Thames Water krizi; faturalar artacak mı, su kaynakları etkilenecek mi?

İngiltere’nin en büyük su şirketinin ana şirketi, vergi mükelleflerinin milyarlarca sterlinlik bir borca girebileceği endişesiyle 400 milyon sterlinlik kredide temerrüde düştü.

Thames Water’ın sahibi olan Kemble, resmi bir bildirimle tahvil sahiplerine bu hafta ödenmesi gereken faiz ödemelerinin “ödenmediğini” bildirdi.

Duyuru, su tedarikçisinin geleceği konusunda daha fazla belirsizlik yaratıyor ve hükümetin özel yönetim rejimine, geçici bir kamulaştırma biçimi alınabileceği ve vergi mükelleflerini açıkta bırakacağı endişesini artırıyor.

Çevre Bakanı Steve Barclay herhangi bir kurtarmaya karşı çıkıyor. Kendisine yakın bir kaynak şunları söyledi: “Steve, Thames Water’ın cezasız bir şekilde nehirlere kanalizasyon pompalamasına ya da müşterilerin faturalarını artırmasına izin vermek için düzenleyici rejimi gevşetmeye yanaşmayacaktır. Su şirketlerini tek yönlü bir bahis olarak gören çok fazla şanssız var. İyi zamanlarda para almak istiyorlar ve işler zorlaştığında müşterilerin ve vergi mükelleflerinin onları kurtarmasını bekliyorlar.”

Kaynak, su tedariki konusunda herhangi bir risk bulunmadığını vurguladı.

Öte yandan iki Çin devlet bankası Thames Water’ı da içine alan mali krizin baş aktörleri olarak ortaya çıktı. Bank of China ve Industrial and Commercial Bank of China, ana şirket Kemble Water Finance tarafından alınan 190 milyon sterlinlik kredinin arkasındaki bir grup kredi veren arasında yer alıyor.

Geri ödemenin ay sonunda yapılması gerekiyor ancak kamu hizmeti şirketinin dokuz hissedarının geçen hafta, daha önce ağır borçlu gruba enjekte etmeye söz verdikleri 500 milyon sterlinlik yeni öz sermayeyi geri çekmeye karar vermelerinin ardından geri ödemenin yapılmaması bekleniyor.

Bu da şirketin kaderinin kredi verenlerle yapılacak yeniden yapılandırma görüşmelerinin sonucuna bağlı olduğu anlamına geliyor. Temerrüde düşülmesi halinde Pekin’in kontrolündeki bankalar ve Hollanda bankası ING ve Allied Irish Bank’ın da aralarında bulunduğu diğer kreditörler kamu hizmetinin hissedarları haline gelebilir.

Çinli bankaların rolü, Pekin’in Thames Water’daki mali çalkantıya katılımını derinleştiriyor. Devlet varlık fonu olan China Investment Corporation, yaklaşık yüzde 8.7’lik hissesiyle hissedarlar grubu arasında yer alıyor.

The Times’ın haberine göre, Çin’in, İngiltere’deki nüfuzuna ilişkin endişeleri arttırması muhtemel. Pekin’in yarattığı potansiyel güvenlik tehdidine ilişkin artan endişeler, hükümeti son yıllarda Çin’in hassas Birleşik Krallık altyapısına müdahalesini sona erdirmek için adımlar atmaya sevk etti.

Huawei tarafından tedarik edilen kitler, hükümetin 2020 yılında Shenzhen merkezli şirketi sıkıştırmaya başlamasının ardından önemli telekom ağlarında yasaklandı. Çin devletine ait bir enerji grubu da 2022 yılında Sizewell C nükleer enerji projesinden satın alındı.

Milletvekili ve Muhafazakar Parti’nin eski lideri Sir Iain Duncan Smith, Pekin’in Thames Water’ın geleceği üzerindeki etkisinin endişe verici olduğunu çünkü bu kuruluşun nükleer enerji gibi stratejik bir varlık olarak görülmesi gerektiğini söyledi. Smith, “Su en temel varlıktır” dedi.

Thames Water, 2021’in sonlarından bu yana faiz oranlarındaki keskin artış nedeniyle kendisini giderek daha zor bir mali durumda buldu, bu da grubun 18,3 milyar sterlinlik brüt borçlarını ödemesini daha pahalı hale getirdi. Sızıntılar ve kanalizasyon kirliliği nedeniyle kesilen cezalar da sıkıntılarını arttırdı.

Ancak geçtiğimiz hafta Kanadalı emeklilik planı Omers ve Birleşik Krallık merkezli Universities Superannuation Scheme’in başını çektiği hissedarlar, mart ayı sonuna kadar söz verdikleri 500 milyon sterlini enjekte etmeyeceklerini söyleyince durum daha da kötüleşti.

Hissedarlar, Thames Water’ın, tedarikçinin faturaları yükseltmesine izin verecek bir anlaşma önerisini reddeden sektör düzenleyicisi Ofwat tarafından alınan tutum nedeniyle “yatırım yapılamaz” hale geldiğini söyledi. Bu durum, sonunda hükümetin Thames Water’ı geçici olarak yeniden kamulaştırmasıyla sonuçlanabilecek bir açmaza yol açtı.

Perşembe günü önde gelen borç derecelendirme kuruluşlarından Fitch, Kemble’ın notunu CC’ye düşürerek “çöp” bölgesinin derinliklerine itti. Fitch, “Bir tür temerrüdün muhtemel olduğuna inanıyoruz. Kredi verenler yaklaşan krediyi değiştirmeyi ve uzatmayı kabul etseler bile, anlaşmanın kriterlerimiz kapsamında sıkıntılı bir borç takası oluşturması kuvvetle muhtemeldir ve bu tamamlandığında Kemble’ın notunun ‘Sınırlı Temerrüt’ seviyesine düşürülmesini tetikleyecektir.”

Tek kelimeyle borç. Önceki sahibi Avustralyalı yatırım şirketi Macquarie döneminde, cömert temettüler ödenirken borcu üç katına çıkarak neredeyse 11 milyar sterline ulaştı. Şu anda 15 milyar sterlinden fazla olan bu borç yükü, faiz oranları ve enflasyon arttıkça giderek daha maliyetli hale geldi.

Thames Water on yılın sonuna kadar faturalarını yılda ortalama 436 £’dan 609 £’a yükseltmek (yaklaşık yüzde 40’lık bir artış) ve kirletme cezalarından kurtulmak istiyor. Ofwat, sektörün faturalarının gelecekteki seviyesine ilişkin ilk görüşlerini haziran ayında açıklayacak. Thames Water yüksek faturalardan elde edilecek gelir olmadan harcamalarını kısmak zorunda kalabilir. Yine de eskiyen altyapısını elden geçirmek için önemli miktarda yatırıma ihtiyacı var.

Thames Water yönetimi uzun süredir Kemble’ın sorunlarının, 2.4 milyar sterlin nakit parası ve 2025 yılına kadar faaliyetlerine devam etmesini sağlayacak diğer kredilere erişimi olduğunu söyledikleri kuruluş üzerinde bir etkisi olmaması gerektiği konusunda ısrar ediyor.

Ofwat şunları söyledi: “Thames Water hissedarlarının karşılaştığı sorunlardan bağımsız olarak müşterilere sunulan hizmetlerin korunmasını sağlamak için gerekli tedbirler alınmıştır.”