Johnson’un önünde 5 Brexit senaryosu var

12 Eylül 2019

Brexit krizi giderek büyüyor; İn­giltere Başbakanı Boris Johnson altı günde girdiği altı oylamanın tamamını kaybetti. Hükümet par­lamentodaki çoğunluğu da yitirdi. Boris Johson’un talep ettiği erken seçim kozu da tutmadı. Daha önce 31 Ekim olarak belirlenen Brexit’in gerçekleşme garantisi de bulunmu­yor. Johnson’ın talebi üzerine Par­lamento beş haftalık bir süre için askıya alındı ancak Boris Johnson’ın da önü kesilmiş durumda. Öte yandan muhalefetin anlaşmasız Brexit’i bloke etmek için Avam Kamarası’ndan geçirmeyi başardığı yasa Kraliçe tarafından onaylandı ve yasalaştı. Brexit sürecinin kont­rolünü kaybeden ve yeni bir plan ortaya koyamayan Boris Johnson, erken seçim talebinin gerçekleş­mesi için yasal önlemler alabilece­ğini söylüyor.

Brexit ile ilgili mümkün görü­nen 5 senaryo

1) Brexit tarihini yeni­den ertelemek

Muhalefet ülkede “deprem et­kisi yaratabilecek” anlaşmasız Brexit’in önüne geçmek için Avam Kamarası’nda bir yasa geçirmeyi ba­şardı. Yürürlüğe giren yasaya göre hükümet 19 Ekim tarihine kadar Av­rupa Birliği ile anlaşma sağlanama­ması durumunda Brüksel’den Bre­xit tarihinin yeniden ertelenmesini talep etmek durumunda kalacak. Buna göre Brexit’in 31 Ocak 2020’ye ertelenmesi gerekiyor.

Daha önce 29 Mart’ta gerçek­leşmesi planlanan Brexit AB ile müzakere edilen anlaşmanın par­lamentoda onaylanmaması üze­rine iki defa ertelenmişti. Yasanın yürülüğe girmesi ile birlikte Boris Johnson Brexit tarihinin ertelen­meyeceğini bir kez daha yineledi.

2) Erken seçim

İngiliz milletvekilleri, Boris Johnson’ın Brexit planlarını red­detse de önümüzdeki aylarda er­ken seçim senaryosu kaçınılmaz görünüyor. Muhalefetteki İşçi Par­tisi bunun 31 Ekim’den sonra ger­çekleşmesinin daha iyi olacağını, bu durumun Avrupa Birliği’nden her halukarda çıkma konusunda ısrar eden Boris Johnson’ın elini za­yıflatacağını belirtiyor. İngiltere’de iktidardaki Muhafazakar Parti mil­letvekili Philip Lee partisinden istifa ederek Liberal Demokrat Parti’ye geçti. Böylece Boris John­son başbakanlığındaki hükümet geçtiğimiz hafta parlamentodaki çoğunluğu kaybetti.

3) Anlaşmasız Brexit

Krizin büyümesi ve Boris Johnson’ın düzenlenebilecek er­ken genel seçimleri kazanması durumunda anlaşmasız Brexit ha­yata geçirilebilir. Bu durum İş dün­yasını en çok endişelendirebilecek senaryo olarak ön plana çıkıyor.

Birleşmiş Milletler ekonomi uz­manlarına göre anlaşmasız Brexit Avrupa Birliği’ne ürün ihraç eden İngiltere’ye en az 16 milyar dolar euro kaybettirecek. Brexit’ten en çok etkilenecek olan sektörlerin ba­şında otomobil ve teksil alanı var. Brüksel ile Londra arasında iki yılı aşkın bir süredir devam eden müza­kerelerde ilerleme kaydedilemiyor. AB 31 Ekim’de planlanan Brexit ta­rihinin ertelenmesini de istemiyor.

Bu arada İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden anlaşmasız ayrılma ihtimaline karşı hazırlık yapan Avrupa Birliği, Brexit şokunu at­latmaları için üye ülkelere tahsis edilmek üzere 780 milyon euroluk yardım paketi oluşturdu. 2002 yı­lında doğal afetler için oluşturulan ‘acil dayanışma fonundan’ 600 mil­yon euro ayrılacak. Yetkililer üye ülkelerin bu yıl sel baskını, volkan patlaması gibi çok az sayıda doğal felaket ile karşı karşıya kaldıkları gerekçesi ile bu fonun “istisnai” olarak Brexit ‘depremi’ için kulla­nılabileceğini söyledi.

4) Anlaşmalı Brexit

Taraflar arasında tıkanan mü­zakerelerden dolayı anlaşmalı Brexit’in gerçekleşme ihtimali za­yıf görünüyor. Bu durumda Londra ile Brüksel İrlanda sorunu ile ilgili ‘Backstop’ maddesini çözüme ka­vuşturabilir. Ancak Londra yeni al­teratifler sunmak durumunda. Boris Johnson şu ana kadar bu yönde atım atmadı. Avrupa Birliği anlaşmasız Brexit ihtimalinin giderek güçlendi­ğini, 31 Ekim’e kadar ilerleme kayde­dileceğini düşünmediği her fırsatta dile getiriyor. Avrupa Birliği ile İngil­tere arasındaki anlaşmada İrlanda adasında fiziki sınır oluşmasını en­gellemeyi güvence altına alan “Back­stop” (tedbir maddesi) bulunuyor.

5) Brexit’in gerçekleş­memesi

Jeremy Corbyn başkanlığında muhalefetteki İşçi Partisi’nin ya­pılabilecek erken genel seçimleri kazanması düşünülebilir. Bu du­rumda ikinci bir referanduma gi­dilecek. Referandumdan Brexit’e hayır cevabı çıkabilir.