İrlanda Sivil Haklar Derneği Başkanı Jim Curran: İrlanda’nın birliği artık kaçınılmaz

17 Şubat 2020

1970’lerde bağımsızlık isteyenlerle işgali savunanlar arasındaki ateşkeste önemli rol oynayan Jim Curran seçim sonuçlarını Evrensel’e değerlendirdi. Curran “İrlanda’nın birliği artık kaçınılmaz” dedi

İrlanda Cumhuriyeti’nde 8 Şubat’ta genel seçimler yapıldı. Bu seçimler sonucu, yıllarca Ku­zey İrlanda ile birleşme müca­delesi veren ve Birleşik İrlanda vadeden Sinn Fein yüzde 24,5 oy alarak birinci parti oldu.

Sinn Fein Uzmanı ve 1974 yı­lından bu yana İrlanda Sivil Hak­lar Derneği Başkanı Jim Curran, seçim sonuçlarını Evrensel’e de­ğerlendirdi. 1975 yılında, Kuzey İrlanda da Katoliklerle Protestan­lar, yani bağımsızlık isteyenlerle İngiliz işgalini savunanlar arasın­daki ateşkeste önemli rol oyna­yan ve bu dönemde yapılan tüm görüşmelerin öncülüğünü yapan Curran, “İrlanda’nın birliği artık kaçınılmaz” dedi.

“SINN FEIN ARTIK İRLANDA ADASININ EN BÜYÜK PARTİSİ”

İrlanda Cumhuriyeti’nde Sinn Fein’in en çok oyu alması sizin için ne ifade ediyor?

Biz Cumhuriyetçilerin bir de­yişi var ve şöyle diyoruz; “Bizim de günümüz gelecek”. Seçim so­nuçları bize şunu gösterdi; Sinn Fein hem İrlanda’nın kuzeyinde hem de güneyinde en büyük si­yasi parti. Sinn Fein artık İrlanda adasının en büyük partisi.

Bu çok büyük bir başarı. Çünkü diğer ana akım partilerin hepsi bizi terörle bütünleştirdi ve cana­varlaştırdı. Bu partiler, Sinn Fein ile beraber çalışmayı reddettiler ama halk destek verdi. Şimdi halk desteğini sundu ve Sinn Fein her seçim bölgesinde en yüksek oyla çıktı.

Sinn Fein seçim sürecinde özgürlük ve bağımsızlık çağrısı yaptı mı? Bu çağrının halkta kar­şılığı nedir?

Evet, kurulduğundan beri, yani 1905’den beri her seçimde ana çağrısı bu oldu. Yani Britanya’nın İrlanda’yı işgal etmesi her zaman yasa dışı olarak görüldü. 1918’de Sinn Fein İrlanda’da seçimi kazan­mıştı ve 105 sandalyenin 73’ünü kazanmıştı. Milliyetçiler 7 ve Unionsitler (Britanya yanlıları) 20 milletvekili çıkartabilmişti. Böylece “İrlandalılar” 80 vekil çıkartmıştı. Bu büyük destek karşısında, Sinn Fein bağımsız­lık ilan etti. Fakat Britanya yani Londra’daki hükümet, bağımsız­lık ilanının yasa dışı olduğunu id­dia etti.

“BİR ELİNDE SEÇİM PUSU­LASI, DİĞER ELİNDE SİLAH”

Yani bağımsızlık ve birleşik İrlanda talebi karşılık buldu…

Evet, bir sonuç getirdi. Bir ara böyle bir politikaları vardı. Bel­fast’daki (İngiliz işgalinin devam ettiği Kuzey İrlanda’nın başkenti) liderlerden birisi bunu sunmuştu. O da şöyle diyordu: “Seçimlere gi­derken bir elinde seçim pusulası, diğer elinde silah olmalı”.

Margaret Thatcher genel se­çime giderken bir elinde genel seçim pusulası ve diğer elinde de Falklands silahını kullandı. Bri­tanya halkına Falkland savaşını kullanarak seslendi. Sinn Fein de aynı şeyi dedi. Daha sonra Sinn Fein bu metodu, bu yaklaşımı terk etti.

Özgürlük savaşçıları çok tepki gösterdi. Çok insan büyük feda­karlıklar yapıyordu. İnsanlar hapse giriyor ve yaşamını yitiri­yordu. Politikayı ve anlayışı değil, bazı militarist metotları geride bı­rakmak zorunda kaldı. Silahlı mü­cadeleyi bırakıp siyasi alana yo­ğunlaşmak dönemin koşullarının dayattığı bir gerçekti.

“HEM İSKOÇYA’YI HEM İRLANDA’YI KAYBETTİLER”

Londra’daki merkezi West­minster Hükümetinin seçim so­nuçlarına ilişkin tepkisi hak­kında ne düşünüyorsunuz?

