AstraZeneca, talepteki düşüşün ardından Covid aşısını geri çekiyor

9 Mayıs 2024

FTSE 100 şirketi, Vaxzevria aşısının çok nadir görülen yan etkileri nedeniyle, İngiltere’de açılan davaları savunmaya devam ediyor.

AstraZeneca, pandemiden bu yana virüsün daha yeni varyantlarını hedef alan “mevcut güncellenmiş aşıların fazlalığını” gerekçe göstererek, Covid-19 aşısını dünya çapında geri çekiyor.

Avrupa Komisyonu, “ticari nedenlerle ürünün pazarlanmasını kalıcı olarak durdurma” kararı alan AstraZeneca’nın talebi üzerine Mart ayında aşı Vaxzevria’nın, Avrupa Birliği’ndeki pazarlama iznini geri çekti. Geri çekme kararı salı günü yürürlüğe girdi. Birleşik Krallık da dahil olmak üzere başka yerlerde de başvurular yapılıyor.

AstraZeneca Çarşamba günü yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Vaxzevria’nın küresel pandeminin sona erdirilmesinde oynadığı rolden inanılmaz derecede gurur duyuyoruz. Bağımsız tahminlere göre, sadece kullanımın ilk yılında 6,5 milyondan fazla hayat kurtarıldı ve küresel olarak üç milyardan fazla doz tedarik edildi. Çabalarımız dünyanın dört bir yanındaki hükümetler tarafından takdir edilirken, küresel salgının sona erdirilmesinde kritik bir bileşen olarak görülüyor.

Cambridge merkezli şirket şunları ekledi: “Covid-19 aşılarının birden fazla varyantı geliştirildiğinden, mevcut güncellenmiş aşıların fazlalığı söz konusudur. Bu durum, artık üretilmeyen ve tedarik edilmeyen Vaxzevria’ya olan talebin azalmasına yol açtı.”

Krizden önce ilaç sektörünün aşı uzmanları arasında yer almayan AstraZeneca, aşıyı Oxford Üniversitesi ile ortaklığın bir parçası olarak kar amacı gütmeden üretmişti. Aşının, Birleşik Krallık’ta yaygın olarak kullanılması, onu bir ev ismi haline getirdi.

Program, hükümetin aşı görev gücünün de danışmanı olan ve kısa bir süre önce ayrılan üst düzey yönetici Sir Mene Pangalos tarafından denetlendi. Eylül ayında verdiği bir röportajda; aşının “dünya için yapılmış iyi bir şey” olduğunu söyledi.

Yaygın kullanımına rağmen, şirket aynı zamanda tedarik gecikmeleri nedeniyle Avrupa Komisyonu ile olağanüstü bir yasal savaşa girdi, nihayetinde hiç satılmadığı Amerika’daki düzenleyicilerden klinik verilerin sunumu konusunda benzeri görülmemiş eleştirilerle karşılaştı. İngiltere’de de aşının güvenliği konusundaki davaları savunmaya devam ediyor.

AstraZeneca, Şubat ayında Yüksek Mahkeme’ye sunduğu ve The Telegraph tarafından haberleştirilen bir belgede “çok nadir durumlarda TTS’ye neden olabileceğini” belirtmişti. Nedensel mekanizma bilinmiyor. Ayrıca, TTS AZ aşısının (veya herhangi bir aşının) yokluğunda da meydana gelebiliyor.

The Times’in haberinde ki bilgiye göre, Trombositopeni sendromlu tromboz, bir kişide düşük trombosit sayısı ile birlikte kan pıhtılaşması olduğunda ortaya çıkan çok nadir bir sendromdur.

AstraZeneca’dan bir sözcü dün yaptığı açıklamada, geri çekilmenin aşının güvenlik profiliyle ilgisi olmadığını söyledi. Küresel olarak tüm pazarlardaki ruhsatları geri çekme kararı alan AstraZeneca, bu faaliyete birkaç ay önce başladı. Bu, çok az aktif ruhsatın kaldığı anlamına geliyor. AstraZeneca, Vaxzevria’nın yanı sıra Covid-19 antikor ilacı Evusheld’i de sattı.

FTSE 100 şirketi, 2012’den bu yana CEO’su olan Sir Pascal Soriot yönetiminde son on yılda başta kanser tedavileri olmak üzere bir dizi yeni gişe rekortmeni ilacı piyasaya sürerek dünyanın en büyük ilaç şirketlerinden biri haline geldi. Şirket hisseleri Londra Borsası’nda sabahın geç saatlerinde yüzde 1,78 ya da 216 peni artışla 123,34 sterlinden işlem görerek, 190 milyar sterlinden fazla değer kazandı.

Yükseliş, bu ay Cambridge’deki yeni araştırma merkezinde yöneticilerin büyüme planlarını açıklayacağı önemli bir yatırımcı etkinliği öncesinde gerçekleşti.