“2020’de uzaya fırlatılacak uydular gökyüzü görüntüsünü tehdit ediyor”

2 Ocak 2020

Gökbilimciler, gelecek yıl hızlı in­ternet için uzaya fırlatılması planlanan binlerce uydunun gökyüzünün görün­tüsünü tehdit edeceği uyarısında bu­lundu. Bilim insanları, uyduların oluş­turduğu “mega takımyıldızlarının” op­tik teleskoplardan gelen görüntüleri ve radyo astronomi gözlemlerini engelle­yebileceğini söylüyor.

Başta Elon Musk’ın kurucusu ol­duğu Amerikan SpaceX şirketi olmak üzere OneWeb ve Amazon gibi tek­noloji devleri, gelecek haftadan itiba­ren uzaya çok sayıda uydu fırlatmayı planlıyor.

SpaceX’in uyduları şimdiden ge­celeri gökyüzünde parlak bir çizgi gibi görünüyor ve yıldızları gölgede bırakıyor. Londra’daki Imperial College’dan astrofizik uzmanı Dr. Dave Clements BBC’ye yaptığı açık­lamada, “Gece gökyüzü tüm topluma aittir ve şimdi toplumsal bir traje­diyle karşı karşıyayız” dedi. Uzay şir­ketleri ise uyduların etkisini asgariye indirmek için gökbilimcilerle çalıştık­larını belirtiyor.

Uzaya bu kadar çok uydu fırlatıl­masının amacı yüksek hızlı internet erişimi sağlamak. Tesisat ve kablo gereksinimini ortadan kaldıran uy­dular, uzaydan Dünya’ya internet erişimi sağlıyor. Uydu sayısının çok olması, en ücra yerlerin bile inter­net bağlantısına sahip olabilmesi an­lamına geliyor.

Şu anda Dünya’nın yörüngesinde 2 bin 200 adet aktif uydu var.

Ama gelecek haftadan itibaren SpaceX, ‘Starlink takımyıldızı’ pro­jesi kapsamında her birkaç haftada bir uzaya 60’ar uydu birden gönder­meye başlayacak. Yıl sonuna kadar bin 500, 2020’lerin ortasına kadar da 12 bin uydu fırlatılmış olacak.

İngiliz şirketi OneWeb, 650 uydu fırlatmayı planlıyor.

Şirket, müşterilerinden gelecek talebe bağlı olarak bu sayının 2 bine kadar çıkabileceğini söylüyor.

Amerikan teknoloji devi Amazon ise 3 bin 200 uyduluk bir “takımyıl­dızı” oluşturmayı hedefliyor.

Mayıs ve Kasım’da Starlink 500 kilometrenin altındaki yörüngelere toplam 120 uydu gönderdi.

Yıldız gözlemcileri, uyduların, al­dıkları görüntülerde flaş patlaması gibi göründüğünü söylüyor.

İngiltere’de Greenwich’teki Kra­liyet Rasathanesi’nden gökbilimci Dhara Patel, “Bu uydular, bir masa büyüklüğünde. Ama panelleri güneş ışığını çok fazla yansıtıyor. Bu yüz­den onları teleskoplarımızla görebili­yoruz” diyor ve ekliyor: “Bu uydular aynı zamanda çok fazla radyo dalgası kullanıyor. Bu dalgalar, gökbilimcile­rin kullandığı sinyalleri bozabilir. Bu açıdan uydular, radyo astronomiyi de etkiliyor.”

Patel, yörüngedeki uyduların art­masıyla sorunun da büyüyebilece­ğinden endişe ettiklerini söylüyor.

Dr. Dave Clements ise “Uydu­lar, Dünya’dan izlediğimiz her şeyin önünde. Evrende izlediğimiz her şe­yin önünü kesiyorlar. Buna Dünya’ya yakın bir noktada olan ve tehlike po­tansiyeli arz eden bir asteroid de, ev­renin en uzak köşelerindeki Kuasar (yüksek enerjiyle parlayan gökada­lar) da dahil” diyor.

Dr. Clements, uyduların özel­likle Şili’de yapımı süren ve 8,4 met­relik aynasıyla NASA’nın Hubble Teleskobu’ndan 10 kat daha net gö­rüntüler sağlayacağı belirtilen dev LSST (Büyük Sinoptik Gözlem Te­leskobu) projesi için sorun yarata­cağını belirtiyor.

“LSST ve diğer teleskoplarla gök­yüzünün nasıl değiştiğinin gerçek za­manlı hareketli görüntüsünü çekmek istiyoruz. Ama bu uydular görüntü­müzü engelliyor. Yani önünüzden ikide bir el feneriyle birileri geçiyor.”

Leicester Üniversitesi’nden astro­fizikçi Prof. Martin Barstow ise bu sorunların bazılarının çözümünün mümkün olduğunu söylüyor:

“Uyduların sayısı gerçekten kor­kutucu görünüyor. Ama gerçekte uzay çok büyük. Hepsini gökyüzü­nün görüntüsünün üzerine bindir­diğinizde yoğunluklarının çok fazla olmadığını görürsünüz. Konumları bilindiği için etkilerini azaltabilirsi­niz. Uydu, görüntüde bir nokta kadar kalacak ve geçici bir ışık patlaması gibi görünecek. Sonra görüntüleri­nizden bunları ayıklamak mümkün. Zahmetli de olsa bu yapılabilir.”