Onlar sadece istedikleri so­nuçları seviyor. Onlar sadece İrlanda’da değil, İskoçya’da da kaybettiler. Çünkü İskoçya’da SNP en büyük siyasi parti. Onlar AB içinde yer alan bağımsız bir İskoçya istiyor. Sinn Fein, İrlanda adasındaki en büyük parti ve on­lar da İskoçya gibi bağımsızlık is­tiyor ve AB içinde kalmak istiyor.

Bu da Boris Johnson Hüküme­tinin başını ağrıtır mı?

Evet, 1874’te İrlanda bağım­sız ve kendi kendini yönetmek için oy kullandı. 1896’da benzer bir sonuç oldu. 1910’da şubat ve aralık aylarında yapılan iki seçim oldu ve her iki seçimde de İrlan­dalı seçmenler kendilerini yönet­mekten yana oy kullandı. 1918’de de bağımsızlık için oy kullandılar. Yani İrlanda halkı 4 kere kendini yönetmek için ve bir kere de ba­ğımsızlık için oy kullandı. Ama Britanya hükümeti bu sonuçla­rın hiçbirini kabul etmedi.

“SINN FEIN SEÇİMLERDE TAKTİKSEL BİR HATA YAPTI”

İrlanda’daki seçimlere geri dönersek, mutlak çoğunluğu alan bir parti şu an görünmüyor. Sinn Fein başka bir siyasi par­tiyle ya da birden fazla parti ile hükümet kurarsa, Sinn Fein için sonuçlar ne olur? Sinn Fein’in hükümet kurmasını ister misi­niz?

Sinn Fein aslında seçimdeki adaylarını seçerken taktiksel bir hata yaptı. 42 aday sundu ama çoğunluğu oluşturmak için 80 aday göstermeniz gerekiyor. Ne­redeyse tüm adayların seçilmesi açısından başarıları oldu. Ama bazı seçim bölgelerinde ikinci bir aday da koysalardı, onlar da seçilebilirdi. Halkın onlara yöne­lik desteğini hafife aldılar. Diğer partiler Sinn Fein’in tüm taleple­rine sahip çıkarsa onlarla bir koa­lisyona girebilir. Ama diğer türlü hiçbir partiyle koalisyona girme­mesi gerektiğini düşünüyorum.

Özellikle konut ve diğer me­sele olan emeklilikle ilgili şun­ları söylemek istiyorum; ben de bir emekliyim. Sinn Fein herkesin 65 yaşında emekliliğini alabilme­sini savunan bir vaatte bulundu. Bu yaşlarda olan birçok insan 67 yaşını beklemek istemiyor ve bu popüler bir siyaset olur. Yani halk arasında karşılık bulur. Sinn Fein bu vaatleri terk edemeyecek du­rumda.

İrlanda’da büyük bir konut so­runumuz var. Çünkü nüfus artı­yor, dünyanın farklı ülkelerinden insanlar geliyor. Ayrıca mülteci­ler de var. Bu da konut sorunu yaratıyor. İrlanda’da arazi-alan sorunumuz yok. Çoğu ana akım partiler konut sorununu özel sektöre bıraktılar. Sinn Fein ise belediyelerin konut yapmasını istiyor. Her yıl 100 bin konut ya­pılmasını öneriyor. Bu konutların farklı belediyeler tarafından ya­pılmasını istiyor.

Başka hangi sorunları ele al­ması gerekiyor?

Bir diğer mesele de ulusal so­run. Sinn Fein referandum olma­sını istiyor. Ben tüm İrlanda’nın referandum yapması gerektiğini düşünüyorum. İrlanda’yı ikiye bölerken, parçalarken bir refe­randum olmadı, çıkarları gereği ikiye böldüler.

Yine Kuzey İrlanda’daki bir­çok insanın İrlanda Cumhuriyet pasaportuna sahip olması. Bu da AB’den dolayı. Bunların bir­çoğu tır şoförü, veya ihracat ve ithalat işlerinde yer alan ve diğer 28 AB ülkesiyle iş yapan kişiler. Brüksel’e de uçuyoruz artık. Be­nim İrlanda pasaportum var ve İngiltere’de yaşamama rağmen AB üyesi olan bir vatandaşım. Ben Brüksel’e gittiğimde AB va­tandaşı olarak ülkeye giriş yapa­rım ama sen diğer ülkelerin va­tandaşı olarak giriş yaparsın ve seni sorguya çekerler.

