Reeves’in ‘taşınan kazanç’ kararı ülkede vergi kaybı ve beyin göçü riski doğurdu

4 Ağustos 2025

 

İngiltere’de üst düzey özel sermaye yöneticilerine yönelik vergi istisnasının ülkeye yaklaşık 700 milyon sterline mal olduğu ortaya çıktı. Uzmanlar, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in son kararıyla hem vergi gelirlerinin azaldığını hem de bu ayrıcalığın zengin yöneticileri ülkeden ayrılmaya teşvik ettiğini belirtiyor.

İşçi Partisi’nin seçim manifestosunda “yasal boşluk” olarak nitelendirdiği ve kaldırma sözü verdiği taşınan kazanç (carried interest) uygulamasına dair geri adım atması, yeni eleştirilere neden oldu. 2022-23 mali yılında özel sermaye yöneticilerine sağlanan vergi indiriminin maliyeti, resmi rakamlara göre 700 milyon sterlini buldu.

Vergi ayrıcalığı: Özel sermayeye 28%, diğerlerine 47%

Özel sermaye fonu yöneticileri, yatırımcılarla birlikte fona sermaye koyarak elde edilen kâr üzerinden “carried interest” yani taşınan kazanç elde ediyor. Bu gelir, maaş olarak değil, sermaye kazancı olarak vergilendirildiğinden %28 vergi oranına tabi tutuluyor. Oysa diğer finans sektörü çalışanları –örneğin bankacılar veya hedge fon yöneticileri– benzer gelirleri %47’lik gelir vergisi ve ulusal sigorta katkısı (NIC) oranıyla ödüyor.

Hükûmetin Ekim 2024 bütçesinde vergi oranı %32’ye çıkarıldı. Ancak Reeves, bu yıl içinde ülkeyi terk eden yöneticilerin geçmişte İngiltere’de elde ettikleri taşınan kazanç gelirlerine vergi uygulanmayacağını duyurdu. Bu durum uzmanlara göre hem vergi gelirlerini düşürdü hem de ülke dışına çıkışı teşvik etti.

Uzman: “Bu karar ülkeye zarar verir”

Vergi Analizi Merkezi Direktörü Arun Advani, şunları söyledi:

“Bu yıl İngiltere’yi terk eden özel sermaye yöneticilerine geçmiş taşınan kazanç gelirleri için vergi affı tanımak ciddi sorunlara yol açar. Bu yalnızca vergi gelirinde azalmaya değil, aynı zamanda yüksek gelirli kişilerin ülkeyi terk etmesine de neden olur. Bankacıların ve hedge fon yöneticilerinin hâlâ daha yüksek oranla vergilendirilmesi de finans sektörü içinde dengesizlik yaratıyor.”

Gerçek vergi kaybı: 1.6 milyar sterlin olabilir

The Times’ın, HM Revenue & Customs (İngiltere Gelir ve Gümrük İdaresi) aracılığıyla elde ettiği verilere göre, özel sermaye yöneticileri 2022-23 mali yılında taşınan kazançlar üzerinden 973 milyon sterlin sermaye kazancı vergisi ödedi. Bir önceki yıl bu rakam 1.4 milyar sterlindi. Düşüşün, yüksek faiz oranları nedeniyle fon satışlarının azalmasından kaynaklandığı tahmin ediliyor.

Eğer bu gelirler sermaye kazancı değil, maaş olarak vergilendirilseydi, ödenmesi gereken vergi miktarı 1.6 milyar sterlini bulacaktı. OBR (Bütçe Sorumluluk Ofisi), 2025’te yürürlüğe girecek yeni vergi rejimiyle taşınan kazancın %34.1 efektif vergi oranıyla vergilendirileceğini belirtti. Bu oran, sektör temsilcilerinin beklediğinden daha düşük.

Ancak OBR, yeni düzenlemeyle elde edilecek ek vergi gelirinin zamanla 600 milyon sterlinden 100 milyon sterline kadar düşebileceği uyarısında bulundu. Bunun nedeni, taşınan kazanç sahiplerinin küçük bir grup zengin birey olması ve yaklaşık %12’sinin ülkeyi terk edebileceği öngörüsü.

İşçi Partisi geri adım attı

Seçim kampanyası sırasında İşçi Partisi, taşınan kazancın gelir vergisi ve ulusal sigorta kapsamına alınacağına söz vermişti. Ancak özel sermaye sektörünün yoğun lobi faaliyetleri sonucu bu vaatten geri adım atıldı. Parti, manifestosunda bu vergi ayrıcalığını açıkça “bir boşluk” olarak tanımlamıştı.

Sektör görüşleri: “Kazanç belirsiz ve değişken”

British Private Equity & Venture Capital Association CEO’su Michael Moore ise, vergi gelirlerindeki düşüşü şu sözlerle savundu:

“Bu rakamlar, taşınan kazancın belirsiz ve dalgalı olduğunu, yalnızca güçlü getiri dönemlerinde ödendiğini gösteriyor.”

Hazine’den açıklama: Yeni sistem adil olacak

Hazine Bakanlığı ise konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Yeni taşınan kazanç rejimi, vergi sistemini uzun vadeli olarak daha adil ve istikrarlı hale getirirken, İngiltere’nin küresel varlık yönetimi merkezi olarak rekabetçiliğini korumasını sağlayacaktır” ifadelerine yer verdi.