Reeves: Engellilere araç desteği programı vergi muafiyeti radarında

19 Ekim 2025

 

Maliye Bakanı Rachel Reeves, bütçe öncesinde 1 milyar sterlinlik vergi muafiyetini kaldırmayı değerlendiriyor; engellilere araç desteği sağlayan programda değişiklik planı tepki çekti

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, yaklaşan bütçe öncesinde sosyal yardım sistemine dokunmadan ilerlemenin “mümkün olmadığını” söyledi. Hazine’nin, engellilere özel araç temini sağlayan programdaki KDV ve sigorta vergisi muafiyetlerini kaldırarak yaklaşık 1 milyar sterlin tasarruf etmeyi planladığı bildirildi. Karar, yardım kuruluşlarının tepkisine yol açtı.

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, ülkenin bütçe açığını kapatmak için sosyal yardım harcamalarında kısıtlamalar yapılması gerektiğini belirterek, “bu parlamentoda refah sistemini olduğu gibi bırakamayacağını” açıkladı.

Channel 4 News’e konuşan Reeves, “Refah sistemini dokunmadan bırakamayız. Bu parlamento dönemi sona erdiğinde hiçbir şey yapmamış olamayız. Reformları doğru şekilde yapmak ve insanları yanımıza almak zorundayız” ifadelerini kullandı.

Engellilere araç desteği programında vergi muafiyeti kaldırılabilir

Hazine kaynaklarına göre hükümet, engelli bireylerin kendi kişisel bağımsızlık ödemeleri (PIP) ile üç yıllığına araç kiralamasına olanak tanıyan Engelli Araç Desteği Programı’nda (eski adıyla Motability Scheme) bazı vergi avantajlarını kaldırmayı değerlendiriyor.

Bu sistemde engelli bireyler, hükümet desteğiyle edindikleri araçlarda Katma Değer Vergisi (KDV) ve sigorta prim vergisinden muaf tutuluyor. Kaynaklar, hâlâ kesin bir karar alınmadığını ancak vergi muafiyetlerinin kaldırılmasının “yüksek olasılıklı” bir seçenek olarak görüldüğünü belirtiyor.

Engelli Araç Desteği Programı kapsamında 800 binden fazla kişi araç kullanıyor. Bunların yaklaşık %5’i, yani 40 bin kullanıcı, devlet desteğine ek olarak kendi katkı payıyla BMW veya Mercedes gibi daha üst sınıf araçları tercih ediyor.

Vergi muafiyetlerinin kaldırılması halinde araç fiyatlarının artması, birçok engelli vatandaşın araçlarını alabilmek için ek peşinat ödemek zorunda kalması anlamına geliyor. Bu adımın devlete yaklaşık 1,2 milyar sterlin ek gelir sağlayabileceği tahmin ediliyor.

Engelli kuruluşlarından tepki: “Bu karar insanları izole eder”

Karar henüz alınmamış olsa da plan, engelli hakları savunucularından yoğun tepki gördü. Scope adlı yardım kuruluşunun Strateji Direktörü James Taylor, “Engelli araç programı, engelli bireylerin yaşamlarını sürdürebilmesi için uygun maliyetli bir çözümdür. Bu araçlar çoğu zaman bakım ekipmanlarını, tekerlekli sandalyeleri ve yardımcı cihazları taşıyacak şekilde uyarlanır” dedi.

Taylor, “Engelli bir birey için yaşam zaten daha pahalı. Enerji ve temel giderler yüksekken hükümetin bu programı daraltması, insanları daha da yalnızlaştırabilir ve istihdamdan uzaklaştırabilir” ifadelerini kullandı.

Transport for All grubunun eş genel müdürü Emma Vogelmann ise “Birçok engelli kişi için toplu taşıma kullanılabilir durumda değil — bozuk kaldırımlar, yetersiz otobüs güzergâhları ve kalabalık istasyonlar yüzünden hareket etmek imkânsız. Bu araçlar işe gitmemizi, alışveriş yapmamızı, çocuklarımızı okula götürmemizi sağlıyor. Bu desteği kısmak, engellilerin özgürlüğünü elinden almak demek,” diye konuştu.

Muhafazakâr Parti destekliyor, bazı İşçi Partililer karşı çıkıyor

Muhafazakâr Parti’nin Gölge Çalışma ve Emeklilik Bakanı Helen Whately, Reeves’in adımlarını destekleyerek “Görünüşe göre hükümet bizim çizgimizi takip ediyor,” dedi. Whately, “Engelli araç desteği yalnızca ciddi fiziksel engellilere sağlanmalı. Hafif depresyon veya dikkat eksikliği gibi durumlar için ücretsiz araç verilmesine son verilmeli,” ifadelerini kullandı.

Ancak İşçi Partisi içinden de itirazlar geldi. Parti milletvekili Rachael Maskell, hükümetin “engelli bireylerle ortak karar alma süreci” yürütmesi gerektiğini belirterek, “Plansız ve aceleci kesintiler uzun vadede daha pahalıya mal olabilir,” uyarısında bulundu.

Reeves’in bütçe öncesi dengeleri zorluyor

Reeves’in 26 Kasım 2025’te açıklayacağı bütçede hem vergi artışları hem de harcama kesintileri içeren kapsamlı bir paket sunması bekleniyor. Bu adım, Kamu Sorumluluk Ofisi (OBR) tarafından açıklanan zayıf büyüme tahminlerini dengelemeyi hedefliyor.

OBR’nin son değerlendirmesine göre kamu maliyesi, yıl başına kıyasla 10 ila 20 milyar sterlin daha zayıf görünüyor. Reeves, bu incelemenin zamanlamasından duyduğu rahatsızlığı dile getirerek, “Bu değerlendirme seçimden hemen sonra yapılmalıydı,” dedi.

Mali Araştırmalar Enstitüsü (IFS) de hükümete sosyal yardım tasarruflarını genişletme çağrısında bulundu. Enstitü, seçenekler arasında üçlü emekli maaşı garantisinin kaldırılması, sağlık ve engellilik yardımlarında yeni kesintiler ve özel eğitim harcamalarının sınırlandırılması gibi öneriler sıraladı.

Tüm bu tartışmalara rağmen Reeves’in mali disipline vurgu yapan açıklamaları, piyasaları rahatlattı. Hazine tahvil faizleri, bakanın açıklamalarının ardından temmuzdan bu yana en düşük seviyesine geriledi.