Türk şirketleri için yatırım cazipliğinde İngiltere ilk sırada yer aldı

18 Aralık 2018

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Bain & Company iş birliği ile hazırlanan ‘Yurt Dışı Yatırım Endeksi 2018” raporu açıklandı.

Son yıllarda Türk şirketlerinin yurt dışı yatırım­lara artan ilgisine dikkat çeken rapor, yatırım coğrafyalarının risk ve potan­siyelini Türk yatırımcılar açısından değerlendiriyor. Önceki yıla kıyasla endekste, yüksek gelirli ülkeler sını­fında Birleşik Krallık (İngiltere), bu yıl liderliği ABD’den devraldı.

Orta gelirli ülkeler sınıfında Çin liderliğini korur­ken düşük gelirli ülkeler sınıfında ise Endonezya ilk sırada yer aldı. Bölge­sel bağlamda Amerika’nın biraz ikinci planda kaldığı dönemde, Doğu Avrupa ülkeleri yatırım adresi olarak son yıl­lardaki çıkışlarını sürdürdü.

DEİK/Yurt Dışı Yatırımlar İş Kon­seyi ve Bain & Company tarafından Türk şirketlerine yönelik geliştirilen 2018 yılı Yurt Dışı Yatırım Endeksi açık­landı. Endeks, Türk yatırımcılar açısın­dan önem arz eden seçilmiş belli başlı kriterlere göre dünya ülkelerini dere­celendiriyor. Dönemsel olarak hazırla­nan endeks, yatırım yapılacak ülkenin iç dinamiklerinin yatırım önceliklerini etkilediği gerçeğinden hareketle ülke­leri yüksek, orta ve düşük gelirli olmak üzere 3 grupta inceliyor.

‘2018 Yurt Dışı Yatırım Endeksi’ne ilişkin yaptığı açıklamada DEİK Baş­kanı Nail Olpak, küresel yurt dışı ya­tırım tutarının 1990-2000 yılları ara­sında 4 trilyon ABD doları civarında iken 2000-2017 yılları arasında yaklaşık 5 kat artışla 20 trilyon ABD Dolarının üzerine yükseldiğini, aynı dönemde Türkiye’nin ise yurt dışına yaptığı yatırım tutarını yaklaşık 20 kat artı­rarak 40 milyar ABD Dolarına çıkar­dığını söyledi. Türk iş insanlarının, bu­gün dünyanın dört bir yanında çeşitli sektörlerde önemli yatırımlara imza attığını vurgulayan Olpak, “Bizler de DEİK olarak, yatırımcılarımızın önünü açmak ve onlara yol göstermek için dünyada 138 ülke ve bölgede faaliyet gösteren 145 iş konseyimizle ticari dip­lomasi faaliyetleri yürütüyor, yatırım fırsatlarını araştırıyor ve üyelerimizi bu bağlamda teşvik ediyoruz” dedi.

Bu yıl üçüncü kez hazırlanan ve za­manın değişen şartlarına göre güncel­lenen Yurt Dışı Yatırım Endeksi’nin, Türk şirketlerinin yurt dışı yatırımlara artan ilgisini çarpıcı sonuçlarla ortaya çıkardığını belirten Olpak, sözlerine şöyle devam etti: “Bu bağlamda ya­tırımcılarımızın, yatırım kriterlerinin başında pazar büyüklüğünün geldiğini gördük. Ayrıca öne çıkan kıstaslar ara­sında kalkınmışlık düzeyi ve mevzuat altyapısı da endeksimizin ortaya çıkar­dığı sonuçlar arasında yer alıyor. İna­nıyorum ki, endeksimizde yer alan tüm bu kıymetli bilgiler önümüzdeki dö­nemde de yatırımcılarımızın dünyaya açılma serüvenlerinde onlara ışık tu­tar, rehberlik eder ve Türkiye’den kü­resel markalar çıkmasına vesile olur.”

DEİK Yurt Dışı Yatırımlar İş Kon­seyi Başkanı ve Bain & Company Şirket Ortağı Volkan Kara ise, “Bu yılki rapo­rumuzun bulgularından da görüleceği üzere önceki yıla kıyasla küresel ya­tırım akışlarında hafif bir dalgalanma yaşandığı görülse de yurt dışına giden Türk yatırımlarında son yıllarda yaka­lanan hızın fazla altına inilmedi.

Geçtiğimiz iki yılın birincisi ABD bu sene liderliği Birleşik Krallık’a (İngil­tere) devretti. Özellikle yatırımlarını küreselleştirmeye çalışan pek çok Türk şirketi, kurdukları aracı şirket veya doğrudan yatırımları ile Birleşik Krallık’ı bir üs olarak belirledi. Birleşik Krallık, özellikle Türkiye’ye yakınlığı, uluslararası hukuk, finans ve yatırım danışmanlarına erişim kolaylığı ile ca­zip bir yatırım adresi oldu. Ülke, diğer gelişmiş batı ülkelerine kıyasla vergi avantajı, şirket kurma süreçlerindeki esneklik ve para biriminin kullanım ko­laylığı ile ön plana çııyor.

Türk şirketlerinin 2017 yılında tespit edilen yurt dışı yatırım ve şir­ket satın almalarının işlem bazında yüzde 18’i Birleşik Krallık’ta gerçek­leşti” dedi. Türk şirketlerinin dış yatı­rımlarda 2017 performansını olumlu değerlendirdiğini vurgulayan Kara, önümüzdeki yıl analizi yapılacak 2018 performansının, özellikle yılın ikinci yarısında ortaya çıkan kur krizinin etkisi ile yavaşlamasının beklendiğini ifade etti.

