Havalimanı kaosunun sebebi tespit edildi; hava trafik kontrol hizmeti Nats

15 Kasım 2024

Havalimanı kaosunun çözümü, evden çalışan bir mühendis nedeniyle gecikti.

İşçi Partisi, 700,000 yolcunun mahsur kalmasına yol açan trafik kontrolündeki aksaklıkların arkasındaki başarısızlıkların ardından, daha sıkı düzenlemeler sözü verdi.

Mühendislerin, 700,000’den fazla yolcunun mahsur kalmasına neden olan bir hava trafik kontrolü çöküşünü düzeltmekte gecikmeler yaşadıkları, çünkü kritik bir üyenin evden çalıştığı sonucuna varıldı.

Geçen yılın Ağustos ‘Bank Holiday’inde, Birleşik Krallık’ın tüm ağı çökmüştü. Yılın en yoğun seyahat günlerinden biri olmasına rağmen, acil durumda olan uzman, sisteme uzaktan giriş yapamadı.

2,000’den fazla uçuş iptal edildi; bazı yolcular, sorunu tetikleyen hatalı bir uçuş planının işlenmesi nedeniyle IT arızasından sonra yedi gün boyunca evine dönemedi.

The Times’ta yer alan habere göre, Sivil Havacılık Otoritesi (CAA) tarafından hazırlatılan bağımsız bir rapor, hava trafik kontrol hizmeti Nats’ta bir dizi hatayı vurguladı. Bu hatalar arasında: mühendislerin evden çalışması; şifrelerin doğrulanamadığı için erişilemeyen bilgisayar sistemleri; hava yolları ve havaalanlarına arıza hakkında yetersiz iletişim; ve sistem kapanmasını önlemek için yeterli önlemlerin olmaması bulunuyor.

Görevdeki kıdemli “seviye 2 mühendisinin” arızanın meydana geldiği sırada yerinde olmadığı belirtilen raporda, “Uzaktan müdahale seçeneklerinin tükenmesinin ardından, gerekli olan tam sistem yeniden başlatmasının yapılması için ilgili kişinin olay yerine gelmesi 1.5 saat sürmüştür; bu işlem uzaktan gerçekleştirilememiştir” ifadesi kullanıldı.

Rapor ayrıca, seviye 2 mühendislerinin genellikle çağrıda bulunduklarında olay yerine bir saatten fazla uzak olmaması gerektiğini ekledi. Mühendisi çağırma kararında da gecikme yaşandı; mühendis, sistemin kapanmasından üç saat ,15 dakika sonra olay yerine ulaştı.

Arızadan dört saat ve 19 dakika sonra, sistemin Alman geliştiricisi Frequentis Comsoft’a bir çağrı başlatıldı ve sonunda çözüm bulundu. Sistem, hata yapan uçuş planının ana sistem ve yedek sistemin 20 saniye içinde çökmesine neden olmasının ardından, 2.27’de, beş saat, 55 dakika sonra tamamen geri yüklendi.

İncelemenin arkasındaki panel, seviye 2 mühendislerinin her zaman yerinde olması gerektiğini önermedi, ancak “Yoğun yaz döneminde ve uygun görülen diğer zamanlarda böyle bir iyileştirme yapmanın bir gerekliliği vardır” dedi.

Ulaşım Sekreteri Louise Haigh, hava taşımacılığı düzenleyicisi CAA’nın rolünü güçlendirme sözü verdi. Bu, hava yolları ve havaalanlarının tepkisini eleştiren raporun ışığında gerçekleşti.

Yolcular, olayın “olağanüstü bir durum” olarak değerlendirilmesi nedeniyle tazminat alma hakkına sahip değildi. Ancak, tüketici yasalarına göre, mahsur kalan tüm yolculara yiyecek, yeni bir rezervasyon ve konaklama sağlanması gerekiyor.

Raporda operatörlerin “ciddi kesintiler sırasında savunmasız durumdaki yolcuların ihtiyaçlarını karşılamak için çocuklarla seyahat edenleri de dahil ederek düzenlemelerini gözden geçirmelerinin gerektiği” belirtildi.

