Milyonlarca aile ‘mortgage mahkumu’ olabilir. Aylık mortgage ödemelerinde zorlanan, 2 milyondan fazla aile, faizlerin artması olasılığında perişan bir duruma düşebilir.
Faiz artışlarının etkileri konusunda ilk kez detaylı bir araştırma yapan Resolution Foundation, her 10 mortgage’dan birinin yüksek risk grubuna dahil olduğu bulgusuna ulaştı. Salı günü yayınlanan ‘Mortgaged Future’ (Mortgage’lanmış Gelecek) isimli araştırma, emlak pazarındaki ‘altın çağ’ konusunda şüphelere yol açtı. Bilindiği üzere, İngiltere Merkez Bankası (Bank of England) faiz oranlarını son 5 senedir rekor düşük %0.5 oranında tutuyor. Bu karar 2007 sonrası patlak veren ekonomik kriz sonrasında, insanları kredi almaya ve para harcamaya teşvik ederek ekonomiyi canlandırmak için alınmıştı. Ekonomik düşünce kuruluşu, düşük gelir grubuna mensup ve mortgage ödemelerinde zorlanan 770,000 aileyi şimdiden uyarmaya başladı.
Ekonomi uzmanlarına göre, mortgage’i olan, özellikle düşük gelirli ailelerin, kısa gelecekte artması kesin olan faiz oranlarına karşı kendilerini hazırlaması gerekiyor. Örneğin; mortgage borçlarını kısa vadeli yükselip düşen bir sistem yerine, uzun vadeli ‘fixed’ (sabit) faizli mortgage anlaşmalarına çevirebilirler. Sebebine gelince, %5’lik düşük bir özsermaye ile ev alanlar, “self employed” olup bir gelir garantisi olmayanlar ve ‘interest only’ (sadece faizli) mortgage’i olanlar, gelecekte değişen şartlara göre bankalardan artık borç alamayabilirler. Son beş senede alınan mortgage’ların büyük bir çoğunluğunu ‘Tracker Mortgage’ler oluşturuyor. Bu mortgage’lar, Merkez Bankasının son beş senede rekor seviyede düşük tuttuğu %0.5 faiz oranı ile endeksli olup düşüp kalkabiliyor. Faiz oranlarının düşük seviyesi yüzünden pek çok ev alan kişi bu tarz bir anlaşmayı tercih etmişti.
Önümüzdeki Nisan ayında faizlerde bir artış olması beklentisi üzerine, borçluların ödemelerindeki faiz oranlarını dondurmak üzere, yeni anlaşmalar yapmak için kreditörleri ile görüşmeleri tavsiye ediliyor. Uzmanlar, ailelerin kendi finansal durumlarına göre en iyi mortgage anlaşmalarını bulmaları için, bağımsız mortgage danışmanları veya Unbiased.co.uk, Which? Mortgage Advisers gibi bağımsız danışmanlık sitelerinden yardım almalarını tavsiye ediyor.
İngiltere’de toplam 8.4 milyon mortgage sahibinin 2 milyondan fazlası, faiz oranlarının %0.5’den %3’e yükselmesi durumunda, gelirlerinin %30’undan fazlasını mortgage ödemelerine harcamak zorunda kalacak