‘Siyah bal’ kanserle mücadelede etkili olabilir!

21 Ekim 2019

Preklinik aşamaları tamamlanan, ileri aşamaları ise süren çalışmaya göre, Kazdağları’nın endemik bitki­lerinden ve meşe palamudu ağacı­nın akıntısından beslenen arılardan elde edilen siyah bal, hem kanser hücrelerini yok etmede hem de kan­sere karşı önlem almada kullanılabi­lir. Araştırmanın başındaki Prof. Dr. Abdurrahim Koçyiğit’in konuya iliş­kin makalesi, Amerika’daki Integra­tive Cancer Therapies (ICT) adlı tıp dergisinde yayımlandı.

Prof. Dr. Abdurrahim Koçyiğit, 9 kişilik ekibiyle beraber balın kan­ser üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla Türkiye’nin muhtelif böl­gelerinde yetişen çiçek, çam ve kestane gibi 14 farklı baldan nu­mune topladı. İki yılı aşkın süren araştırmada, numuneler üzerinde içerik analizleri ve hücre kültürü çalışmaları gerçekleştirildi.

Araştırmalar neticesinde, feno­lik madde içeriğinden en zengin ve kanser hücrelerini öldürme potansiyeli en yüksek balın, Kazdağları’nın Bayramiç ve Çan ilçelerine uzanan bölgesinin zirve­sinde, zengin endemik bitki türleri ile özellikle meşe palamudu ağa­cının akıntısından beslenen arılar­dan elde edilen siyah bal olduğu belirlendi.

Henüz preklinik aşamaları ta­mamlanan ve ileri çalışmaları sü­ren balın, kanser hücrelerini yok etme özelliğinin yanı sıra kansere karşı önlem almak için de kullanı­labileceği öngörülüyor. Siyah ba­lın kullanılması gereken net doz miktarı ise hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılacak deneysel çalış­maların ardından belirlenebilecek.

Doktor Abdurrahim Koçyiğit ta­rafından çalışma sonuçlarıyla ilgili kaleme alınan “Quercus pyrenica honeydew honey with high pheno­lic contents cause DNA damage, apoptosis and cell death through generation of reactive oxygen spe­cies in gastric adenocarcinoma cell” başlıklı makale, Amerika’daki Integrative Cancer Therapies (ICT) adlı tıp dergisinde yayımlandı.

AMERİKA’DA “KOYU BAL” KA­TEGORİSİNDE BİRİNCİLİK ALDI

Öte yandan, ABD’nin Kuzey Carolina eyaletinin Asheville kentindeki Bal Arısı Araştırma Merkezi’nce düzenlenen “8. Ulusla­rarası Bal Yarışması”na gönderilen Kazdağlarının siyah balı, değerlen­dirildiği “koyu bal” kategorisinde birincilik elde etti.

Prof. Dr. Abdurrahim Koçyiğit, üniversite bünyesinde kurulan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp İleri Araştırmalar ve Uygulama­lar Merkezi’nde (GETAMER), ge­leneksel tıpta kullanılan bitkilerin bilimsel araştırmalarının yanı sıra arı zehiri, propolis, arı ekmeği ve bal gibi arı ürünlerinin maddeleri­nin romatizma ve kanser gibi çe­şitli hastalıklar üzerine etkilerini de incelediklerini söyledi.

Türkiye’nin dünyadaki bal üreti­cisi ülkeler arasında Çin’den sonra ikinci sırada geldiğini belirten Koç­yiğit, ülkenin, flora çeşitliliğinden dolayı bal türlerinden de zengin olduğuna işaret etti.

Kanser tedavisinde de kullanı­lan Yeni Zelanda kökenli “manuka” balından bahseden Koçyiğit, “Bi­zim de böyle bir balımız olabilir mi?” düşüncesiyle yola çıktıklarını anlattı ve 3 yıldır süren çalışma­nın aşamalarına ilişkin şu bilgileri paylaştı:

“İlk olarak, Türkiye’nin muhtelif bölgelerinden çiçek, çam, kestane gibi 14 farklı balı topladık. Balın içe­risinde yaklaşık 250 etken madde var. Bunun, bölgeden bölgeye, arı­nın beslendiği bitki florasına göre de değişkenlik gösterdiğini biliyo­ruz. Balların öncelikle içerik ana­lizlerini yaptık ve şunu gördük, fe­nolik içeriği çok yüksek ya da çok düşük ballar var. Daha önceki çalış­malarımızdan da biliyoruz ki, feno­lik içeriği ne kadar yüksekse o ka­dar kanser hücrelerini öldürme ka­pasitesi de yüksek oluyor. Çünkü, fenolik bileşikleri yüksek olanlar pro-oksidan aktiviteyle kanser hücrelerini öldürebiliyorlar. Ana­lizlerden sonra, en yüksek ve en düşük fenolik içeriğe sahip 2 balı seçtik. İkisiyle hücre kültürü çalış­maları yaptık. Bu çalışmada, feno­lik içeriği yüksek olan siyah balın aynı dozda diğerine göre yaklaşık 3 kat daha fazla apoptozis yoluyla öldürme potansiyeline sahip oldu­ğunu gördük. En düşük öldürme potansiyeline sahip olan bal Kaz­dağları bölgesinden çiçek balıydı. En yüksek olan da yine Kazdağla­rından, özellikle meşe palamudu­nun yaygın olduğu ormandan elde edilen ‘siyah bal’ dediğimiz çeşitti. Bu balın temel özelliği, siyah ren­giyle orantılı olarak, çok fazla feno­lik içeriğe sahip olmasıydı.”

Koçyiğit, Kazdağları’nın zirve­sinde meşe palamudunun yoğun olduğu bölgede konuşlandırılan kovanlardan elde edilen siyah balı, “meşe palamudu balı” ya da “pelit balı” şeklinde de adlandırdıklarını dile getirdi.

Kanser hücrelerini büyütücü et­kisinden dolayı hastaların şekerle beslenmemesi gerektiğine değinen Koçyiğit, “Balı kanser ilacı olarak kullanacağız ama yüzde 80’i şe­ker. Doğal şeker olması bir şey değiştirmez, önemli olan hasta­nın az şeker alması. Balın tedavi edici özelliğinden yararlanacağız ama bir taraftan da miktarın dü­şük olması lazım. Hedefimiz, düşük dozda yüksek öldürücülük yapan balı yakalamak.

Bizim, 14 bal içerisinde en yük­sek öldürücülüğü, kanser hücre­sini tedavi edici özelliği yakaladı­ğımız bu bal oldu. Bu balla ilgili çalışma dünyada yok, özellikle kan­ser tedavisiyle ilgili. Türkiye’de de ilk bizim çalışmamız oldu” diye ko­nuştu.