Raporda ayrıca, “Hava yolları, tur operatörleri ve seyahat acenteleri yönlendirme, bakım ve yardım gibi doğrudan maliyetlerden sorumlu olsa da, kesintinin nedeni ne olursa olsun, kanıtlar, yolcuların pratikte bu maliyetlerin önemli bir kısmını peşin ödemek zorunda kaldığını ve tam olarak geri ödenemeyebileceklerini göstermektedir” ifadeleri eklendi.

“Yolcuların taleplerinin iletilmesinden haftalar veya aylar sonra geri ödemeleri beklediklerine dair raporlar var” denilen raporda, hava yollarının talepleri incelemeleri önerildi. Hava yollarının toplam maliyetinin yaklaşık 65 milyon sterlin olduğu tahmin ediliyordu.

Toplamda panel tarafından 34 öneri sunuldu. Etkilenen yolcularla anket yapma isteğinde bulunmuşlardı ancak hava yolları yolcuların bilgilerini sağlamayı reddetti.

Rapor, hükümetin “acil bir durum olarak, havacılık sektöründeki tüketici hakları yasalarının ihlallerinin uygulanmasına yardımcı olmak için CAA’nın bilgi yetkilerini artıracak yasal değişiklikler getirmesini” önerdi; bunun, diğer sektör düzenleyicilerine sağlananlarla karşılaştırılabilir hale getirilmesi isteniyor.

CAA’nın ceza kesme yetkisinin olmaması, hava yollarının uygulama eylemlerine yanıt vermemesi durumunda onları mahkemeye çıkarmak zorunda kalması anlamına geliyor; ulaşım sekreteri bu açığı kapatmak istediğini belirtti.

Haigh şunları söyledi: “Geçen yılki Nats IT arızası, hepimizin bir daha asla yaşanmamasını umduğu eşi benzeri görülmemiş bir olaydı, bu yüzden sektörü güçlendirmek ve yolcu güvenini yeniden sağlamak için nihai raporu ve önerilerini memnuniyetle karşılıyorum. Benim önceliğim, tüm yolcuların uçarken kendilerini güvende hissetmelerini sağlamak. Bu nedenle, departmanım, hava yolcularına mümkün olan en yüksek düzeyde koruma sağlamak için reformlar getirmeye çalışacaktır.”

Hava yolu yöneticileri, arızadan ötürü öfkeliydi ve Nats’ın faturayı havayollarının ödemesi nedeniyle olaydan kolayca çıkabildiğini düşündü. Nats, hükümet ve havayolları tarafından kısmen sahip olunan bir kuruluştur.

easyJet’in görevdeki CEO’su Johan Lundgren, “Rapor bir kez daha, havayolları ve yolcuların Nats tarafından ciddi şekilde hayal kırıklığına uğratıldığını, bunun dayanıklılık eksikliğinden ve planlamadaki yetersizlikten kaynaklandığını açıkça ortaya koyuyor. Havayolları, ardından milyonlarca dolara mal olan zararları ve masrafları üstlenmek zorunda kaldı. Artık dersler çıkarılmalı ve Nats tarafından bu ölçekli bir ATC (hava trafik kontrolü) arızası için acil olarak öneriler hayata geçirilmelidir; bu, ulusal altyapının kritik bir parçası olarak bir daha asla yaşanmamalıdır” dedi.

Önceki hükümet döneminde, Ulaştırma Bakanlığı, geçen yıl Haziran ayında CAA’ya “daha güçlü yaptırım yetkileri” verilmesi için planlar açıklamıştı, ancak parlamentoya hiçbir yasama önerisi sunulmamıştı.

Soruşturmanın başkanı Jeff Halliwell, “Raporumuz, Nats’ın operasyonlarını iyileştirmeye yönelik bir dizi öneri sunuyor ve daha da önemlisi, havacılık sektörünün genel olarak, benzer bir durum tekrar yaşandığında yolcuların daha iyi korunmasını sağlamak için daha yakın bir şekilde birlikte çalışması gerektiğini vurguluyor” dedi.