“Elektrik fiyatlarının doğalgazdan ayrılması, faturaları düşürür”

26 Mayıs 2025

Eski bir hükümet yetkilisine göre yılda 2 milyar sterline kadar tasarruf sağlanabilir, ancak bu fikir göz ardı edildi.

Eski bir üst düzey hükümet yetkilisine göre, Britanya’nın enerji maliyetleri, pahalı doğalgazla çalışan elektrik santrallerinin toptan elektrik fiyatını belirlemesini engelleyecek reformlarla yılda en az 2 milyar sterlin azaltılabilir.

2020-21 yıllarında iş bakanlığında enerji stratejisi başkanı olan Adam Bell, doğalgaz santrallerinin toptan elektrik piyasasından çıkarılarak, ihtiyaç duyulduğunda elektrik sağlamak için düzenlenmiş getirilerle çalıştırılması gerektiğini savundu.

Britanya’nın toptan elektrik piyasası, “marjinal fiyatlandırma” sistemiyle işliyor; buna göre, elektrik arzını sağlamak için gereken en pahalı santral, tüm üreticilere ödenecek fiyatı belirliyor.

Günümüzde Stonehaven danışmanlık şirketinin politika direktörü olan Bell’in hazırladığı yeni rapora göre, doğalgaz santralleri Britanya’nın elektriğinin sadece yaklaşık yüzde 30’unu üretirken, toptan fiyatı yüzde 98 oranında belirliyor.

2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında doğalgaz fiyatlarının hızla yükselmesi, doğalgaz santrallerinin işletme maliyetlerini artırması, hükümetin, elektrik piyasası düzenlemeleri incelemesi (REMA) kapsamında doğalgaz ve elektrik fiyatları arasındaki bağı koparma yollarını değerlendirmesine neden oldu. Ancak REMA daha sonra bölgesel fiyatlandırma gibi diğer olası reformlara odaklandı ve elektrik ile doğalgaz fiyatlarının ayrılması planları göz ardı edildi.

Bell, doğalgaz santrallerinin toptan elektrik piyasasından çıkarılarak doğalgaz-elektrik fiyat bağlantısının koparılmasının, “hükümetin kısa vadede faturaları düşürmek için atabileceği en büyük adım” olacağını savunuyor.

Bazı sendikalar ve düşünce kuruluşları, sorunu çözmek için Britanya’daki kalan doğalgaz santrallerinin kamulaştırılmasını talep etse de, Stonehaven bunun yasal engellerle karşılaşabileceğini ve hükümetin mali kurallarıyla çelişebileceğini belirtiyor.

Bunun yerine, “daha az tartışmalı ve daha kolay uygulanabilir bir alternatif” olarak “gaz stratejik rezervini yönetmek için piyasa dışı yeni bir mekanizma” öneriliyor. Buna göre, gaz santrallerine Ulusal Enerji Sistemi Operatörü (Neso) tarafından talep edildiğinde çalışmaları için düzenlenmiş varlık bazlı bir modelle düzenlenmiş getiri sunulacak.

The Times’in haberine göre Bell, bu değişikliğin hem gaz santrallerinin gelirlerini hem de diğer santrallere ödenen toptan fiyatı düşürerek yıllık en az 2 milyar sterlin enerji maliyeti tasarrufu sağlayabileceğini tahmin ediyor. Enerji maliyetlerinin yaklaşık üçte biri haneler tarafından karşılandığı için, bu da hane başına yılda yaklaşık 23 sterlinlik bir fayda anlamına geliyor.

Bell, bu modelin gaz santrali sahipleri için cazip olabileceğini savundu; çünkü bu model, yenilenebilir enerji kapasitesi arttıkça gelirleri giderek daha öngörülemez hale gelen santrallere karşılık, stratejik rezervde kalmaları durumunda garantili getiriler sunuyor. Hükümetin 2030 temiz enerji planları, Britanya’daki çoğu gaz santralinin yedek güç olarak hazır kalmasını gerektirirken, toplam üretimin yüzde 5’ini aşmamayı hedefliyor.

Enerji bakanlığı sözcüsü ise şöyle dedi: “Britanya, küresel fosil yakıt piyasalarının dalgalanmalarına maruz kaldığı sürece, kontrolümüz dışında enerji fiyat artışlarına karşı savunmasız kalacağız. Temiz enerji misyonumuz, tüketicileri korumanın ve faturaları kalıcı olarak düşürmenin yoludur. Temiz Güç Eylem Planı’nda, gaz bağımlılığımız azaldığında piyasa dışı sistemler de dahil olmak üzere çeşitli seçenekleri değerlendireceğimizi zaten açıkladık.”