Senin pasaportuna şüpheyle bakarlar. Boris Johnson da gitse AB’den çıktığından dolayı o da diğer ülke vatandaşlarının gir­diği sıraya girmek zorunda kala­cak. Bu yüzden birçok Unionist (Britanya’da kalma yanlıları) İr­landa pasaportu çıkardı. İrlanda anayasasına göre devletin adı İr­landa. Benim pasaportumda, İr­landa Cumhuriyeti vatandaşı ol­duğum değil İrlanda vatandaşı ol­duğum belirtiliyor. Eğer Belfast’ta olan birisinin pasaportuna bakar­sanız bu Martin McGuinness ya da Gerry Adams da olabilir ya da Derry’deki birisinin pasaportuna bakarsanız bunların yabancı bir ülke vatandaşı değil İrlanda ada­sının vatandaşları olduğunu gö­rürsünüz. Anayasada yazan ve halkın kabul ettiği isim İrlanda, ki bizim ulusal dilimizde “Eire”, İngilizcede ise “Ireland”.

“BİRLİK ARTIK KAÇINILMAZ”

Sizce İrlanda Cumhuriyeti ile Kuzey İrlanda arasındaki ilişki bu sonuçlardan sonra değişir mi?

Tek problem, İrlanda’nın kuze­yinde olan halkın bir kesiminin İrlanda’nın bir parçası olarak Bir­leşik Krallık’ta kalmak istemesi. Tek problem bu.

Sadece Birleşik Krallık’ta mı yoksa AB’de mi kalmak istiyorlar?

Her ikisi de. Hem Birleşik Krallık’ta hem de AB’de kalmak istiyorlar. Ama İrlanda adasının ezici çoğunluğu AB’de kalmak is­tiyor. Azımsanamayacak çoğun­luktaki birlik yanlıları da AB’de kalmak istiyor.

Brexit ve Sinn Fein’in seçim zaferinden sonra İrlanda’nın geleceğine ilişkin görüşünüz nedir?

Bence İrlanda’nın birliği artık kaçınılmaz.

Yani kuzey ve güneyin tek bir ülke olarak birleşeceğini mi dü­şünüyorsunuz?

Evet birleşecekler. Milletvekil­leri, mecbur bırakıldıkları için yer almak zorunda kaldıkları Londra Parlamentosu yerine İrlanda Par­lamentosunda, Dublin’de otura­cak. Birlik yanlılarının dahi yapa­cağı tek yemin Anayasaya bağlılık olacak.

“HALKIN TALEBİNE SAYGI DUYULMALI”

Sinn Fein Hükümetinin Boris Johnson ile nasıl bir ilişkisi ola­cağını düşünüyorsunuz?

Yanlış hatırlamıyorsam, Sinn Fein’in Önceki Lideri Ruairí (Ó Brádaigh), “Britanya’nın komşu­muz olmasından rahatsızlık duy­mayız. Fakat onları arka bahçe­mizde istemiyoruz” demişti. Bo­ris Johnson şunu bilmeli ki artık ne İngiliz bir politikacı ne de kra­liyet, İrlanda’ya hüküm edemez. Tıpkı İskoçya’da olduğu gibi hal­kın demokratik talebine saygı duyulması lazım. Eminim ki Sinn Fein’in Lideri Mary Lou McDo­nald ve İskoçya Ulusal Partisinin Lideri Nicola Sturgeon’ın, Boris Johnson ile ilişkileri aynı olacak.

“BEN ARTIK BÖLÜNMÜŞ KRALLIK DİYORUM”

Son bir soru olarak, Brexit ve İskoçya referandumu gibi son yaşanan gelişmeleri göz önünde bulundurduğunuzda, Birleşik Krallık’ın yakın zamanda dağı­lacağını düşünüyor musunuz?

Ben artık Birleşik Krallık de­ğil, bölünmüş krallık diyorum. İrlanda ve İskoçya ayrıldığında İskoçya ve İrlanda’nın kaynak­ları artık buraya akacak. Bu da İngiltere’nin küçük bir ülke ol­masına yol açacak. İngiltere’nin nükleer silahları İskoçya’da, ama İskoçlar bunu istemiyor. Bunun anlamı ise İskoçya’nın NATO’dan ayrılması demek.

İskoçya’nın NATO’ya sunduğu katkı bizim şimdi İrlanda’da mev­cut olan bir orduya yetecek bü­yüklükte. Küçük bir ordumuz, kü­çük bir hava kuvvetimiz ve kü­çük bir donanmamız var. Ama genellikle Birleşmiş Milletler Barış Gücünde yer alıyoruz. Ça­tışmalı olan bölgelere 500 civa­rında asker gönderiyoruz. Aynı şeyi İskoçya’da yapabilir. Biz or­duyu daha çok barış amaçlı ve bü­yük felaketler zamanında kullanı­yoruz. İskoçya’da aynısını yapa­bilir. Bu bölünmenin yaratacağı sonuçlardan biri İskoçya’nın NATO’dan çıkması olacak ki; bu da Birleşik Krallık’ın Güvenlik Konseyindeki yerini kaybetme­sine yol açabilir.