikle perakende ve konaklamada, kriz yönetimine girdi” diyor.

Bir hükümet sözcüsü ise, “Geçen ay, NHS’yi onarmak ve Britanya’yı yeniden inşa etmek için yatırım yaparak durumu düzeltmek ve değişim sağlamak amacıyla parlamentoda bir kez gerçekleşen bütçe sunduk; aynı zamanda çalışan insanların maaşlarında daha yüksek vergilerle karşılaşmamalarını sağladık” dedi.