6 Mayıs 2024
Başbakan geçen hafta yapılan yerel seçimlerde Muhafazakârların kaybetmesinin ardından yaşadığı hayal kırıklığını dile getirdi.
Rishi Sunak, Muhafazakâr milletvekillerini bölünmüşlüklerine son vermeye ve İşçi Partisi’ne karşı “bir araya gelmeye” çağırırken, İngiltere’nin askıda kalan bir parlamentoya doğru gittiğini iddia etti.
Başbakan, partisinin yerel seçim kayıplarının tam olarak netleşmesinden bu yana yaptığı ilk yorumlarda, sonuçların Muhafazakârlar için “acı bir hayal kırıklığı” olduğunu kabul etti. Parti yaklaşık 500 belediye meclisi sandalyesini ve West Midlands belediye başkanlığını kaybetti.
Ancak Sunak, seçim uzmanı Michael Thrasher’ın Perşembe günkü sonuçların bir genel seçimde tekrarlanması halinde İşçi Partisi’nin iktidarı kazanmak için yeterli sandalye sayısına ulaşamayacağı yönündeki tahminini değerlendirdi.
Sunak ilk kez partisinin çoğunluğu kaybedebileceğini kabul etti ama seçmenlerin Sir Keir Starmer’ın SNP, Liberal Demokratlar ve Yeşiller tarafından “Downing Street’te desteklendiğini” görmek istemeyeceklerini söyledi. Günün erken saatlerinde başbakanı rotasını değiştirmeye çağıran Suella Braverman’ın eleştirilerine rağmen, Muhafazakârların “bir planı olan” tek parti olduğunda ısrar etti.
Muhafazakar Parti’nin en sert eleştirmenlerinden biri olan eski içişleri bakanı, lider değişikliği için artık çok geç olduğunu, çünkü “süpermen ya da süper kadın “ın bile partinin talihini düzeltemeyeceğini söyledi. Braverman, “Bu gidişle bir sonraki seçimlerde Muhafazakar Parti’den milletvekili çıkarabilirsek şanslıyız” diye uyardı.
Kabineden bir bakan Muhafazakâr milletvekilleri arasındaki havayı “asık suratlı” olarak tanımladı ve seçim sonuçlarının partinin “anketlerin gösterdiği kadar geride olduğunu” gösterdiğini söyledi.
Sunak, tablonun kendisini eleştirenlerin iddia ettiği kadar iç karartıcı olmadığında ısrar etti ve Muhafazakârları Perşembe günü kullanılan oy oranında İşçi Partisi’nin sadece dokuz puan gerisinde gösteren Sky News analizine işaret etti. Bu durumun bir genel seçimde de tekrarlanması halinde İşçi Partisi’nin 32 sandalyeyle çoğunluğu elde edemeyeceğini ve hükümeti kurmak için daha küçük partilere bel bağlamak zorunda kalabileceğini öne sürdü.
Sunak, The Times’a verdiği demeçte; “Bu sonuçlar, İşçi Partisi’nin en büyük parti olduğu askıda kalan bir parlamentoya doğru gittiğimizi gösteriyor. Keir Starmer’ın, SNP, Liberal Demokratlar ve Yeşiller tarafından Downing Street’te desteklenmesi Britanya için bir felaket olur. Ülkenin daha fazla siyasi pazarlığa değil, eyleme ihtiyacı var. Halkın önceliklerini yerine getirecek bir planı olan tek parti biziz” dedi.
Diğer kamuoyu yoklaması uzmanları bu tahmini reddederek, bunun yalnızca insanların yerel seçimlerde oy kullanma biçimine dayandığını, bu seçimlerde daha küçük partileri ve bağımsızları destekleme eğiliminde olduklarını ve bunun da genel sonucu çarpıttığını belirterek, İşçi Partisi’nin, İskoçya’da sadece bir sandalye kazanmasına dayandığını söyledi.
İşçi Partisi, SNP ile ya da herhangi biriyle “ittifak planlamadığını” kaydetti.
Muhafazakarları 2010 yılında iktidara taşıyan seçimin 14. yıldönümü olan Pazartesi günü sonuçlara resmi olarak yanıt vermesi beklenen Sunak, seçmenlerin hayal kırıklığını anladığını ancak yine de görevde bir dönem daha kazanabileceğine inandığını şu sözleriyle ifade etti:
“Son birkaç yılın zor geçtiğini biliyorum ve insanların neden hayal kırıklığına uğradığını anlıyorum. İyi Muhafazakâr meclis üyelerini ve Andy Street gibi West Midlands için çok iyi şeyler yapmış bir belediye başkanını kaybetmek elbette büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor. Ancak insanlara onlar için çalıştığımızı ve değerlerimizi savunduğumuzu göstermeye kararlıyım. Yapılması gereken işler ve kaydedilmesi gereken daha fazla ilerleme var. Parti olarak bir araya gelip İngiliz halkına onlar için çalıştığımızı göstermeye kararlıyım.”
İşçi Partisi yıldönümünü, beş Muhafazakâr liderin yönetiminde geçen 14 yıllık “kaos ve gerileme” dönemini vurgulayan yeni bir kampanya başlatarak kutlayacak. Partinin seçim koordinatörü Pat McFadden, artık İşçi Partisi’nin kazanabileceğine dair bir “inanç duygusu” olduğunu söyledi.
McFadden, pazar günü BBC’ye verdiği demeçteM “Kaybetmeye alıştık. Ve bence bazı seçmenlerimiz bile ‘İşçi Partisi’ne oy vereceğim ama asla kazanamayacaklar’ diye düşündü. Ama bence ülkede bir değişim havası var” dedi.
Sky News tarafından kendisine yöneltilen, İşçi Partisi yönetiminin, SNP ile birlikte çalışıp çalışamayacağı sorusuna şu yanıtı verdi; “Hayır. Amacımız çoğunluğu kazanmak, yönetmek, değişim havasını karşılamak. Kimseyle herhangi bir ittifak ya da anlaşma planlamıyoruz.”
Sunak’ın, Ruanda’ya uçuşların küçük tekne geçişlerini caydıracağı ve İngiltere Merkez Bankası’nın faiz oranlarını düşüreceği umuduyla seçim çağrısı yapmadan önce ekim ayına kadar bekleyeceği bekleniyor. Üst düzey bir Muhafazakâr bakan, Muhafazakâr milletvekillerinin tam olarak umutlarını yitirdikleri noktaya ulaştıklarına inanmadığını ancak “buna doğru ilerlediklerini” söyledi. Bakan, “Paniğe kapılmamalıyız. Sadece iyi ve muhakazakar bir hükümet sunmaya çalışmalı ve seçmenlere işlerin neden zor olduğunu ve bu konuda ne yapacağımızı açıklamalıyız” dedi.