Rachel Reeves’in planından öne çıkan başlıklar

11 Haziran 2025

 

Maliye Bakanı kamu harcamalarına dair güncellemesini açıkladı: Savunmadan sosyal konuta, sağlıktan yerel hizmetlere dek geniş çaplı yatırım taahhütleri içeriyor

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, 2025 Harcama İncelemesi kapsamında kamu sektörüne yönelik çok sayıda yatırım ve reform planını açıkladı. “Britanya’yı yeniden inşa ediyoruz” mesajı veren Reeves, halkın hâlâ ekonomik iyileşmeyi hissedemediğini kabul ederken, bu planla birlikte somut değişimlerin başlayacağını savundu.

Siyasi mesaj ve ekonomik çerçeve
Reeves konuşmasının başında Muhafazakâr Parti’yi “14 yıl süren kötü yönetim ve çöküş” ile suçladı. “Planladığımız harcamalar ancak geçtiğimiz sonbaharda alınan vergi kararları ve revize edilen mali kurallar sayesinde mümkün oldu” diyerek, muhalefet partilerine bu yatırımları destekleyip desteklememe konusunda net bir tercih yapmaları gerektiğini söyledi.

Genel kamu harcamaları

Toplam bakanlık bütçeleri önümüzdeki dönemde reel olarak yılda %2,3 oranında artırılacak. Reeves, bu artışı “austerity” (kemer sıkma) politikalarının tahribatına karşı bir tercih olarak nitelendirdi. Ancak her departmana eşit yansımayacak; bazı alanlarda hâlâ baskı hissedilecek.

Savunma

Savunma ve güvenlik harcamalarındaki artış tekrar teyit edildi. Özellikle İskoçya’da istihdam yaratacak projelere vurgu yapıldı.

Göç ve iltica

Yeni Sınır Güvenlik Komutanlığı’na, harcama dönemi sonunda yılda 280 milyon sterline kadar ek fon sağlanacak. Ayrıca, sığınmacılar için otel kullanımının bu parlamento dönemi sona ermeden sona ereceği açıklandı.

Nükleer enerji ve karbon yakalama

Toplamda 30 milyar sterlinlik nükleer yatırım planlandı. Bunun yarısı Sizewell C reaktörüne gidecek. Küçük modüler reaktörler ve nükleer füzyon araştırmaları da desteklenecek. Aberdeenshire’daki karbon yakalama projesine de fon ayrıldı.

Çelik sanayii

Yeni bir fon açıklanmadı ancak İngiliz çelik sektörünün stratejik önemi vurgulandı. Bu vurgu, Nigel Farage’ın re-endüstrileşme söylemleriyle de örtüşüyor.

Yapay zekâ ve girişimcilik

• 2 milyar sterlin → yapay zekâ yatırımı
• Devlet destekli British Business Bank için kaynak artışı
• Parlamento dönemi sonunda yılda 1,2 milyar sterlin → gençlere beceri eğitimi

Sosyal konut

50 yılın en büyük sosyal konut yatırımı açıklandı: 10 yılda 39 milyar sterlinlik doğrudan nakit destekle uygun fiyatlı konut projeleri.

Ulaşım

• Northern Powerhouse Rail, East-West Rail, Midlands Rail Hub için fon teyit edildi.
• Galler için 400 milyon sterlinin üzerinde demiryolu yatırımı yapılacak.
• Londra dışındaki bölgelere yönelik ulaşım hibeleri 4 kat artırılacak.
• Transport for London için dört yıllık bütçe anlaşması sağlandı.
• Hazine kurallarında değişiklik yapılarak bölgesel harcamalar kolaylaştırılacak.

Yerel hizmetler

350 milyon sterlin, parklar, kütüphaneler ve yüzme havuzları gibi kamu tesislerinin iyileştirilmesi için ayrıldı.

Polis ve hapishaneler

Polis harcamaları yılda %2,3 reel artış gösterecek. Ancak polis teşkilatları, bu artışın hizmet kalitesini korumaya yetmeyebileceği görüşünde.
Ayrıca 14.000 yeni hapishane yeri için 7 milyar sterlin fon sağlanacak.

Enerji verimliliği

13,2 milyar sterlinlik “sıcak evler” planı: yalıtım, ısı pompası ve güneş paneli kurulumları desteklenecek. Reeves bu yatırımı çevre politikası olarak değil, hane halkı faturalarında yılda ortalama 600 sterlin tasarruf sağlayacak bir ekonomik adım olarak sundu.

Eğitim ve çocuk hizmetleri

• 370 milyon sterlin → okullardaki kreşler
• 555 milyon sterlin → çocukların koruyucu hizmetlere girmesini önlemek
• 2,3 milyar sterlin/yıl → mevcut okulların onarımı
• 2,4 milyar sterlin → yeni okul inşası

Sağlık hizmetleri (NHS)

Konuşmanın sonunda açıklanan en dikkat çekici başlıklardan biri:
NHS’ye parlamento boyunca reel olarak yıllık %3 artışla toplamda 29 milyar sterlin ek kaynak ayrılacak. Bu açıklama, Avam Kamarası’nda İşçi Partisi milletvekillerinden alkış aldı.