Maliye Bakanı baskı altında: Starmer sahip çıktı, piyasalar sarsıldı

3 Temmuz 2025

 

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves’in, Avam Kamarası’nda gözyaşlarına boğulmasının ardından görevde kalıp kalmayacağı tartışma konusu oldu. Olay, hükümetin borçlanma maliyetlerinde Liz Truss döneminden bu yana en büyük sıçramaya neden oldu.

Başbakanlık sorularında (PMQs) Reeves’in Keir Starmer’ın yanında gözyaşlarını tutamaması, görevden alınacağı yönünde spekülasyonlara yol açtı. Meclis Başkanı Sir Lindsay Hoyle’a, “çok fazla baskı altında” olduğunu söylediği bildirildi.

Starmer’ın, bütçe tartışmaları sırasında Reeves’in görevde kalacağına dair açık bir destek vermemesi, sterlinin dolar ve euro karşısında değer kaybetmesine ve devlet tahvili faizlerinin sert yükselmesine yol açtı. Piyasalar “sarsıldı”.

Ancak Çarşamba akşamı BBC’ye konuşan Starmer, “Bu yaşananlar siyasetten bağımsız, tamamen kişisel bir mesele. Rachel Reeves uzun süre Maliye Bakanı olarak kalacak,” dedi. Hazine yetkilileri de Reeves’in gözyaşlarının kişisel bir nedene bağlı olduğunu doğruladı. Sağlık Bakanı Wes Streeting de yaşananların “kişisel, değil profesyonel” olduğunu söyledi. Reeves ise yorum yapmaktan kaçındı.

Başbakanlık, Reeves ile Starmer arasında hükümetin sosyal yardım reformlarından geri adım atması nedeniyle bir tartışma yaşandığı iddialarını reddetti. Bu geri adım, kamu finansmanında 5 milyar sterlinlik bir açık yarattı.

Reeves, krizi geride bırakmak amacıyla Perşembe günü resmi ziyaretlerine devam edecek. Destekçileri “işine devam ediyor” derken, Başbakanlık “bir yere gitmiyor” açıklamasında bulundu.

Vergi Artışları Yolda mı?

Starmer, Çarşamba günü yaptığı açıklamada sonbahar bütçesinde vergi artışlarının kapısını araladı. Hükümetin sosyal yardım kesintilerinden vazgeçmesinin ardından, üst düzey bakanlar bunun “mali sonuçları” olacağını vurguladı. Mali Araştırmalar Enstitüsü’nden Ben Zaranko, geçen sonbahardaki 40 milyar sterlinlik vergi artışına benzer ölçeklerde yeni vergi zamlarının olası olduğunu söyledi.

Reeves’in, Starmer’ın haftalık konuşmasından hemen önce duygusal olduğu ve Meclis Başkanı Hoyle ile yaşadığı kısa tartışmada gözyaşlarına boğulduğu bildirildi. Ayrıca, geçen hafta sosyal yardım kesintilerini desteklemeye ikna etmeye çalıştığı bir görüşmede, fiziksel engelli İşçi Partisi milletvekili Marie Tidball’ı da ağlattığı iddia edildi. Bu iddia Hazine tarafından yalanlandı.

Piyasalarda Alarm Zilleri

Sterlinin değer kaybetmesi ve devlet tahvili faizlerinin artması, son olarak Liz Truss’un “mini bütçe”sinden bu yana görülmemiş bir piyasa tepkisi oldu. 10 yıllık devlet tahvili getirisi bir ara 22 baz puan yükselerek %4,68 seviyesine çıktı.

XTB araştırma direktörü Kathleen Brooks, “Piyasa, yerine daha sol eğilimli bir maliye bakanı gelme olasılığını fiyatlıyor” dedi. Berenberg ekonomisti Andrew Wishart da Reeves’in görevden ayrılması hâlinde “mali disiplinin onunla birlikte gideceği” endişesinin hakim olduğunu belirtti.

İktidar İçin Çetin Bir Yaz

Pat McFadden, hükümetin gelir vergisi, ulusal sigorta ve KDV konusunda verdiği taahhütlere sadık kalacağını söylese de, “Bu kararların mali sonuçları olacak” dedi. Zaranko ise Reeves’in manevra alanının daraldığını belirterek “Vergi artışları en olası seçenek” yorumunda bulundu.

Ekonomik tahminlerin düşmesi, reformların yasalaşamaması ve genel küresel belirsizlik ortamı, hükümeti 20–40 milyar sterlinlik yeni bütçe düzenlemelerine zorlayabilir. Bu, Reeves’in ve Starmer’ın gelecek aylarda karşı karşıya kalacağı en büyük sınavlardan biri olacak.