Refah Tasarısında geri adım, Starmer’ın ilk yılına damga vurdu

2 Temmuz 2025

İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın refah reform tasarısı, son anda yapılan büyük bir geri adımla Avam Kamarası’ndan geçerken, hükümetin otoritesi ciddi biçimde sarsıldı. Engelli yardımlarında kesintiye gidilmesini öngören tartışmalı değişikliklerin ertelenmesi, iktidardaki İşçi Partisi içinde derin çatlaklara neden oldu.

Salı günü oylamadan saatler önce Başbakan Yardımcısı Angela Rayner, hükümetin önceki günlerde sunduğu tavizlerin yetersiz kaldığını Downing Street’e iletti. Rayner, özellikle Kişisel Bağımsızlık Ödemeleri (PIP) ile ilgili kesintilere karşı çıkan onlarca milletvekilinin hükümete karşı oy kullanmakta kararlı olduğunu bildirdi.

Bunun üzerine Başbakan Starmer, refah bakanı Stephen Timms’in önderliğinde yapılacak bir inceleme tamamlanana kadar PIP sisteminde planlanan değişikliklerin askıya alınmasını kabul etti. Söz konusu geri adım, tasarının geri çekilmeden geçmesi için hükümetin atabileceği en büyük adım olarak değerlendirildi.

Stephen Timms, bu değişikliği Avam Kamarası’nda süren hararetli tartışma sırasında ani bir açıklamayla duyurdu. Bu açıklama, Starmer’ın başbakanlığı dönemindeki en çalkantılı 24 saatin sonunda geldi.

Haftaya kararlı başlayan bakanlar, ilk tavizlerin muhalif milletvekillerini yatıştırdığını düşünüyordu. Ancak yayımlanan etki analizinde, değişikliklerin yaklaşık 150 bin kişiyi göreli yoksulluğa sürükleyebileceği belirtilince tansiyon yeniden yükseldi.

Milletvekillerinin çoğu, hükümetin yeni sistemde öngördüğü “üç katmanlı yapı”dan rahatsız oldu. Bu yapı, Timms’in incelemesi sonuçlanmadan önce yeni sistemin Kasım 2026’da devreye alınmasını öngörüyordu.

Tüm bu gelişmeler, İşçi Partisi içinde yönetim tarzına dair eleştirilerin artmasına neden oldu. Özellikle 2024 seçimlerinde seçilen yeni milletvekillerine odaklanan whips (parti disiplin sorumluları), uzun süredir görev yapan vekillerin tepkisini çekti.

Pazartesi akşamı, isyancıların lideri konumundaki Rachael Maskell tarafından sunulan değişiklik önergesini 39 milletvekili imzaladı. Ancak pek çok vekil, önergeyi imzalamadan da hükümete karşı oy kullanacağını belirtti. Bu durum, hükümetin çoğunluğu sağlamakta zorlanmasına yol açtı.

Sonunda, hükümet geri adım attı ve Timms’in açıklamasıyla PIP kesintileri askıya alındı. Bu, hükümetin ilk ciddi oylama yenilgisini önledi ancak Starmer’a siyasi açıdan ciddi bir darbe vurdu. Hazine Bakanı Rachel Reeves’in bütçede yaklaşık 5 milyar sterlinlik yeni kesintiler yapması gerekecek.

Muhalefet ve bazı İşçi Partili milletvekilleri, refah kesintileri nedeniyle daha önce Tony Blair, Ed Miliband ve Harriet Harman gibi liderlerin zor durumda kaldığını hatırlatarak benzer bir hatanın tekrarlandığını ifade etti.

Muhafazakar Parti ise yaşanan süreci “kaos” olarak tanımlarken, İşçi Partisi içinde de “Bu olanlar tam anlamıyla çılgınlık” yorumları yapıldı.

Başbakanlık kaynakları, yaşananlardan ders çıkarıldığını belirtse de bazı yetkililer isyancıları Brexit yanlısı Muhafazakar milletvekillerine benzeterek, “Ne zaman evet diyeceklerini bilmiyorlar” ifadelerini kullandı.