Başbakan Starmer: Ekonomik canlanma bir gecede gerçekleşmeyecek

25 Aralık 2024

Veri revizyonları Temmuz ve Eylül ayları arasında sıfır büyüme olduğunu ortaya koyarken, Downing Street daha fazla vergi artışını göz ardı edemiyor.

Sir Keir Starmer, Downing Street’in hesapları dengelemek için vergileri daha da arttırmak zorunda kalmayı göz ardı edememesi üzerine ekonomik refahın “bir gecede gerçekleşmeyeceği” uyarısında bulundu.

Pazartesi günü açıklanan resmi rakamlar Birleşik Krallık ekonomisinin yılın üçüncü çeyreğinde durgunlaştığını göstererek ufukta bir resesyon olabileceği korkularını arttırırken, bakanlar İngiltere’nin 2025 yılında “tüm dünyanın en kötüsüne doğru gittiği” konusunda uyarıldı.

Maliye Bakanı Rachel Reeves, ekonomiyi düzeltmenin “çok zor” olduğunu bildiğini ancak bunun “sadece çalışan insanlara hizmet etme ateşini körüklediğini” söyledi.

Mali Araştırmalar Enstitüsü Direktörü Paul Johnson Times Radio’ya yaptığı açıklamada Reeves’in “bazı büyük sorunları düzeltmekten başka seçeneği olmadığını” ancak halktan “daha fazla para almak için geri dönmesi” gerekebileceğini söyledi.

The Times’in haberine göre, Starmer’ın daha fazla vergi artışına ihtiyaç duyulabileceği görüşüne katılıp katılmadığı sorulduğunda sözcüsü,Maliye Bakanı’nın daha önce son bütçesinin “geçmişe sünger çeken” ve “22 milyar sterlinlik kara deliğin üstesinden gelen” “parlamentoda bir kez yapılan bir bütçe” olduğunu söylediğini belirtti.

Ancak gelecekteki vergi artışlarını göz ardı etmeyi reddetti ve şunları söyledi: “Hükümet şu anda ekonomide, çalışan insanlara maaş bordrolarında hissedecekleri bir büyüme sağlamaya odaklanmış durumda. Son 15 yılın ardından ekonomimizi ve kamu hizmetlerimizi düzeltmenin zorluğu çok büyük ve bu bir gecede olmayacak.”

Ulusal İstatistik Ofisi (ONS) tarafından Pazartesi günü açıklanan yeni rakamlar, ekonominin Temmuz ve Eylül ayları arasında sıfır büyüme kaydettiğini ve ilk çeyrekte yüzde 0.1’lik bir büyüme tahmininden daha düşük olduğunu gösteriyor.

GSYH Temmuz ve Eylül aylarında yüzde 0,1 oranında düştü, Ağustos ayında ise yüzde 0,2 oranında genişledi. ONS ayrıca ikinci çeyrek büyüme tahminini yüzde 0,5’ten yüzde 0,4’e düşürdü.

Rakamlar, Starmer’ın göreve geldiği Temmuz ayından bu yana ekonominin küçüldüğünü gösteriyor. Aralık ayında açıklanan ayrı ONS verileri GSYH’nin Ekim ayında yüzde 0.1 oranında düştüğünü gösterdi.

Capital Economics’in baş Birleşik Krallık ekonomisti Paul Dales, aşağı yönlü revizyonların “yılın ilk yarısındaki canlılığın ardından ekonominin yılın ikinci yarısında yüksek faiz oranları, zayıf denizaşırı talep ve bütçedeki politikalara ilişkin bazı endişelerin bir araya gelmesi nedeniyle durma noktasına geldiğini gösterdiğini” söyledi.

Dales, “Önsezimiz 2025’in ekonomi için 2024’ten daha iyi bir yıl olacağı yönünde ancak son veriler yılın sonuna yaklaşırken ekonominin fazla bir ivmeye sahip olmadığını gösteriyor.”

Hukuk ve reklam sektörlerindeki faaliyetlerin tahmin edilenden daha kötü olması ONS’nin üçüncü çeyrek GSYH rakamını düşürmesine neden oldu. Ayrıca bar, pub ve restoranların Eylül ayına kadarki üç aylık dönemde düşük bir performans sergilediği belirtildi.

Reeves şunları söyledi: “15 yıllık ihmalin ardından ekonomimizi düzeltmek ve kamu maliyemizi düzgün bir şekilde finanse etmek için karşı karşıya olduğumuz zorluk çok büyük. Ancak bu durum, çalışan insanlara hizmet sunma ateşimizi daha da körüklüyor. Bütçe ve değişim planımız, sürdürülebilir uzun vadeli büyüme sağlayacak, artan yatırımlar ve acımasız reformlar yoluyla insanların cebine daha fazla para koyacaktır.”

Reeves’in 30 Ekim’de açıklanan açılış bütçesi, işverenlerin ulusal sigorta katkı paylarında 25 milyar sterlinlik bir artış da dahil olmak üzere 40 milyar sterlinlik vergi artışını içeriyordu. Bu tedbirler, iş dünyasının duyarlılığında ve işe alım faaliyetlerinde keskin bir düşüşe yol açmakla suçlandı.

İngiliz Sanayi Konfederasyonu Pazartesi günü yaptığı açıklamada, şirketlerin büyüme beklentilerinin Kasım 2022’den bu yana en düşük seviyesine gerilediğini söyledi. Geçtiğimiz hafta İngiltere Merkez Bankası, daha önce yüzde 0,3 büyüme tahmininde bulunan ekonominin yılın son üç ayında duraklayacağı uyarısında bulundu; bu, Temmuz ayından bu yana ekonomideki büyümenin durduğu anlamına geliyor.

ONS ekonomik istatistikler direktörü Liz McKeown şunları söyledi: “Ekonomi bu yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde ilk tahminlerimizden daha zayıftı; özellikle barlar ve restoranlar, hukuk firmaları ve reklamcılık daha az ‘iyi’ performans gösterdi. Hanehalkı tasarruf oranı son dönemde bir miktar düşmüş olsa da tarihi standartlara göre nispeten yüksek kalmaya devam ediyor. Bu arada, kişi başına düşen reel hanehalkı harcanabilir geliri de büyüme göstermedi.”

Tasarruf oranı salgın öncesi ortalamasının çok üzerinde seyretmeye devam ederken, hane halkı harcanabilir geliri üçüncü çeyrekte yıllık bazda yüzde 4,5 ile hızlı bir artış gösterdi.