Reeves, sosyal yardım kesintilerinde ‘düzeltmeler’ açıkladı

26 Mart 2025

13.14 pm – Güncelleme

Rachel Reeves, bahar bildirisini verirken sosyal yardım kesintilerinde “düzeltmeler” açıkladı.

Engelli yardım kesintilerine yönelik planlarda “son düzeltmelerin” yapıldığını doğrulayan Reeves, sosyal yardım değişikliklerinin 4.8 milyar pound tasarruf sağlayacağını söyledi.

Geçen haftaki duyurunun ardından “son düzeltmelerin” yapıldığını belirten Maliye Bakanı bu değişikliklere atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Evrensel kredi standart ödeneği 25/26 yılında haftada 92 pounddan, 29/30 yılında haftada 106 pounda yükselecekken, evrensel kredi sağlık unsurları yeni başvuranlar için yaklaşık %50 oranında kesilecek ve ardından dondurulacak.”

 

Maliye Bakanı, daha derin kesintileri teyit etmeye hazırlanan ilkbahar açıklamasıyla, İşçi Partisi destekçilerinin gazabını riske atıyor.

Rachel Reeves, Bütçe Sorumluluğu Ofisi’nin geçen hafta açıklanan değişikliklerden elde edilecek tasarruf tahminini reddetmesinin ardından çarşamba günü yapacağı ilkbahar açıklamasında ek sosyal yardım kesintilerine gidecek.

Maliye Bakanı, bazı İşçi Partisi destekçilerini dehşete düşüren sosyal yardım kesintilerinden, savunma harcamalarında 2.2 milyar sterlinlik bir artışla “Britanya’nın geleceğini güvence altına alma” vaadine odaklanmayı umuyordu.

Ancak OBR’in son tahminlerinin, Çalışma ve Emeklilik Bakanı Liz Kendall tarafından açıklanan ve kişisel bağımsızlık ödemesi (Pip) kriterlerinin sıkılaştırılmasını içeren değişikliklerin, Reeves’in kendi koyduğu mali kuralları karşılamak için gereken 5 milyar sterlinlik tasarrufu sağlamayacağını gösterdiği anlaşılıyor.

Maliye Bakanı’nın, ilk olarak Times tarafından bildirilen 1.6 milyar sterlinlik açığın bir kısmını kapatmak için 500 milyon sterlinlik ek sosyal yardım kesintisi açıklaması bekleniyor; boşluğun geri kalanı başka yerlerdeki harcama kesintileriyle doldurulacak.

Reeves ve ekibi, çarşamba günkü açıklamanın yanı sıra kesintilerin tam etkisini gösterecek etki değerlendirmelerini yayınlamaya hazırlanırken, refah konusunda yeni bir tepkiye hazırlandı.

Ek tedbirler arasında, çalışabilecek durumda olmayan kişilere yapılan ekstra evrensel kredi ödemesinin, ilk kesintinin ardından 2030 yılına kadar dondurulmasının da yer alması bekleniyor.

Kendall’ın paketinde yer almayan Pip’in dondurulması önerisi üzerine, daha önce bazı milletvekilleri istifa edebileceklerini söylemişti.

Maliye Bakanı’nın, son dakikada tasarruf arayışına rağmen,  yine de milletvekillerine hitap ederken sağlam bir duruş sergilemesi ve belki de sonbahardan itibaren vergileri arttırmak zorunda kalacağı yönündeki spekülasyonlara karşı çıkması bekleniyor.

Önümüzdeki yıl için öngörülen 2.2 milyar sterlinlik ek savunma harcaması, hükümetin GSYH’nin %2.5’ini savunmaya harcama hedefine karşı bir peşinat niteliğinde olup, yardım harcamalarında kesintiye gidilerek ve Hazine rezervinden karşılanacak.

The Guardian’ın haberine göre, Maliye Bakanı hükümetin bir sonraki parlamentoda “ekonomik ve mali koşullar elverdiğince” GSYH’nin %3’ünü savunmaya harcama “hırsını” yineleyecek. Ayrıca, OBR’nin zayıf tahminlerine rağmen kendi koyduğu mali kurallara uymayı hedeflediğinden emin olmak için gelecekteki Whitehall harcama planlarını sıkıştırması bekleniyor – tüm ayrıntılar Haziran ayındaki harcama incelemesinde ortaya konacak.

OBR’nin en son ekim ayında yaptığı değerlendirmeden bu yana hükümetin borçlanma maliyetleri arttı ve ekonomik büyüme umulandan daha zayıf gerçekleşti. Reeves, ekonomiyi canlandırmak için “daha ileri ve daha hızlı” gitme kararlılığının altını çizecek.

İşçi Partisi’nden bazıları Reeves’i gelecekteki harcama kesintilerinin ana hatlarını çizmek yerine mali kurallarını esnetmeye çağırmıştı ancak Hazine, herhangi bir disiplinsizlik işaretinin tahvil piyasalarını ürkütme ve borçlanma maliyetlerini daha da artırma riskinden korkuyor.

