Finans kurumları olası bir mali krizin daha da içinden çıkılmaz halde

6 Aralık 2024

İngiltere Merkez Bankası (BOE) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bankacılık sektörü dışındaki finansal kurumlar bünyesinde ciddi riskleri de barındırıyor olabilir.

Araştırma bu alandaki olası bir krizin, emeklilik fonları, hedge fonları ve borsalardaki ani varlık satışlarını şiddetlendireceğini ortaya koydu.

Financial Times’ın haberine göre BOE açıklamasında “ani bir jeopolitik gerilimin gerçekleşmesi” ile ortaya çıkabilecek devlet ve şirket tahvili faizlerinde keskin bir artışın, emeklilik fonları, hedge fonları ve özel sermaye şirketleri gibi banka dışı kurumlar için “önemli kayıplara” yol açacağını belirtildi.

Rapora göre bu durum, birçok kurumu varlıklarını satmaya zorlayabilir ve şokun daha da büyümesine neden olabilir.

Londra merkezli 50’den fazla kurumla gerçekleştirilen BOE araştırması giderek daha önemli hale gelen banka dışı finans sektörünün olası bir kriz halinde nasıl etkiler yaratacağını modelliyor. Araştırma düzenleyici kurumların bankacılık sistemi dışında ortaya çıkabilecek risklere odaklanılması gerektiğini gösteriyor.

Sistem çapında keşif senaryosu (SWES) olarak adlandırılan senaryo pandemi ve son jeopolitik gelişmelerin etkileriyle birkaç büyük piyasa krizinin ardından iflas eden hayali bir hedge fonunun olası etkilerini inceliyor.

İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey konuyla ilgili açıklamasında BOE’nin “yükselen küresel parçalanma riski” konusunda endişeli olduğunu söyledi.

ABD seçimlerinde zafere ulaşan Donald Trump, Meksika, Kanada ve Çin gibi ülkelere ek ithalat vergileri uygulama tehdidinde bulunuyor. Söz konusu hamleler Bailey’nin bahsettiği parçalanmaları destekleyecek ve küresel ekonomik büyümeye darbe vuracak nitelikte.

BOE raporunda, ticari gerilimlerin “ekonomik büyüme üzerinde baskı oluşturabileceğini ve enflasyon da dahil olmak üzere ekonomik sonuçların belirsizliğini artırabileceğini” belirtildi.

İngiltere Merkez Bankası açıklamasında bu gibi gelişmelerin “finansal piyasalarda oynaklığa” ve “sınır ötesi sermaye akışlarında aksamalara” neden olabileceği uyarısında bulunuldu.

Bailey, Banka dışı risklerden kaynaklanan riskleri modellemeye yönelik çalışmanın yatırımcı beklentileriyle uyumsuz olduğunu da belirtiyor. BOE Başkanı araştırmanın “ele alınması önemli olacak bir dizi risk ve güvenlik açığını vurguladığını” da sözlerine ekledi.

BOE raporunda, düşük borç seviyeleri nedeniyle para piyasası fonları, sigorta sektörünün ve emeklilik planlarındaki yükümlülüğe dayalı yatırım (LDI) fonlarının olası bir kriz halinde “nispeten yüksek” dayanıklılığa sahip olabileceği belirtildi. Ancak banka dışı kuruluşların gelecekteki şokların “daha fazla büyümesine” neden olabileceği uyarısında bulunuldu.

Öne çıkan endişelerden birisi, finans şirketlerinin yaldızlı tahvil gibi varlıklara karşı para toplayabileceği repo piyasasında likidite havuzunun kuruması riski.

BOE’ye göre bir başka endişe de yatırımcıların yoğun satışları nedeniyle kurumsal tahvil piyasasının bozulması ihtimali. BOE’ye göre, araştırmaya katılan fon yöneticilerinin yarısından fazlası olası bir krizde repo piyasaları aracılığıyla daha fazla finansmana erişmeyi bekliyor.

Ancak bankaların üçte birinden fazlası ekstra repo kapasitesi sağlamayacaklarını belirtiyor ve bazı bankalar mevcut finansmanı yenilemeyeceklerini söylüyor.

İngiltere Merkez Bankası’nın senaryosu 2022’de İngiltere’de dönemin başbakanı Liz Truss’ı istifaya zorlayan ‘mini’ bütçe kaynaklı krizden daha şiddetli bir krizi modelliyor

. Araştırma sonunda düzenleyici kurumlar ve politika yapıcılar Finans dışı firmalara karşı uyarıldı. Finans dışı firmaların kaldıraçlı olduklarına dikkat çeken BOE raporu, daha büyük likit olmayan varlıkların sahip olan bu firmaların olası bir ekonomik kriz sırasında daha da savunmasız kalabileceği belirtildi.

BOE raporunda, “Mevcut düzenlemelerdeki karmaşıklık ve şeffaflık eksikliği, küresel sigorta sektörünün bazı bölümlerinde kırılganlığı artırma potansiyeline sahiptir. Sistemin temelindeki zayıflıklar ele alınmazsa sistemik riskler oluşturabilir” uyarısına yer verildi.