“Enflasyon 2023 yılında astronomik seviyelerde seyredecek”

5 Ağustos 2022

Dünya ekonomilerini saran yüksek enflasyon FED’in faiz artırımlarıyla dizginlenmeye çalışılsa da özellikle bazı gelişmiş ekonomilerde bu sürecin çok daha sancılı olacağı ortaya çıkıyor

Enerji başta olmak üzere birçok alanda dışa bağımlı bir ekonomi olan İngiltere bu gelişmiş ekonomilerin başında geliyor. Avrupa’da süren savaş ve enerji krizi, İngiltere ekonomisinin uzun süre toparlanamayabileceğine dair tahminleri güçlendiriyor.

Faiz artırımı daha erken başlamalı, daha uzun sürmeli

The Guardian’dan Phillip Inman’ın haberine göre, İngiltere’nin en eski ve bağımsız düşünce kuruluşu olan Ulusal Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (NIESR) de benzer bir fikirde.

Enflasyonun gelecek yıl ‘astronomik’ seviyelere yükseleceği konusunda uyarıda bulunan NIESR, bu durumun İngiltere Merkez Bankası’nı faiz oranlarını daha erken ve beklenenden daha yüksek oranlarda ve daha uzun süre artırmaya zorlayacağını belirtiyor.

NIESR ayrıca gelecek yıla kadar sürecek ve özellikle ülkenin en ekonomik olarak güçsüz bölgelerindeki milyonlarca savunmasız haneyi vuracak uzun süreli bir durgunluk öngörüyor.

Yıl sonuna kadar yüzde 11

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, NIESR, benzin fiyatlarındaki bitmeyen artışların ve artan gıda maliyetlerinin yıl sonuna kadar enflasyonu yüzde 11’lere çıkaracağını belirtiyor. Bunun yanında demiryolu ücretleri ve öğrenci kredisi geri ödemelerini belirlemek için kullanılan perakende fiyat endeksinin ise yüzde 17,7’ye ulaşması bekleniyor.

Art arda üç çeyrek daralma

NIESR Başkan Yardımcısı Stephen Millard, ekonominin art arda üç çeyrek daralacağını ve gelecek yılın bahar aylarında ekonominin yüzde 1 küçüleceğini söylüyor.

Millard, kısa vadede İngiltere’de hanehalkı ve işletmeler için ‘astronomik enflasyon’ oranlarında bir rahatlama olmayacağını ve bunu aşağı çekmek için faiz oranlarının yüzde 3 seviyelerine yükseltilmesine ihtiyaç duyulabileceğini sözlerine ekliyor.

Bu kış milyonlarca aile gelirlerinde yaşanan düşüşün de etkisiyle ısıtma ve gıda masraflarını ödemek için tasarruf etmek ya da daha pahalı kredi kullanmak zorunda kalacak.

Hanehalkı gelirleri yüzde 2,5 oranında düşecek

Düşünce kuruluşu, 2022 yılının ilk yarısını değerlendirdiğinde, tasarrufu olmayan hanelerin sayısının 2024 yılına kadar ikiye katlanarak 5,3 milyona ulaşacağını belirtiyor. NIESR, gelirleri ağırlıklı olarak kamu sektörüne ve ona bağlı işlere dayanan kuzeydoğu bölgesindeki ailelerin bu süreçten en çok zarar görme olasılığı olan aileler olduğunun altını çiziyor.

Karamsar tablo

NIESR tarafından yayınlanan rapor, uzun bir daralma dönemi olasılığını küçümseme eğiliminde olan ekonomistlerin çoğundan daha karamsar bir tablo çiziyor.

İngiltere Merkez Bankası (Bank of England) yetkilileri, merkez bankasının para politikası komitesinin faiz oranlarına ilişkin son kararını vereceği ve gelecek üç yıla dair bir inceleme yayınlayacağı perşembe günü, ekonominin geleceğiyle ilgili kararını verecek. Çoğu analist, para politikası komitesinde bulunan dokuz üyenin çoğunluğunun taban faiz oranını 0,5 puanlık bir artışla yüzde 1,75’e çıkaracağını ve birçoğunun da ipotek oranı yüzde 3,5’e çekmeyi planladığını öngörüyor.

İngiltere merkezli pazar araştırma şirketi Ipsos Mori tarafından yapılan son anketlere göre de, bu yıl yaşam maliyetlerindeki artıştan duyulan endişe, haneler için en önemli sorun olarak ön plana çıkıyor.

İpotek borcu olanların sayısı artacak

İngiltere Merkez Bankası, mayıs ayında yaptığı açıklamada enflasyonun yüzde 10’un biraz üzerine çıkacağını ve yaklaşık yüzde 2’lik faiz artırım oranının tüketici talebini düşürmeye başlamasıyla hızla düşeceğini söylemişti.

NIESR ise merkez bankasının enflasyonu yüzde 3’e çekene kadar faiz oranlarında artışa gitmesi gerektiğini ve gelecek yılın sonuna kadar enflasyonu hedeflenen seviyeye çekmesi gerektiğini belirtiyor.

Raporda, ipotek borçlularının yaklaşık yüzde 80’i sabit oranlı ürünlerdeyken, milyonlarca kişinin gelecek yıl daha yüksek faiz oranlarıyla yeniden borçlanacağı öngörülüyor. Yüksek ipotek oranlarının, son yıllarda keskin bir şekilde artan özel kiralama maliyetlerinin de yükselmesine neden olacağına kesin gözüyle bakılıyor.

Düşünce kuruluşu, ücret artışlarının enflasyonun altında seyrederek kalıcı olacağını ve 2026 yılına kadar enflasyon dikkate alınarak oluşan reel gelirlerin pandemi öncesi eğilimin yüzde 7 altında gerçekleşeceğini tahmin ediyor.

Yeni başbakan savunmasız hanelere öncelik vermeli

NIESR Direktörü Jagjit Chadha, yeni gelecek başbakanın ekonomik politikasının, kaynakları finansal açıdan en savunmasız hanelere yeniden dağıtmaya ve kamu hizmetlerini sürdürmeye odaklanması gerektiğini söylüyor.

Chadha, enstitünün, yaşam maliyetleri üzerinde olumlu etki yaratacak uluslararası kredi ödemelerinde haftalık 25, toplamda ise 1,35 milyar sterlinlik artış çağrısını yineliyor ve bunun 2022 yılı Ekim ayından 2023 yılı Mart ayına kadar sürmesi gerektiğini söylüyor.

Chadha, bu sayede ekonomik anlamda zor durumda olan ailelerin korunmasının sağlanabileceğinin altını çiziyor. Chadha ayrıca, hükümetin 11 milyon düşük gelirli hane için toplam 2,2 milyar sterlinlik bir maliyetle enerji hibesini 400 sterlinden 600 sterline çıkarması gerektiğini belirtiyor.

Chadha, hükümetin, Birleşik Krallık ekonomisini daha yüksek bir seviyeye çıkarmayı amaçlayarak oluşturduğu ve Towns Fund adını verdiği fona olan mali desteği ikiye katlayarak 4,8 milyar sterlinden 9,6 milyar sterline çıkarmayı ve İngiltere Altyapı Bankası’nın (UK Infrastructure Bank) görev alanını genişleterek sermayesini 14 milyar sterlinden 50 milyar sterline çıkarmayı düşünmesi gerektiğini de sözlerine ekliyor.