Wes Streeting: İngiltere, AB ile gümrük birliğine katılmalı

22 Aralık 2025

Sağlık Bakanı Wes Streeting, İngiltere’nin AB ile gümrük birliğine katılması gerektiğini savundu. Açıklama, Keir Starmer’ın net şekilde karşı çıktığı politika çizgisine doğrudan meydan okuma olarak yorumlandı.

İngiltere Sağlık Bakanı Wes Streeting, ülkenin Avrupa Birliği ile gümrük birliğine katılması gerektiğini savunarak, Başbakan Keir Starmer’ın mevcut politika çizgisine açık bir şekilde karşı çıktı. Açıklama, İşçi Partisi seçmenlerinin büyük çoğunluğunun bu yönde bir adımı desteklediğini ortaya koyan yeni bir kamuoyu araştırmasının ardından geldi.

The Times için YouGov tarafından yapılan ankete göre, son seçimde İşçi Partisi’ne oy veren seçmenlerin yüzde 80’i, partinin mevcut politikasını terk ederek AB ile bir gümrük birliği anlaşması müzakere etmesini istiyor. Araştırma, bu görüşün yalnızca İşçi Partisi seçmenleriyle sınırlı olmadığını, diğer parti tabanlarında da ciddi destek bulduğunu gösteriyor.

Starmer’a doğrudan meydan okuma

Streeting’in sözleri, Starmer’ın son bir ay içinde iki kez “kırmızı çizgi” olarak tanımladığı gümrük birliğine katılma seçeneğini net biçimde reddetmiş olmasına rağmen geldi. Starmer, bu politikanın Hindistan ve ABD ile imzalanan ticaret anlaşmalarını riske atacağını savunmuştu.

Hükümet kaynakları, Streeting’in bu çıkışını, olası bir liderlik yarışına zemin hazırlama hamlesi olarak yorumladı. Bir üst düzey kaynak, “Bu neredeyse gizlenmeye bile çalışılmıyor. Wes, liderlik için pozisyon alıyor” değerlendirmesinde bulundu.

‘Brexit ekonomiye ağır darbe vurdu’

Streeting, The Observer’a verdiği röportajda, Brexit’in İngiltere ekonomisine “çok büyük bir darbe” vurduğunu söyledi. Vergi yükünün hem bireyler hem de işletmeler açısından sürdürülemez noktaya yaklaştığını savunan Streeting, büyümenin önündeki en büyük engellerden birinin AB ile zayıflayan ticari ilişkiler olduğunu dile getirdi.

“Ekonomimize yeniden büyüme kazandırmanın en iyi yolu, AB ile daha derin bir ticari ilişki kurmaktır” diyen Streeting, hükümetin şu anda müzakere ettiği yeni ticaret ve iş birliği anlaşmasını “iyi bir başlangıç” olarak nitelendirdi ancak bunun yeterli olmayacağını vurguladı.

Serbest dolaşım vurgusu

Streeting, gümrük birliğine katılımın serbest dolaşımın geri gelmesi anlamına gelmediğini özellikle vurguladı. Gümrük birliğinin yalnızca malların serbest dolaşımını kapsadığını, buna karşın tek pazara yeniden girilmesi halinde serbest dolaşımın zorunlu olacağını hatırlattı.

Parti içi dengeler ve liderlik tartışması

Downing Street çevrelerinde Streeting’in açıklamaları, İşçi Partisi tabanında AB ile daha yakın ilişki isteyen seçmenlere yönelik bir mesaj olarak görülüyor. Bir başka üst düzey parti kaynağı ise, “Statükoyu savunan bir adayın olası bir liderlik yarışını kazanması çok zor” değerlendirmesini yaptı.

Streeting, kendisine yöneltilen liderlik sorularına ise temkinli yaklaştı: “Bu görevin ne kadar zor ve baskı dolu olduğunu gördükçe, insan neden birinin bunu istediğini sorguluyor.”

İşçi Partisi Milletvekili Graham Stringer, Streeting’in çıkışının “olası bir liderlik yarışında atılmış erken bir hamle” olabileceğini söyledi ancak gümrük birliğine dönüş için yeni bir referandum gerekebileceğini savundu.

Anketler AB’ye dönüşe güçlü destek gösteriyor

YouGov’un aynı araştırması, İşçi Partisi seçmenlerinin yüzde 73’ünün İngiltere’nin AB’ye yeniden katılmak üzere müzakerelere başlamasını desteklediğini ortaya koydu. Tüm seçmenler arasında bu oran yüzde 50 seviyesinde.

Ekonomistlere göre, gümrük birliği dışında kalmak İngiltere ekonomisine yılda 15 ila 30 milyar sterlin arasında maliyet yaratıyor. Bazı analizler, gümrük birliğine dönüşün Brexit sonrası yaşanan yaklaşık yüzde 3’lük GSYH kaybını kısmen telafi edebileceğini öne sürerken, mevcut hükümetin AB ile “reset” planlarının büyümeye katkısının yalnızca yüzde 0,3 olacağı tahmin ediliyor.