İşçi Partili bir kaynak, bakanların OBR sürecinin işleyişinden ve son dakika tahmin değişikliklerinin politikayı önemli ölçüde etkilemesinden dolayı hayal kırıklığına uğradıklarını söyledi. Kaynak; “Sürecin değişmesi gerektiğini düşünüyorlar, ancak piyasa nedenleriyle süreci çok fazla sarsamıyorlar” dedi.

Reeves, Donald Trump yönetiminin transatlantik savunma işbirliğinden çekilmesi ve önümüzdeki ay kapsamlı gümrük vergileri uygulama tehdidinde bulunmasıyla birlikte küresel bağlamın ne kadar değiştiğini tekrar tekrar vurgulayacak.

Haberde Reeves’in; “Görevimiz, gözlerimizin önünde değişen bir dünyada Britanya’nın geleceğini güvence altına almaktır. Sorumlu bir hükümetin görevi bu değişimi sadece izlemek değildir” diyeceği kaydedildi.

Ancak analistler, bu tarihi değişimlerin, harcama kesintileri vaat ettikten sonra bile, Reeves’in daha yüksek savunma harcamaları için hızla artan baskıyı karşılamak için vergileri artırmak zorunda kalabileceği anlamına geldiği konusunda uyarıyor.

Reeves milletvekillerine, kalkınma bakanı Anneliese Dodds’un yardım kesintilerini protesto etmek için istifa ettiği savunma harcamalarını arttırma hamlesinin “daha güvensiz bir dünyada doğru karar” olduğunu söyleyecek; “Bu hükümet ülkemizi değiştirmek için seçildi. Çalışan insanlara güvenlik sağlamak için. Ve on yıllık bir ulusal yenilenme sağlamak için. Bu değişim çalışması Temmuz ayında başladı ve sadece dokuz ayda gerçekleştirdiklerimizle gurur duyuyorum” diyecek.

Maliye Bakanı ve Hazine ekibi, hem Whitehall departmanlarındaki kesintilerin hem de refah etki değerlendirmelerinin İşçi Partisi sıralarında öfkeye neden olacağının farkında olarak çarşamba günkü duyurunun olası etkilerini sınırlamaya çalışıyor.

Bir İşçi Partisi milletvekili şunları söyledi: “Çarşamba günü bu etki değerlendirmeleri için de bahar açıklamasının kendisi kadar önemli olacak, insanlar bu kesintilere oy verip vermeyecekleri konusunda kararlarını o zaman vermeye başlayacak.”

Yetkililer, Mayıs ayında kişisel bağımsızlık ödemelerinde yapılacak değişikliklerle ilgili bir oylama yapmayı planladıklarını ve şu anda yaklaşık 30 İşçi Partili milletvekilinin isyan etmeyi düşündüğünü söylüyor.

Hazine genel sekreteri Darren Jones, Salı günü, yapılacak harcama kesintilerine zemin hazırlamak üzere yaklaşık 100 milletvekiliyle bir toplantı düzenledi. Toplantıya katılanlar Guardian’a, Jones’un toplantının büyük bir bölümünü, George Osborne’un 2010-2015 yılları arasında Maliye Bakanı olarak yaptığı kesintilerin yaklaşık yarısı kadar olduğu göz önüne alındığında, harcama kesintilerinin kemer sıkma anlamına gelmediği konusunda ısrar ederek geçirdiğini söyledi.

Sağlık Bakanı Wes Streeting Salı günü Guardian’a verdiği demeçte; “Herkes için, her yerde, her şeyi aynı anda yapamayız. Şu anda yapmak istediğimiz pek çok şey var, ancak ekonomiyi düzeltebilmek için zaman kazanmak zorundayız, çünkü sağlam ekonomik temellere sahip olmak, ihtiyacımız olan diğer her şey için temel ön koşuldur” dedi.

Reeves, güncelliğini yitirmiş BT’nin elden geçirilmesi gibi verimliliği arttırıcı projelere ödeme yapmak üzere Whitehall departmanlarının teklif verebileceği bir hükümet dönüşüm fonunun ayrıntılarını açıklayacak. Hazine bakanları bunun gelecek yıllarda daha azıyla daha çok iş yapmalarına olanak sağlayacağını ve daha sıkı bütçelerin kamu hizmetleri üzerindeki etkisini hafifleteceğini iddia ediyor.

Çarşamba günü yardım bütçesinden savunmaya hemen para aktarmaya başlayacağını teyit edecek ve kalkınma bütçesindeki kesintilerin 2027’ye kadar erteleneceğini uman bazı İşçi Partili milletvekillerinin umutlarını suya düşürecek.

Nisan ayından itibaren savunma harcamalarında yapılacak 2.2 milyar Sterlinlik artış, ülkenin askeri harcamalarını 2024-25’te %2.3’ten 2025-26’da %2.36’ya çıkaracak. Bakanlar iki yıl içinde %2.5 hedefine ulaşma sözü verdi.

Bir hükümet sözcüsü şunları söyledi: “Sağlık ve engellilik yardımlarına ilişkin olarak, insanları işe geri dönmeleri için gerçekten destekleyen kapsamlı bir reform paketi hazırladık ve aynı zamanda sosyal yardım sistemini daha sürdürülebilir bir temele oturtarak güvenlik ağının en çok ihtiyacı olanları korumak için her zaman orada olmasını sağladık.”