“Mustafa Kemal’in Sofya yılları” Londra’da gösterildi

8 Kasım 2022

İngiltere Atatürkçü Düşünce Derneği (İADD), 1913 yılında Sofya’ya ilk Türk askeri ataşe olarak atanan Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal’in, 1913-1915 dönemindeki daha az bilinen çalışmaları ve hayatına dair bilgi ve belgeleri ilk kez ayrıntılarıyla ele alan, ‘Mustafa Kemal’in Sofya Yılları 1913-1915’ belgeselinin gösterimine ev sahipliği yaptı.

İngiltere Atatürkçü Düşünce Derneği (İADD), 1913 yılında Bulgaristan’ın başkenti Sofya’ya ilk Türk Askeri Ataşe olarak atanan Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal’in, 1913-1915 dönemindeki daha az bilinen çalışmaları ve hayatına dair bilgi ve belgeleri ilk kez ayrıntılarıyla ele alan, “Mustafa Kemal’in Sofya Yılları 1913-1915” belgeselinin gösterimine ev sahipliği yaptı.

Mustafa Kemal, Balkan Savaşı’ndan sonra, 27 Ekim 1913 – 20 Ocak 1915 tarihleri arasında Askeri Ataşe olarak Sofya’ya sürgün sayılabilecek bir düşünce ile tayin edilmiş. Ancak, kısa bir zaman dilimi olmasına rağmen, çalışmaları ve üstün yeteneği ile bu düşünceyi oldukça başarılı bir göreve dönüştürmüş. Gazeteci Nahide Deniz ve Yönetmen Ufuk Karakaş tarafından hazırlanan belgesel, Mustafa Kemal’in Bulgaristan’daki faaliyetleri, Sofya’dan Bâbıâli’ye gönderdiği önemli raporlar, dostlarına yazdığı mektuplar ve Makedon komitacıları ile ilişkileri gibi konuları işlenmiş.

İADD BAŞKANI JALE ÖZER

Londra’nın kuzeyinde Grand Place’de gerçekleştirilen galanın açılış konuşmasını İngiltere ADD ve Atatürkçü Düşünce Dünya Platformu (ADDP) Başkanı Jale Özer gerçekleştirdi. Özer, şunları söyledi: “Atatürk, dünyada eşi görülmemişcesine, bu kadar kısa zamanda köklü değişiklerle bir milletin kaderini değiştiren bir liderdir. Mustafa Kemal’in asker yanı başlı başına bir kahramanlık destanıdır. Atatürk’ü anlamanın ilk yolu: O’nun düşünce sistemini, o sistemin kaynaklarını, problemlere bakış açısını ve çözme tekniklerini, onun kişiliğini duygularını, ülkesine ve halkına olan inancını inceleyip, onu idrak etmekle başlar’

BÜYÜKELÇİ ÜMİT YALÇIN

Belgesel gösterimine katılan T. C. İngiltere Büyükelçisi Ümit Yalçın bir konuşma yaparak, “Belgeseli çok beğendim, çok duygulandım. Atatürk’ün askeri ataşe olarak, bir buçuk yıl kadar kısa bir zaman içinde neler yaptığını, bu süreye neler sığdırdığını, nasıl bir mücadele ve azim içinde olduğunu tekrar tekrar görmek müthiş ilham ve umut verici, teşvik edici. Verdiği raporlarda askeri konularla yetinmiyor. Tarıma, siyasete bakıyor. Ülkeyi geziyor. Oradaki Türklerle ilgileniyor. İnanılmaz bir şey ve bütün bunları genç bir subay olarak bir buçuk yıl gibi bir sürede yapıyor” dedi.

YAPIMCILARDAN NAHİDE DENİZ

Filmin yapımcılarından Nahide Deniz, gösterim öncesi bir konuşma yaparak, ‘Atatürk’ün 109 sene önce askeri ataşe olarak görev yaptığı Bulgaristan’da doğdum ve büyüdüm. Bulgaristan’daki baskıcı dönemde tarih kitapları genellikle Atatürk’ün Sofya yıllarını görmezden geldi. O’nun Bulgar generalin kızı Dimitrina Kovacheva ile romantik arkadaşlığı hakkında bir şeyler yazılıp, çizildi ama bunlar yazılı veya sözlü belgelere dayandırılmadı. Diğer önemli konulara ise hiç değinilmedi.

Biz bu belgeselde, Atatürk’ün Sofya izlerini takip ettik ve hepsini arşiv, bilgi ve belgeye dayandırdık’ dedi. PROF. CEMİL HESENLİ Belgeseli büyük bir ilgiyle izlediğini belirten Londra Üniversitesi’nde Tarih Profesörü Azerbaycanlı Cemil Hesenli ise ‘Çok mutlu oldum, güzel bir belgesel olmuş. Kısa bir zaman içinde devlet işleri, raporlama ve sosyal faliyetlerde bulunarak vatanına hizmet etmiş. Bu kısa belgeselle büyük Atatürk imajını yakalayabilmişler. Atatürk, 20. yüzyılın en büyük devlet adamıdır’ dedi.

EMEKLİ AMİRAL TÜRKER ERTÜRK

Film gösterimine katılan Emekli Amiral, Araştırmacı Yazar ve Siyasi Analist Türker Ertürk gösterimin ardından şöyle açıklamada bulundu, “Bulgaristan, Atatürk’ün devrimlerine giden ve çağdaşlaşmayı besleyen bir coğrafya. 15 ay gibi kısa bir sürede ileride gerçekleştireceği büyük işler için orada gözlem ve değerlendirmelerde bulunmuş, raporlar yazmış. Atatürk’ün değeri her gün artarak devam ediyor.”

Türkçe seslendirilen ve İngilizce alt yazı ile sunulan belgeselin galası, T.C. Sofya Büyükelçiliği’nin ev sahipliğinde Atatürk’ün 109 yıl önce yeniçeri kıyafetiyle baloya katıldığı Askeri kulüpte, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nda, 31 Mayıs’ta da T.C. Brüksel Büyükelçiliği’nin ev sahipliğinde Brüksel’de, ardından Bulgaristan’ın Filibe, Şumnu ve Mestanlı kentlerinde gösterilmiş. Atatürkçü Düşünce Derneği belgeselin gösterimine, 6 Kasım tarihinde Washington’da ev sahipliği yaptı. 10 Kasım’da ise Florida’da ev sahipliği yapacak.

ASKERİ ATAŞE DE KATILDI

Londra’da yaşayan vatandaşlarımız tarafından ilgiyle izlenen belgesel gösterimine, Sofya’dan gelen misafirler, Londra da yaşayan Bulgar Türkleri ve Azerbaycanlılar ve Bulgaristan’ın Londra Askeri Ataşesi General Plamen Angelov katıldı. Gecede İngiltere ADD Başkan Yardımcısı ve Azerbaycan Evi Başkanı Dr. Ali Tekin Atalar da yer aldı.

GECEDE PLAKET VERİLDİ

Gecenin sonunda İADD ve ADDP Başkanı Jale Özer, Mustafa Kemal’in Sofya Yılları 1913- 1915 belgeseli ile Atatürk’ün ışığını yaydıkları için Nahide Deniz, Ufuk Karakaş ve Türker Ertürk’e plaketlerini takdim etti. Vize sorunu nedeniyle galaya katılamayan Ufuk Karakaş’ın plaketi ise Nahide Deniz’e teslim edildi.