İngilizler Menderes’in sağ kurtulduğu kazayı unutmadı

18 Şubat 2019

İngiltere’de Adnan Menderes’in 60 yıl önce sağ kurtulduğu uçak ka­zası bölge sakinlerinin hafızasındaki yerini koruyor.

Türkiye’nin 9. Başbakanı Menderes’in, Kıbrıs müzakereleri için gittiği İngiltere’de 17 Şubat 1959’da Londra’nın Gatwick hava­limanına 4,5 kilometre kala Surrey bölgesindeki Newdigate köyü ya­kınlarında ormanlık bir alana dü­şen Türk Hava Yolları uçağından sağ kurtulması bölge sakinleri tara­fından hala hatırlanıyor.

Uçağın düştüğü mevki Jordan’s Wood’da AA muhabirine konuşan Newdigate Yerel Tarih Derneği Baş­kanı John Callcut, kaza sırasında 11 yaşında olduğunu söyledi.

Olayı bugün gibi hatırladığını an­latan Calcutt, kazanın uluslararası medyanın bütün dikkatini bölgeye çektiğini kaydetti.

Calcutt, Menderes’in dönemin İngiltere Başbakanı Harold Macmil­lan ile Kıbrıs meselesini görüşmeye geldiğini belirterek, “Ardından da Yunanistan Başbakanı ile buluşa­caktı. Çok önemli bir toplantı için geliyordu. Kazanın ardından bu ta­bii ki bütün manşetlerde yer aldı.” diye konuştu.

Kaza sırasında bölgede yo­ğun sis olduğunu belirten Calcutt, Menderes’in de içinde olduğu Sev adlı uçağın ağaçlık bölgeye düştü­ğünü ve Menderes’in bölgedeki çift­çilerin yardımıyla alevler içindeki enkazdan çıkıp uzaklaştığını anlattı.

Calcutt, bölgede yaşayanların bir gürültü duyduğunu belirterek, “Bölge sakinlerinden Tony and Mar­garet Bailey bir gürültü duymuşlar. Tony evden çıkıp arabasına atlamış ve doğruca olay yerine sürmüş. Sisin içinden 3 kişinin geldiğini görmüş. Biri Menderes’miş.” ifadelerini kul­landı. Bailey çiftinin kaza sonrasında aralarında Menderes’in de bulun­duğu 3 kişiyi evlerine götürdükleri ve hemşire olan Margaret Bailey’nin ilk müdahaleyi yaptığını dile getiren Calcutt, Menderes’in daha sonra ai­leyi Türkiye’ye davet ettiği bilgisini de paylaştı. Kazanın bölge tarihinin en önemli olayları arasında yer aldı­ğına vurgu yapan Calcutt, başkanlığı yaptığı dernek için yazdığı kitabın­dan da olaya bir bölüm ayırdığını kaydetti.

– Menderes’e yardım eden hem­şire Bailey AA’ya konuşmuştu

Hemşire Margaret Bailey, daha önce AA muhabirine verdiği röpor­tajda, kazadan kurtulan ve eve götür­dükleri 3 kişinden birinin başbakan olduğunu bilmediğini söylemiş ve olayı şu ifadelerle anlatmıştı:

“Şoktaydılar, pek konuşmuyor­lardı. Dolayısıyla onlara soru sor­madım, sadece rahatlamalarını sağ­ladım. Onlara battaniye verdim ve sandalyeye oturmalarını sağladım. O sırada (Başbakanlık Özel Kalem Müdür Muavini Şefik) Fenmen Tür­kiye Büyükelçiliği’yle irtibata geçti ve bu ana kadar bu kişilerden biri­nin Türkiye’nin Başbakanı olduğunu anlamadım. Yaklaşık 1 buçuk saat evimizde kaldılar.”

Olayın ardından Menderes’in da­vetiyle 1959 Ağustos’ta Türkiye’ye geldiklerini ve ülkeyi çok beğendik­lerini anlatan Bailey, 1961’de ise Menderes’in asılmasını çok büyük üzüntüyle öğrendiklerini dile getir­mişti.

Bailey, “Haberi öğrendiğimizde çok çok üzüldük. Eşim, Menderes’in ölümünün ardından ailesine bir mektup yazdı. Çok etkilenmişti ve çok üzülmüştü. Menderes çok kibar ve samimi bir insandı.” ifadesini kul­lanmıştı.

Kaza

Menderes ve beraberindeki heyet, 17 Şubat 1959 tarihinde Londra’da yapılacak Kıbrıs görüş­melerine katılmak için Ankara Esen­boğa Havalimanı’ndan yola çıktı. Vis­count tipi dört motorlu “Sev” isimli uçak, önce yakıt ikmali için İtalya’nın başkenti Roma’da mola verdi, daha sonra ise Londra’daki Heathrow ha­vaalanına hareket etti. Ancak yoğun sis nedeniyle uçağın Heathrow hava­alanına inişine izin verilmedi. Uçağın önce Paris’e indirilmesi planlandı, ardından Londra’nın 40 kilometre güneyindeki Gatwick havaalanına yönlendirildi.

Ancak “Sev” uçağı yine yoğun si­sin etkili olduğu Gatwick havaala­nına yaklaşık 5 kilometre kala Sur­rey bölgesindeki Newdigate köyü ya­kınlarında ormanlık bir alana düştü. Ağaçlara çarpan uçağın iki kanadı koptu ve ters döndü. Uçakta bulu­nan 8 mürettebattan 5’i, 16 yolcudan ise 9’u hayatını kaybetti.