Brexit anlaşması 1 yaşını doldurdu ama kriz sürüyor

26 Kasım 2019

İngiltere 12 Aralık’ta düzenlene­cek, Brexit krizinin damgasını vur­duğu erken genel seçime hazırla­nıyor. Partiler Brexit politikalarına bağlı olarak taktik iş birliklerine gidiyor. Johnson, parlamentodaki dengeleri değiştirmedikçe Brexit krizine çözüm getirilemeyeceğinin netleşmesi üzerine, ülkeyi erken se­çime götürme kararı aldı.

Johnson liderliğindeki Muhafa­zakar Parti parlamentoda çoğun­luğu elde ederek AB ile varılan son Brexit anlaşmasını onaylatmak ve ülkeyi yeni Brexit tarihi olarak be­lirlenen 31 Ocak’ta AB’den ayır­mak istiyor. Johnson’un yanı sıra 2016’daki Brexit referandumunda AB üyeliği karşıtı cephenin lider fi­gürlerinden olan, aşırı sağ siyasetçi Nigel Farage’ın bu yıl başında kur­duğu Brexit Partisi de seçimin kilit aktörleri arasında yer alıyor.

AB’den anlaşmasız ayrılığı savu­nan Brexit Partisi, AB karşıtı oyla­rın bölünmemesi için Muhafazakar Partinin son seçimde galip geldiği 317 seçim bölgesinde aday göster­meme kararı aldı, ana muhalefet­teki İşçi Partisinin tabanında Bre­xit yanlısı seçmenin yoğun olduğu bölgelerde ise güçlü adaylarla sert bir mücadele vereceğini ilan etti.

İşçi Partisinin ikilemi

Jeremy Corbyn liderliğindeki İşçi Partisi, Brexit konusunda içinde bulunduğu ikilemden kur­tulabilmiş değil. Partinin kalesi niteliğindeki sanayi bölgelerinde seçmen eğilimi Brexit’ten yanay­ken, Londra gibi kentlerde ve genç seçmenler arasında AB üyeliğinden yana olanlar çoğunlukta bulunu­yor. Corbyn bu açmazı aşabilmek için iktidara gelmesi halinde AB ile 3 ay içinde yeni bir Brexit anlaş­ması müzakere etmeyi ve bunu AB üyeliğinin devamı seçeneğinin de yer alacağı yeni bir referanduma sunmayı vadediyor. Ancak kim­seyi tam olarak memnun etmeyen bu formül, Corbyn’i seçim kampan­yasında Brexit başlığını geri plana itmeye zorluyor. İşçi Partisi lideri bunun yerine radikal ekonomik ve sosyal vaatlerden oluşan bir seçim paketini öne çıkarıyor.

Brexit’i iptal edecek parti

Brexit konusunda en net tutuma sahip partilerden biri olan Liberal Demokrat Parti, iktidara gelmesi halinde Brexit’i iptal etmeyi ve AB üyeliğini sürdürmeyi vadediyor ve özellikle Brexit ikilemini aşamayan İşçi Partisi oylarını çekmeyi hedef­liyor.Liberal Demokratlar Brexit karşıtı Galler partisi Plaid Cymru ve Yeşil Parti ile bu amaca yönelik olarak taktik iş birliği kararı aldı.

İskoç Ulusal Partisi (SNP) de Brexit’e karşı net bir tutum almış bulunuyor. Brexit için yeni refe­randumdan yana olan parti, ülke­nin AB’den ayrılması durumunda İskoçya’da da yeni bir bağımsızlık referandumuna hazırlanıyor.

İskoçya’da 2014’te yapılan ba­ğımsızlık referandumunda, İngil­tere merkezi hükümeti, bağımsız­lığı seçmesi halinde İskoçya’nın AB’den de ayrılmış olacağı tezini savunarak seçmenin İngiltere ile birliğin devamında yana oy kul­lanmaya ikna etmişti. İskoçya’daki ulusalcılar da şimdi İngiltere’nin AB’den ayrılması durumunda ken­dilerini de AB’nin dışına sürükle­mesine izin vermeyeceklerini ilan etmiş bulunuyor. 2016’da yapılan AB referandumunda İskoçya’daki seçmenin yüzde 62’si AB üyeliği­nin devamı için oy vermişti.

Kuzey İrlanda kilidi

Kuzey İrlanda’da en büyük iki parti durumunda olan ayrılıkçı Sinn Fein ile İngiltere ile Birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) de Brexit konusunda taban tabana zıt görüşleri savunuyor. İr­landa Cumhuriyeti ile birleşmeyi savunan Sinn Fein “Brexit karşıtı” cephede, DUP “katı Brexitçi” bir çizgide yer alıyor.

Kuzey İrlanda sorunu aslında bütün Brexit sürecini de krize dönüştüren etken oldu. Sorun, İngiltere’nin AB ile vardığı son Bre­xit anlaşmasında da varlığını sür­dürüyor. Eski anlaşmada Kuzey İrlanda için konulan “tedbir mad­desi” İngiltere’yi belirsiz bir süre için söz hakkı olmayan fiili AB üyesi tutacağı gerekçesiyle tepki çek­mişti. Yeni anlaşmaya göre, sadece Kuzey İrlanda özel bir düzenleme çerçevesinde fiili olarak AB ortak pazarının ve Gümrük Birliği’nin parçası olarak kalacak ancak şimdi de bunun İngiltere’yi fiilen böleceği endişesi bulunuyor.