Kara sözlerine şöyle devam etti:“Endekste son dönem Türk ya­tırımcılarının davranışlarına paralel olarak yatırım adreslerinin seçiminde başta Doğu Avrupa ülkeleri ve komşu coğrafyalar olmak üzere, organik ticari bağı olan ülkeler ve politik ilişkilerin hareketlendiği ülkeler öne çıkıyor. Gıda, inşaat ve taahhüt, lojistik, ağaç ve kâğıt ürünleri imalatı, enerji ve pera­kende ise en fazla yatırım yapılan sek­törler oldu.”Yurt dışı yatırımın küresel rekabetçilik için çok önemli olduğunu vurgulayan Kara, “Kendi değer zinci­rinde üst basamaklara tırmanmak is­teyen şirketler için yeni nesil destek mekanizmalarının geliştirilmesi artık elzem bir konudur. Küresel ölçekte her sektörde ilk 500’e giren şirketlere sahip olmamız gerekiyor” dedi.

Metodolojisi DEİK/Yurt Dışı Yatı­rımlar İş Konseyi ve Bain & Company danışmanlarının katkıları ile hazırla­nan endeks dünya ülkelerini ‘iş yapma ortamı ve kalkınmışlık’, ‘know-how po­tansiyeli’, ‘iç ve komşu pazar büyük­lükleri’, ‘mevzuat altyapısı’, ‘üretim ve hammadde maliyeti’, ‘Türkiye ile iliş­kiler’ ana başlıkları altında belirlenen kriterler çerçevesinde değerlendiri­yor. DEİK üyelerine dönük gerçekleş­tirilen dönemsel yatırımcı algı anketi sonuçları ile belirlenen kategoriler, ge­lişmiş ülkelerin pek çoğunda yüksek performans olarak karşımıza çıkıyor. Türk yatırımcılar açısından cazip, az kalkınmış ülkeleri de değerlendirmeye alabilmek adına bu yıl endeks 3 kate­goride hazırlandı.. Böylelikle gelir se­viyesine göre ayrılan ülkeler arasında nispi bir sıralama yapma imkânı ya­kalanıyor.

Raporda öne çıkan bölümler:

Geçtiğimiz iki yılın birincisi ABD, bu sene liderliği Birleşik Krallık’a devretti. Özellikle yatırımlarını küre­selleştirmeye çalışan Türk şirketleri, kurdukları aracı şirket veya doğrudan yatırımları ile

Birleşik Krallık’ı bir üs olarak belirledi. Birleşik Krallık, özellikle Türkiye’ye yakınlığı, uluslararası hu­kuk, finans ve yatırım danışmanlarına erişim kolaylığı ile cazip bir yatırım ad­resi oldu.

Ülke, diğer gelişmiş batı ülkelerine kıyasla vergi avantajı, şirket kurma sü­reçlerindeki esneklik ve para biriminin kullanım kolaylığı ile ön plana çıkıyor. Türk şirketlerinin 2017 yılında tespit edilen yurt dışı yatırım ve şirket satın almalarının işlem bazında yüzde 18’i Birleşik Krallık’ta gerçekleşti.

Sıralanan tüm ülkelerin 21 tanesi Avrupa’da yer almakla birlikte, en­dekste öne çıkan önemli bir bulgu, Doğu Avrupa ülkelerinin yatırım ad­resi olarak son yıllardaki çıkışını sür­dürmeleri oldu. Polonya,

Macaristan, Romanya ve Sırbistan gerek Türkiye’den gerek dünyadan özellikle imalat operasyonlarına dö­nük önemli miktarda yatırım çekiyor. Romanya, bu alanda Türk yatırımcıla­rın birinci adresi olsa da, Türk yatırım­cılar geçtiğimiz yıl özellikle Sırbistan merkezli imalat yatırımlarını arttırdı­lar. Endekste iki yıldır iyi bir yer edinen Çekya’nın şirketlerimizce potansiyeli­nin altında değerlendirildiği gözlemle­niyor. Bununla birlikte, özellikle son dönemde Türk şirketlerinin satın al­dığı önemli markaların menşei ve eko­nomik büyüklükleri göz önünde bu­lundurulduğunda, Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, Belçika gibi geliş­miş Batı Avrupa ülkeleri önemli birer yatırım adresi olmaya devam ediyor.

Yıllık yatırım istatistiklerinden de görüldüğü üzere Avrupa’nın Türkiye açısından gerek yatırım kaynağı ge­rekse yatırım adresi olma niteliği en­deks sonuçları ile de destekleniyor. Kendi değer zincirinde üst seviyelere yaklaşan şirketlerimiz, marka ve tek­noloji transferi sağlayacak alımlarına gelişmiş ülkelerde devam edecekler­dir.

Afrika ülkeleri özellikle fırsat odaklı yaklaşımları olan Türk şirketleri için düşük gelirli ülkeler grubunda önemli yer edindi.

Kuzey Afrika ülkeleri daha çok öne çıksa da Türkiye’nin Sahra altı Afrika’da gerek siyasi gerekse ekono­mik atılımları zaman içerisinde yatı­rıma dönüşmeye başladı. Ayrıca, bu yıl, Kenya da listeye girmeyi başardı. Tanzanya ve Nijerya listede yer ala­masa da bu ülkeleri takip ediyor. Son yıllarda Sudan da Türk yatırım­cıların ilgi alanına girmeye başladı. Ortadoğu’da yaşanan politik belirsiz­liğin önümüzdeki dönemlerde de de­vam edeceğine yönelik algının, Türk yatırımlarının bu bölgeye yönelme­sine neden olabileceği düşünülüyor.