Vatandaşlığın geri alınmasına olanak tanıyan yasa insan haklarına aykırı

7 Şubat 2014

Kılıç & Kılıç Avukalık Bürosu’nun Direktörü Avukat Filiz Kılıç, ğeçtiğimiz hafta Britanya Parlementosu’nda kabul edilen ‘teröre bulaşan’ yabancı ülke doğumlu İngiliz vatandaşların vatandaşlıklarının ellerinden alınmasına olanak sağlayan tartışmalı göçmenlik yasasının insan haklarına aykırı buldu.
Kılıç, sadece ‘terör şüphelisi’ kişilere yönelik olduğu iddia edilen düzenlemenin hukuki anlamda çok ciddi belirsizlikler taşıdığını vurgulayarak “Bu yasa İçişleri Bakanı’na sonradan İngiliz vatandaşlığına geçmiş bir kişiyi kolaylıkla vatandaşlıktan atma yetkisi tanıyor; bu hem eşitlik ilkesine aykırıdır hem de ‘terör şüphelisi’ kavramının devlet tarafından istismar edilmesine yol açabilir” dedi.
Kişiye verilen İngiliz vatandaşlığının bugüne kadar uygulamada kalıcı bir hak olarak ele alındığını dile getiren Filiz Kılıç şöyle konuştu: “Hükümetin Parlemento’dan geçirdiği yeni göçmenlik yasa tasarısı ciddi hukuki tartışmalara yol açacak gibi görünüyor. Göçmenlerle ilgili sıkı yaptırımlar içeren yasa tasarısı birçok konuda yeni kurallar getiriyor. Eğer yasa Lordlar Kamarası’ndan da geçerse bu ülkede yerel mahkeme tarafından suçlu bulunan yabancı kökenli bir kişi üst mahkemeye itiraz başvurusunun sonuçlanması beklenmeden sınır dışı edilebilecek.
Yasa tasarısı ayrıca bankalara bir kişiye banka hesabı açarken göçmenlik statüsünü sorma ve kaçak olup olmadığını kontrol etme yetki ve yükümlülüğü veriyor. Bununla kaçak göçmenlerin sayısının azaltılması hedefleniyor. Türkiye’den bu ülkeye öğrenci olarak gelenler de bu yasadan mali anlamda etkileniyor. Düzenlemeye göre öğrenci vizesiyle bu ülkeye gelenler NHS’in sağlık hizmetlerinden yararlanmak için 200 sterlin ödemek zorunda kalacaklar. Bir paket olarak kabul edilen tasarının en tartışmalı maddesi ise vatandaşlıkla ilgili olanıdır. Bu madde sonradan İngiliz vatandaşlığı almış herkesi yakından ilgilendiriyor.”
VATANDAŞLIK KALICI BİR HAK OLMAKTAN ÇIKIYOR
Yasanın Britanya’da yaşayan ve sonradan vatandaşlık edinen Türk, Kürt ve Kıbrıslı Türk toplumlarını da kapsadığına dikkat çeken Kılıç, bu düzenleme ile birlikte vatandaşlığın kalıcı bir ‘hak’ olmaktan çıkarılıp devletin kişilere geçici olarak sunduğu bir ‘olanağa’ dönüştüğünü kaydetti. Kılıç sözlerini şöyle sürdürdü: “Parlemetonun kabul ettiği yasaya göre ‘Britanya’nın milli çıkarlarını zedeleyen’ yabancı ülke doğumlu İngiliz vatandaşlarının vatandaşlıkları ellerinden alınabilecek. Yasa İçişleri Bakanı’na böyle bir yetki veriyor. Hükümet yetkilileri her ne kadar bu yetkinin çok istisnai durumlarda kullanılacağını ve sadece ‘terör şüphelilerini’ kapsadığını söylese de yasa bu haliyle ciddi mağduriyetlere yol açabilecek görünüyor.
Örneğin Britanya’nın dış politikasını sert şekilde eleştirip potesto yürüyüşlerine katılan politik bir aktivist de bu yasaya göre kolaylıkla ‘terör şüphelisi’ kategorisine sokulabilir. Ayrıca Britanya’nın ‘terör örgütleri’ listesinin ne kadar üstünkörü hazılandığı ve ülkedeki sosyal realitelerle nasıl çeliştiği herkesin malumu. Bu yasa sadece politik faaliyet yürüten bir dernek çalışanını bile ‘terör örgütleri’ listesinde yer alan bir örgüte yakınlığı iddiasıyla ‘terör şüphelisi’ ilan ederek vatandaşlığını elinden almaya olanak verebilir.”
HEM ÇİFTE VATANDAŞLIK HEM DE TEK VATANDAŞLIĞI OLANLARI KAPSIYOR
Yasanın hem ‘çifte vatandaş’ statüsünde olanları hem de İngiliz vatandaşlığı dışında bir vatandaşlığı olmayanları kapsadığını vurgulayan Kılıç, “İçişleri Bakanı’nın elinde hali hazırda çifte vatandaşlık taşıyan kişileri çok istisnai durumlarda ve kimi ciddi suçlarda vatandaşlıktan atma yetkisi vardı. Ancak bu yetki sadece İngiliz vatandaşlığı taşıyan yabancı kökenlileri, gönderilebilecekleri başka bir ülke olmadığı için, kapsamıyordu. Ancak bu yasa Bakana kişileri ‘vatansız’ bırakma yetkisi veriyor” dedi.
Hukuki açıdan yasanın ciddi handikaplar taşıdığının altını çizen Kılıç, “örneğin sadece İngiliz vatandaşlığı olan bir kişiyi vatandaşlıktan çıkardığınızda onu ‘vatansız’ hale getirmiş oluyorsunuz. Bu hem AB hukukuna hem de uluslararası hukuka aykırı bir durumdur. 2013 yılının Kasım ayında Yüksek Mahkeme Irak’ta İngiliz askeri birliklerine karşı ‘terör suçu’ işlediği iddiasıyla İçişleri Bakanlığı tarafından İngiliz vatandaşlığı elinden alınan Hilal al-Jedda’nın davasında uygulamayı yasalara aykırı bularak Jedda’nın vatandaşlığının geri verilmesi gerektiğine hükmetmişti.
Mahkeme kararında Jedda’nın başka bir ülke vatandaşlığı olmadığını, dolayısıyla ‘devletsiz’ bir konuma düşürüldüğünü belirterek İçişleri Bakanlığı’nın uygulamasının yasadışı olduğuna karar vermişti. Öyle görünüyor ki hükümet bu yasayı çıkarırken mahkemenin bu kararını dikkate almamış.”
Üst mahkemenin Hilal al-Jedda kararının sadece İngiliz vatandaşılığına sahip yabancı doğumluların vatandaşlıklarının alınmasının hukuka uygun olmayacağını gösterdiğini dile getiren Kılıç, “ancak çifte vatandaşlar için aynı şeyi söylemek zor görünüyor” dedi.
Kılıç & Kılıç Avukatlık Bürosu 1st & 2nd floor, 121 Stoke Newington Road, London N16 8BT adresinde hizmet veriyor. Tel: 0207 275 8555