Keir Starmer, Çin’in tehdit olarak tanımlanması yönündeki baskılara direniyor

16 Aralık 2024

Başbakan, Prens Andrew’un casus olduğu iddia edilen bir kişiyle bağlantısının ortaya çıkmasının ardından Çin’i yüksek riskli ülkeler listesine alma çağrılarıyla karşı karşıya kaldı ancak bunun ekonomik sonuçlarından korkuyor.

Sir Keir Starmer, Çin’in yeni ulusal güvenlik yasaları kapsamında İngiltere’ye yönelik bir tehdit olarak tanımlanması yönündeki çağrılara, bunun yaratabileceği ekonomik etkiye ilişkin endişeler nedeniyle direnecek gibi görünüyor.

Başbakan, York Dükü’nün Çin casusu olduğu iddia edilen bir kişiyle bağlantılarının ortaya çıkmasının ardından, Çin’i, İngiltere için en büyük ulusal güvenlik riskini oluşturan ülkelerin yer aldığı yeni ve geliştirilmiş bir listeye dahil etmesi yönünde baskı görüyor. Ancak hükümet böyle bir hamlenin önemli ekonomik ve siyasi sonuçları olabileceğinden korkuyor.

Geçtiğimiz ay Starmer, altı yıl sonra Devlet Başkanı Xi ile görüşen ilk başbakan oldu. Maliye Bakanı Rachel Reeves’in de ekonomik bağları güçlendirmek amacıyla Ocak ayında Pekin’e giderek mevkidaşıyla görüşmesi bekleniyor.

The Times’ın haberine göre, HSBC ve Standard Chartered gibi büyük şirketlerin endişelerini dile getirmesinin ardından, hükümet Çin’i, İngiltere için bir risk olarak resmen tanımlamakta direnecek.

Önümüzdeki yıl yürürlüğe girmesi beklenen yabancı etki kayıt programı, ilk kez İngiltere’de yabancı bir güç ya da kuruluş adına hareket eden herkesi faaliyetlerini beyan etmeye zorlayacak. Geçen yıl parlamento tarafından kabul edilen Ulusal Güvenlik Yasası’nın önemli bir tedbiri olan bu uygulama, “Birleşik Krallık’ın güvenliği için potansiyel risk” teşkil eden ülkelerle olan ilişkilerde şeffaflığı arttırmak üzere tasarlandı. Program iki kademeli olarak işleyecek olup, özel bir risk olarak değerlendirilen ülkeleri kapsayan gelişmiş seviye, ilgili ülkeye karşı sözleşmeden doğan yükümlülükler hakkında ilave açıklamalar yapılmasını gerektirecek.

Planlara göre, Çin’in ya da Çin devletiyle bağlantılı şirketlerin “talimatıyla” çalışan herkesin hükümete kaydolması ve onlar adına yürütülen her türlü faaliyeti ifşa etmesi gerekecek. Bunu yapmamak iki yıl hapis cezası ile cezalandırılabilecek bir suç teşkil edecek. Çin’in gelişmiş listeye eklenmesi halinde Pekin ile ortaklıkları olan üniversitelerin sözleşmeye dayalı anlaşmalarının ayrıntılarını açıklamaları gerekecek.

HSBC ve Standard Chartered gibi şirketler, Çin’in gelişmiş listeye alınmasının ticari anlaşmalar üzerinde önemli bir etkisi olacağı konusunda hükümeti uyardı.

Güvenlik birimlerinin Çin’in casusluk faaliyetlerine “tüm devleti kapsayan” bir yaklaşım benimsediği ve Çin hükümetinin her kolunun yanı sıra işletmelerin de bu faaliyetlere dahil olduğu yönünde endişeleri olduğu söyleniyor.

Hükümetin resmi kılavuzunda şu ifadeler yer alıyor: “Geliştirilmiş aşama, bireylerin veya kuruluşların, Birleşik Krallık’ın güvenliği ve çıkarları için risk oluşturan belirli yabancı güçlerin veya yabancı güç kontrolündeki kuruluşların talimatıyla hareket ettikleri durumlarda kayıt yaptırmalarını gerektirecektir. Ayrıca, belirtilen kuruluşların Birleşik Krallık’taki kendi faaliyetlerini de kaydettirmeleri gerekecektir.”

Yabancı nüfuz kayıt planının başlangıçta bu yıl yürürlüğe girmesi bekleniyordu ancak uygulamaya konulması ertelendi. Muhafazakârlar Çin’i de gelişmiş kademeye eklemeyi düşünüyordu ancak kabinede bu konuda yaşanan görüş ayrılıkları nedeniyle bunu yapmadılar.

Starmer Pazartesi günü gazetecilerin sorusu üzerine programa ilişkin bir güncellemenin “kısa süre içinde” yapılacağı konusunda ısrar etti. Norveç’te düzenlenen bir basın toplantısında konuşan Starmer, bakanların “Çin’in yarattığı zorluklardan endişe duyduklarını” söyledi.

Başbakan sözlerine şöyle devam etti: “Bizim yaklaşımımız angajman, özellikle iklim değişikliği gibi konularda işbirliği yapmamız gereken yerlerde işbirliği yapmak, özellikle insan hakları gibi konularda meydan okumamız gereken yerlerde meydan okumak ve ticaret söz konusu olduğunda rekabet etmektir. Birleşik Krallık hükümeti olarak ortaya koyduğumuz stratejik yaklaşım budur.”

Bir İçişleri Bakanlığı kaynağı henüz bir karar verilmediğini ve gelişmiş kademenin nasıl işleyeceğine karar vermek üzere çalışmaların devam ettiğini söyledi. Nihai karar için Ulusal Güvenlik Konseyi’nin onayı gerekiyor.