“Yaşlıların bakımını finanse etmek için yeni bir vergi düşünülmeli”

8 Ocak 2025

Bakım masraflarına üst sınır getirilmesi önerisi defalarca rafa kaldırılan Sir Andrew Dilnot, Başbakan’ın harekete geçme iradesine sahip olması halinde değişimin hızlı olabileceğini söylüyor.

Daha önceki reformların mimarı, İşçi Partisi’nin sosyal bakım komisyonunun yaşlıların daha iyi korunması için yeni bir vergi getirmeyi düşünmesi gerektiğini söyledi.

Sir Andrew Dilnot, Barones Casey of Blackstock’un hükümet incelemesi kapsamında sistem değişikliğinin yıllar değil aylar içinde önerilmesi gerektiğini söyledi. Casey’nin 2028 yılında rapor vermesi bekleniyor.

Siyasi cesaret eksikliğini ve sosyal bakımın seçmenlerin zihnindeki “görünmezliğini” eleştiren Dilnot, reformun Sir Keir Starmer’ın bizzat harekete geçmeye karar vermesine bağlı olduğunu söyledi.

Starmer, Liberal Demokrat lideri Sir Ed Davey tarafından reformları hızlandırması konusunda zorlansa da, başbakanlık soru-cevapları sırasında şunları vurguladı: “Bu konuda parti çapında bir uzlaşı istiyorum.”

Whitehall’un deneyimli sorun gidericisi Casey’e yaşlı bakımı konusunda “ulusal bir konsensüs” oluşturma görevi verildi. Kampanyacılar Casey’nin 2028 yılına kadar rapor vermeyecek olmasını eleştirdi.

İşçi Partisi seçimden önce Dilnot’un bakım masraflarına üst sınır getirme önerisini kabul etmişti ancak birkaç hafta içinde bu öneriyi rafa kaldırdı ve böylece on yıllık planı üçüncü kez rafa kaldırılmış oldu. Dilnot, sağlık ve sosyal bakım komitesindeki milletvekillerine “İngiliz siyasi partilerinin olası tüm takımyıldızları bunu yapacaklarını söylediler ve sonra yapmayacaklarını söylediler.Bu konuda yeterince insan gerektiğince ses çıkarmıyor, bu yüzden geri çekilmesi kolay bir şey gibi geliyor.”

Insanların hiçbir şey yapamayacakları katastrofik bakım maliyetlerinin “korkunç” tehdidi hakkında düşünmek istemediklerini söyleyen Dilnot, “Bu, bir kamyon size doğru gelirken yolun ortasında durmaya benziyor ve umabileceğiniz en iyi şey kamyon size çarpmadan önce ölmek. Bu, odaklanmak isteyeceğiniz bir şey değil. Bu neredeyse hepimizin üzerine geliyor … ama biz buna bakmaktan hoşlanmıyoruz.”

Bakanlar, üst sınırı kaldırmak için kamu maliyesinde 22 milyar sterlinlik bir “kara deliği” suçladı ancak Dilnot, programın yıllık 5 milyar sterlinlik maliyetinin, kamu maliyesi ve 200 milyar sterlinlik yıllık sağlık harcamaları bağlamında çok küçük olduğunu savundu.

Bununla birlikte, insanlara yüksek maliyetlere karşı korunmak için yeni bir hak verilirse, bunun için ödeme yapmalarını beklemenin mantıksız olmadığını kabul etti. Boris Johnson, ömür boyu bakım masraflarına getirilen 86.000 sterlinlik sınırı finanse etmek için ulusal sigortayı “sağlık ve sosyal bakım vergisi” olarak yüzde 1,25 puan artırdı. Bu vergi Liz Truss’un mini bütçesinde kaldırıldı, Rishi Sunak ise başbakanken çalışanlar için ulusal sigortayı iki kat daha azaltarak yüzde 12’den yüzde 8’e indirdi.

Dilnot, verginin ilginç bir fikir olduğunu ve “Barones Casey’nin şüphesiz bakmak ve düşünmek isteyeceği şeylerden biri” olduğunu söyledi; “Biraz ipotekli vergi gibi bir şey – bir gelir akışı üzerinde bir işlevin adına sahip olmakla ilgili bir şey var, bence onu koruyor ve tanıtmayı kolaylaştırıyor” dedi. Starmer, işverenler için yapmış olduğu gibi, çalışanlar için de ulusal sigortayı artırmayı reddetti.

Ancak Dilnot, kendi komisyonunun sadece bir yıl sürdüğüne işaret ederek raporunu çok daha erken görmek istediğini söyledi. “Bunun üç yıl sürmesi için herhangi bir neden düşünemiyorum. Basitçe yapamam” dedi.

Reformun “gerçekten bir siyasi cesaret meselesi” olduğunu savunan Dilnot şunları söyledi: “Hükümetin bu takvim yılının sonunda ‘Aslında ne yapılması gerektiğini biliyoruz. Yapacağımız şey budur’ demesini beklemek gayet mümkün olacaktır.”