İngiltere ve İspanya’dan Cebelitarık Anlaşması: Sınır kontrolleri kaldırılıyor

11 Haziran 2025

Birleşik Krallık ve İspanya arasında, dört yıldır süren kesintili müzakerelerin ardından Cebelitarık’ın geleceği ve sınır düzenlemeleri konusunda tarihi uzlaşma sağlandı.

Birleşik Krallık ve İspanya, Cebelitarık’ın geleceğine dair uzun süredir devam eden ihtilafı sona erdiren ve Brexit sonrası belirsizlikleri gidermeyi amaçlayan tarihi bir anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Anlaşma, insanlar ve malların İspanya ile Cebelitarık arasındaki kara sınırını kontrolsüz geçebilmelerini sağlarken, Cebelitarık Havalimanı’nda, Eurostar modelinde çift pasaport kontrol sistemi kurulacak.

İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Londra ile Madrid’in Brexit’ten kalan “son büyük çözülmemiş meseleyi” hallettiğini belirtti. İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Albares ise bunun “kıtadaki son duvarın yıkılması” anlamına geldiğini söyledi.

Anlaşmanın Detayları

Yeni sistem sayesinde, sınırda artık fiziki kontroller yapılmayacak. Cebelitarık’a gelen Britanyalılar Schengen kurallarına tabi olacak. Bu da, Schengen bölgesinde 180 gün içerisinde 90 günden fazla kalanların ülkeye alınmayabileceği anlamına geliyor.

Yine anlaşma kapsamında, Cebelitarık Limanı ve Havalimanı’nda İngiliz ve İspanyol sınır görevlileri birlikte görev yapacak. Bu sistem, Londra’daki St. Pancras istasyonunda Eurostar yolcuları için uygulanan pasaport kontrol modelini temel alıyor.

Egemenlik Korunuyor

Anlaşma, Cebelitarık’ın Britanya denizaşırı toprağı statüsünü etkilemiyor. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, tüm tarafların bu statünün korunduğuna dair bir madde üzerinde mutabık kaldığını açıkladı. Ayrıca, İngiliz askeri tesislerinin otonom faaliyetleri sürecek.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, anlaşmayı “yıllar süren belirsizlik sonrası pratik bir çözüm” olarak tanımladı ve “Birleşik Krallık’ın Cebelitarık’a olan bağlılığı, kayanın kendisi kadar sarsılmaz” dedi.

Tepkiler ve Süreç

Anlaşma, Lammy, İspanya Dışişleri Bakanı Albares ve Cebelitarık Başbakanı Fabian Picardo tarafından Brüksel’de kamuoyuna duyuruldu. Albares, anlaşmanın İspanya ile İngiltere ilişkilerinde “yeni bir başlangıç” olduğunu ve “kıtadaki son duvarı yıktığını” söyledi.

Anlaşmanın uygulanması için şimdi yasal metnin hazırlanması ve onay süreci başlayacak.

Gümrük, Tütün ve Egemenlik

Anlaşmanın, vergi düzenlemeleri gibi bazı konularda Cebelitarık’tan tavizler içerdiği bildirildi. Özellikle İspanya’nın uzun süredir talep ettiği gibi, tütünün KDV’den muaf tutulmasına son verilmesi bekleniyor.

AB ve Uluslararası Yorumlar

Avrupa Birliği’nin Birleşik Krallık ile ilişkilerinden sorumlu komiseri Maroš Šefčovič, “Avrupa Birliği, İspanya ve Birleşik Krallık için gerçekten tarihi bir dönüm noktası” değerlendirmesinde bulundu. Anlaşmanın geçen ay Londra’daki AB-İngiltere zirvesinden sonra şekillendiği ve iki taraf arasında “yeni bir dönemin” başlangıcı olduğu vurgulandı.

Arka Plan

Cebelitarık, İber Yarımadası’nın güney ucunda yer alan Britanya denizaşırı toprağıdır. 1713’ten beri İngiltere tarafından yönetilmekte olup, savunma ve dış politika dışında iç işlerinde özerktir.

İspanya uzun süredir Cebelitarık üzerinde egemenlik iddiasında bulunuyor. Ancak 2002 yılında yapılan referandumda halkın %99’u İspanya ile egemenliği paylaşmayı reddetmişti.