İngiltere’de yürürlüğe giren yeni Ceza Usul Kuralları, ceza davalarında raporlama kısıtlaması isteyen tarafların medyayı bilgilendirmesini zorunlu kıldı. Düzenleme, açık adalet ve şeffaflık ilkesini güçlendiriyor.
Birleşik Krallık’ta Ceza Usul Kuralları (Criminal Procedure Rules) kapsamında yapılan yeni değişikliklerle birlikte, ceza davalarında raporlama kısıtlaması talebinde bulunan tarafların medyayı bilgilendirmesi zorunlu hale geldi.
Bugün (6 Ekim 2025) yürürlüğe giren düzenleme, “açık adalet” (open justice) ilkesini güçlendiriyor ve mahkemelerde medya erişiminin şeffaf biçimde sağlanmasını hedefliyor.
Raporlama kısıtlamalarında medya artık resmi muhatap
Yeni kurallara göre, mahkemeden isteğe bağlı raporlama kısıtlaması (discretionary reporting restriction) talebinde bulunan taraflar, bu talepler hakkında medya kuruluşlarını bilgilendirmekle yükümlü.
Bu değişiklik, başvuru sahibine açık bir sorumluluk getirerek, gazetecilerin bu tür taleplerden zamanında haberdar olmasını ve gerektiğinde yasal itirazda bulunabilmesini sağlıyor.
Uygulama, özellikle Crown Court ve magistrates’ court (Sulh Ceza Mahkemeleri) duruşmalarında raporlama özgürlüğünün gereksiz biçimde sınırlandırılmasının önüne geçmeyi hedefliyor.
Amaç: Adaletin şeffaflığını korumak
Söz konusu değişiklikler, Ceza Usul Kuralları Komitesi (Criminal Procedure Rule Committee) ile Media Lawyers Association, News Media Association ve HMCTS Media Working Group gibi medya kuruluşları arasında yürütülen ortak çalışmanın sonucu olarak hazırlandı.
HMCTS Medya Çalışma Grubu Başkanı Georgia Jerram, yeni düzenlemeyle ilgili şu açıklamayı yaptı:
“Bir toplum olarak, mahkeme salonlarında medya bizim gözümüz ve kulağımızdır. Gazeteciler raporlama kısıtlaması taleplerinden zamanında haberdar edilmezse, bu kısıtlamalara itiraz etme fırsatından mahrum kalırlar.
Bu değişiklikler, açık adaletin bu şekilde zedelenmesini önlemeye yardımcı olacak.”
Kapsam ve sınırlar
Yeni kural yalnızca isteğe bağlı raporlama kısıtlamaları için geçerli olacak. Bu tür kısıtlamalar genellikle savunmasız tanıkları korumak veya adil yargılamayı sağlamak amacıyla uygulanıyor.
Düzenleme, yasa gereği otomatik olarak uygulanan raporlama yasaklarını (örneğin çocuk sanıkların kimliklerinin gizlenmesi veya belirli cinsel suçlarda mağdur gizliliği gibi durumları) etkilemiyor. Bu tür otomatik yasaklar, yasal düzenlemelerle sabit olduğu için mahkemeler tarafından değiştirilemiyor veya kaldırılmıyor.
Yeni Ceza Usul Kuralları, adalet sisteminde şeffaflığı artırmayı ve medyanın hesap verebilirlik rolünü güçlendirmeyi amaçlıyor.
KAYNAK: GOV