İki taraf arasında Kıbrıs’ta bir anlaşma olabilir

8 Ocak 2016

CTP Londra Dayanışma Derneği eski başkanı İlker Kılıç ve eğitimci Aydın Mehmet Ali Kıbrıs’taki çözüm arayışları konusunda iyimser olduklarını belirterek Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın yarattığı olumlu havanın korunması gerektiğini söylediler

Kılıç ve Mehmet Ali çözüm arayışlarını Hayat TV Artı Eksi 7 Londra Programı’nda Faruk Eskioğlu’nun sorularını şöyle yanıtladılar:

Faruk Eskioğlu: Türkiye’nin Rus uçağını düşürmesi Kıbrıs çözüm arayışını etkiler mi?

İlker Kılıç: Kıbrıs dış güçlerin ilgilendiği bir ada. Bu uçak düşürme olayını ciddiye alan Rusya’nın Türkiye’nin Kıbrıs siyasetini de olumsuz etkileyeceği kanısındayım.

Faruk Eskioğlu: İki toplum liderlerinin ırkçılık karşıtı eğitim için yeni eğitim komitesi kararı iki tarafta da çok önemli olarak kabul edildi. Hatta bir Rum gazetesi “çözümden bile daha iyi” diye yazdı. Sayın Mehmet Ali, eğitimci olarak bu atılımı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Aydın Mehmet Ali: Ortadoğu’da güç dengeleri değişiyor. Kapitalist sistemin ne kadar acımasız olduğu ortaya çıkıyor. Bizim için Kıbrıs’taki İngiliz üsleri Irak’ı bombalamak için kullanılıyordu. Kıbrıslılar olarak savaş geçirmiş bir toplumuz ama çabuk unutuyoruz bunları. Eğitim konusunda iki toplumun bir araya gelmesi olumlu tabii. Milliyetçileri körükleyen bir eğitim sistemi var. İki toplumun eğitime el atması gereken bir durum. İki toplum yalnız birbirlerine karşı değil aynı zamanda Kuzey’de 1974 sonrası yerleştirilen göçmenlere “Orijinal Kıbrıslı” adı altında çirkin saldırılar var, Güney’deki azınlıklara Filipinli ve Sri Lanka’lı işçilere karşı da aynı tutumlar söz konusu. Faruk Eskioğlu: Siz Londra, Kuzey ve Güney Kıbrıs olmak üzere 3 yerde yaşıyorsunuz. Güney’de halk çözüm istiyor mu? Siyasette de çözüm için bir irade söz konusu mu?

Aydın Mehmet Ali: Her iki bölgedeki kardeş partilerin bir araya gelememesi rahatsız edici bir durum. Diğer taraftan Güney’deki sağ partinin lideri Nicos Anastasiades’in çözüme katkısı söz konusu. Güney’de de Kuzey’de olduğu gibi var olan statüyü değiştirmek isteyenler var. Çözüm uzak bir sözcük, anlaşma demek daha doğru. Bir anlaşma için de her iki bölgede de çalışan çok fazla insan da var. Ben bölünmüş bir adanın bölünmüş bir kadınıyım. Aynı zamanda savaşlar nedeniyle Londra’ya gelmek zorunda kalmıştım. Buradaki sol ve ırkçılık karşıtı mücadeleler vermiş birisiyim.

Faruk Eskioğlu: Ada’da kardeş parti liderleri ve dönemin cumhurbaşkanları CTP lideri Mehmet Ali Talat ve AKEL lideri Hristofyas’ın tarihi fırsatı kaçırmasından dolayı bir özeleştiri yapıldı mı? Yoksa bu fırsat iki liderin elinde değil miydi?

İlker Kılıç: Elbette iki liderin elinde değildi. Tarihi ve stratejik açıdan önemli olan bu adada, Kıbrıslılar ile dış güçler arasında bir sorundur. Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar olarak karşılıklı halletmemiz mümkün değil. Bizim dışımızdaki güçlerin de elinde. Örneğin biz Kıbrıs’taki üslerin sökülüp atılması gücüne sahip değiliz. Aydın Hanım’ın söylediği gibi çözüm çok uzakta olan bir kavram.

