İngiliz işletmeleri ticari gerilemeye hazırlanıyor

27 Ocak 2025

Birleşik Krallık’ta borsada işlem gören her beş şirketten biri, maliyetlerin artması beklendiği için kar uyarısında bulundu.

İngiliz işletmeleri, önümüzdeki birkaç ay içinde ticarette daha fazla istihdamı riske atabilecek ve hükümetin büyüme planlarına bir başka gerileme sağlayabilecek “önemli bir düşüşe” hazırlanıyor.

CBI, özel sektörde “yaygın” bir kötümserlik olduğunu ve son büyüme göstergesi anketine göre, özel sektör şirketlerinin net yüzde 22’sinin üretimlerinin bugün ile Nisan arasında düşmesini beklediğini söyledi.

İki yıldan uzun bir sürenin en zayıf ayı olan Aralık ayına kıyasla büyük ölçüde değişmeyen bu rakam, İşçi Partisi’nin ekonomik büyümeyi destekleme çabalarına vurulan son darbeyi temsil ediyor.

CBI’ın geçici baş ekonomist yardımcısı Alpesh Paleja, “Noel’e kadar olan korkunç sürecin ardından, yeni yıl herhangi bir yenilenme duygusu getirmedi ve işletmeler hala faaliyetlerde önemli bir düşüş bekliyor. Anekdotlar, şirketlerin cansız talep ve tüketiciler arasındaki temkinlilikten etkilendiğini ve aynı zamanda bütçede açıklanan önlemlere uyum sağlamaya devam ettiğini gösteriyor” dedi.

Hükümet ve sanayi arasındaki ilişki, Rachel Reeves’in Ekim ayında açıkladığı ve işverenler için daha yüksek ulusal sigorta primleri içeren ilk bütçesiyle zarar gördü. Geçen hafta açıklanan resmi rakamlar, işverenlerin bütçenin ardından personel sayılarını azalttığını ve 2009’daki mali krizden bu yana en hızlı oranlardan biriyle işten çıkardığını gösterdi.

Bu durgun görünüm, özel sektör faaliyetlerinin Ocak ayına kadarki üç aylık dönemde yeniden ve geçen yılın sonundakinden biraz daha hızlı bir şekilde düşmesiyle ortaya çıktı. CBI’a göre faaliyetler 2022 yazından bu yana yatay seyretmekte ya da düşüyor.

Ticaretteki gerilemeye ve bunun devam edeceği beklentisine yanıt olarak, CBI tarafından ankete katılan 900 şirketin çoğunluğu bu yıl fiyatların artmasını bekliyor ve işe alım niyetleri zayıf kalıyor. Özellikle iş ve profesyonel hizmet firmalarında ve tüketici odaklı şirketlerde çalışan sayısının düşmesi muhtemel.

Paleja, politika yapıcıların “giderek daha garip bir değiş tokuş” ile karşı karşıya olduklarını söyledi. İşçi Partisi defalarca ekonomik büyümeyi artırma sözü verdi ve hafta sonu planlama sisteminde daha fazla değişiklik yapılacağını duyuran Rachel Reeves, “ekonomiyi başlatma … ve çalışan insanları daha iyi duruma getirme misyonumuzda her gün mücadele ediyoruz” dedi.

Ancak CBI’ın araştırması, İşçi Partisi’nin büyüme hedeflerine ulaşma konusunda karşılaştığı zorlukların altını çiziyor.

Ayrı bir araştırma da tüketici güveninin son bir yılın en düşük seviyesinde olduğunu ve işletmeler arasındaki iyimserliğin son iki yılın en düşük seviyesinde olduğunu teyit etti. Yaklaşan ulusal sigorta değişikliklerinden en çok etkilenen perakendeciler, “zayıf talep ve ekonomik belirsizliğin” tüketicilerin Noel öncesinde ve Noel’i takip eden haftalarda harcama yapmasını engellediği uyarısında bulundu.

EY’ye göre, zayıf tüketici talebini ve artan maliyetleri yansıtan Londra borsasında işlem gören tüm şirketlerin beşte biri geçen yıl kar uyarısında bulundu. Big Four muhasebe firması, istihdam vergilerindeki artışın önümüzdeki yıl “şirket kazançları için önemli bir yeni zorluk” olacağı konusunda uyardı.

The Times gazetesinde bugün bir yazı kaleme alan gölge Hazine Bakanı Barones Neville-Rolfe, Reeves’in iş dünyası nezdinde “kaybettiği kredinin bir kısmını geri kazanması” gerektiğini söyledi. Nisan ayında yürürlüğe girecek olan ulusal sigorta artışlarının etkisini hafifletmek için imtiyazlar verilmesi çağrısında bulunan Barones Neville-Rolfe, bu politika ile “Maliye Bakanı’nın başını belaya soktuğunu” kaydetti.

CBI’ın son büyüme göstergeleri anketinde, “mini bütçe ‘nin yapıldığı Eylül 2022’den bu yana tüketici hizmetleri sektöründeki işletmelerin görünümleri konusunda şimdikinden daha kötümser olmadıkları görüldü.

CBI, “kötümserliğin özel sektör genelinde geniş ölçüde paylaşıldığını” söyledi. İmalatçılar, distribütörler ve ticari ve profesyonel hizmet firmalarının hepsi önümüzdeki aylarda iş hacimlerinin düşmesini bekliyor.

“Ekonomiye yeniden ivme kazandırmak için acil bir ihtiyaç var. Bu yıl büyüme tahminlerinin düşük kalması ve iş yatırımları için daha az boşluk olması nedeniyle, ilerlemenin yolu hükümet ve firmaların birlikte çalışarak güveni yeniden tesis etmek ve ekonominin tüm silindirleri çalıştırmasını sağlamak için büyüme planlarını hayata geçirmelerinden geçiyor” diyen Paleja, Hükümetin iş oranları sisteminde reform yapmayı, çıraklık vergisini değiştirmeyi ve insanların işte kalmalarına yardımcı olmak için iş sağlığı hizmetlerini genişletmeyi düşünmesini önerdi.