Göçmenler, Fransa’ya geri gönderilmeyi ‘insan hakları açıklarıyla’ engelleyebilir

6 Ağustos 2025

İngiltere ile Fransa arasında imzalanan ve Manş Denizi’nden küçük botlarla gelen göçmenlerin iadesini öngören yeni anlaşma kapsamında, göçmenlerin insan hakları yasalarına dayanarak sınır dışı edilmelerini engelleme olasılığı gündeme geldi.

Salı günü yürürlüğe giren “bire bir” geri gönderme anlaşması uyarınca, İngiltere’ye küçük botlarla ulaşan her göçmen karşılığında Fransa’da ki bir sığınmacı kabul edilecek. Anlaşma çerçevesinde ilk göçmenlerin bu hafta gözaltına alınması, ay sonuna kadar ise sınır dışı işlemlerinin başlaması bekleniyor.

Kesin Sayı Açıklanmadı, Masraflar İngiltere’ye Ait

Anlaşmada kaç kişinin değiş tokuşa tabi tutulacağına dair bir rakam yer almıyor. İçişleri Bakanı Yvette Cooper, insan kaçakçılarının bu bilgiden faydalanabileceğini belirterek sayıyı açıklamayı reddetti. Anlaşmanın ayrıntılarına göre, göçmenlerin Fransa’ya gönderilmesiyle ilgili tüm ulaşım masrafları İngiliz vergi mükellefleri tarafından karşılanacak.

The Guardian’ın haberine göre anlaşma, “etkili ve hızlı prosedürleri test etmek amacıyla geçici bir sistem” olarak tanımlanıyor ve 11 Haziran 2026’da sona erecek. Her iki taraf, bir aylık bildirimle anlaşmayı feshedebilir ya da bir haftalık bildirimle askıya alabilir.

İnsan Hakları Başvurusu ve Yaş Belirsizliği Süreci Erteleyebilir

Göçmenler, hâlihazırda devam eden insan hakları başvuruları, yargı süreçleri ya da 18 yaşın altında olduklarını iddia etmeleri hâlinde Fransa’ya geri gönderilemeyecek. Bu durum, İşçi Partisi hükümetinin yasa dışı geçişleri engelleme çabalarını zayıflatabilecek açıklar arasında görülüyor.

Anlaşmaya göre, İngiltere bir göçmeni geri göndermek istediğini, ülkeye girişinden sonraki 14 gün içinde Fransa’ya bildirmek zorunda. Fransa ise kamu güvenliği, sağlık ya da Schengen ülkelerinin uluslararası ilişkileri açısından risk teşkil ettiğini düşündüğü kişileri reddetme hakkına sahip. Fransa’nın her bir kişi için 28 gün içinde yanıt vermesi gerekiyor. Ancak Fransa talebi yanıtsız bırakırsa, göçmen İngiltere’de kalmaya devam edecek.

İngiltere’den Tam Güvenlik Sorgusu Talebi, Fransa’dan Veri Yok

İngiltere, Fransa’ya iade edeceği göçmenlerle ilgili tüm güvenlik kontrolleri dahil olmak üzere “uygun kontrollerin” ayrıntılarını sunmak zorunda. Ancak, Fransa’dan İngiltere’ye gönderilecek sığınmacılar için, hiçbir şekilde kişisel veri paylaşımı yapılmayacak. İngiltere, geri gönderilecek kişiler için sadece kendi biyometrik veritabanlarına güvenebilecek; bu veriler Avrupa kayıt sistemleriyle paylaşılmayacak.

Yaş Tespiti Haftalar Sürebilir

18 yaşından küçük olduklarını iddia eden refakatsiz çocuklar iade edilmeyecek. Sadece yetişkin olduğu belirlenenler veya refakatli çocuklar geri gönderilebilecek. Ancak yaş tespiti işlemleri haftalar hatta aylar sürebiliyor ve bu da süreci geciktirebilir.

Yasal Zorluklar ve Siyasi Tepkiler

Anlaşmanın dilinde yaşanan belirsizlikler, siyasi tartışmaları da beraberinde getirdi. Bazı yorumcular, göçmenlerin sahte sığınma başvuruları yaparak sınır dışı edilmeyi geciktirebileceğini iddia etti. Gölge İçişleri Bakanı Chris Philp, anlaşmanın göçmen avukatları için “kolay bir açık” sunduğunu belirterek, “Bu anlaşma tamamen işlemez durumda ve insan hakları avukatları tarafından acımasızca istismar edilecek” dedi.

Sınır Güvenliği ve Sığınma Bakanı Dame Angela Eagle ise Philp’in yanıldığını savundu ve İçişleri Bakanlığı’nın “açıkça asılsız” olarak değerlendirdiği taleplerin iade için engel teşkil etmeyeceğini ifade etti. Ancak, İçişleri Bakanlığı henüz hangi insan hakları başvurularının iade sürecini durdurabileceğini netleştirmedi.

Bakanlık, insan hakları iddialarının başarı şansının düşük olduğunu belirtti. Fransa da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olduğundan, göçmenlerin hakları her iki ülkede de eşit düzeyde korunmuş olacak.

Göçmen hakları savunucusu Care4Calais başta olmak üzere bazı kuruluşlar, anlaşmaya karşı yasal itiraz hazırlığında olduklarını bildirdi.

İngiltere’deki Kaçak Çalışma Hedefte

Anlaşma, İngiltere’deki yasa dışı çalışmanın önlenmesi için çabaların artırılmasını da taahhüt ediyor. Fransız hükümeti, göçmenlerin İngiltere’de kolaylıkla kayıtdışı çalışabilmesini, Manş geçişlerini teşvik eden temel nedenlerden biri olarak görüyor.

Manş Geçişleri Rekor Kırıyor

Bu yıl şu ana kadar Manş Denizi’ni geçerek İngiltere’ye ulaşan göçmen sayısı 25.436’ya ulaştı. Bu sayı, geçen yıl aynı dönemde gelen 17.031 kişiye göre %49 artış anlamına geliyor.