Bugün iki toplum lideri olarak Akıncı ile Anastasiades bir anlaşmaya varsalar da bu üç ülkenin garantörlüğünü etkileyecek bir anlaşma olmayacaktır. BM’deki belirleyici 5 büyük ülkenin dışişleri bakanları sürekli Kıbrıs’a gidip geliyor. Bunlar adadaki toplumu barıştırmaya mı geliyorlar? Hayır! Bunlar kendi aralarındaki çelişkiden dolayı ziyaret ediyorlar. Batılı dış güçlerin ana amacı Kıbrıs’ı şu ya da bu şekilde NATO’ya üye yapmaktır. Onun dışında iki lider bir anlaşma sağlarsa da hiç olmazsa adadaki halkın barış içinde bir yaşam sürdürebilirler.

CTP-AKEL’in fırsat kaçırdığı konusunda ise, AKEL Rusya ve Çin’e yakındı. CTP’nin ise öyle bir durumu yoktu. Bu iki partinin pek çok ortak vizyon ve emele karşı ortak bir mücadele edememesinin nedeni bu eğilimlerin bizi ayrı tutmasıdır. Bu konuda ben de çok uğraş verdim. Bunu sağlamak çok zor ama ilericiler arasındaki ‘ortak mücadele’nin zorunluluğuna katılıyorum.

Aydın Mehmet Ali: Ben dış güçlerin NATO planlarına karşı daha optimist olmak istiyorum. Biz edilgen bir toplumla olarak mı yaşayacağız. Halkların kendilerine özgü bir karşı çıkışları da olmalı.

Faruk Eskioğlu: KKTC Dışişleri Bakanı Emine Çolak Londra ziyareti sırasında Mayıs’ta olası bir anlaşmadan söz etti. Bu konuda iyimser misiniz?

Aydın Mehmet Ali: Son seçimlerde Kuzey Kıbrıs’ta bir sarsıntı oldu. Bir çok insan kişiye yani Akıncı’ya oy verdi. Bu Kıbrıs’a özgü bir durum değil. Yunanistan’daki SYRIZA’nın Birleşik Krallık İşçi Partisi’nde Jeremy Corbyn’in kazanması da aynı şeydi. İkincisi Apolitikleşen gençlerin çok daha politik bir yanaşımı olduğunu ortaya çıkarıyor. Partiden daha çok kişinin pozisyonu daha öne çıkıyor. Akıncı’nın seçilmesi Kuzey’de yaşayan Türkiye’den gelip yerleşenler olmasaydı ben “Yeni Kıbrıslı” diyorum. Onların oyları olmasaydı Akıncı kazanamazdı. Güney’de böyle olmadı. Kıbrıs’ta bugünün politikasının çok dilli, çok kültürlü ve çok daha geniş vizyonlu olması gerekir. Eğitimde öncelikle 3 dili kabul edip, başka grupların dillerini de eğitime sokarak, bütün bu ırkçılık ve milliyetçiliği frenlemek ilk adım olarak önemli…

Faruk Eskioğlu: Sayın Kılıç bir anlaşma konusunda iyimser misiniz? Ve Londra’da Kuzey Kıbrıs’takinden fazla olduğu söylenen Kıbrıslı Türk nüfusunun barışa nasıl bir katkısı olabilir?

İlker Kılıç: İyimserim tabii. Yoksa mücadelenin bir anlamı olmaz. Aydın Mehmet Ali’nin söylediklerine yanıt olarak CTP olmasaydı, Akıncı da olmazdı. Siyasi partiler örgütlenmenin temelindedir. Eksiklikler ve yanlışlıklar eleştirilebilir. Londra’dan katkı ise bütün Kıbrıs’taki arkadaşların sorduğu soru. Bugün gelinen durumda yurtdışındaki Kıbrıslı Türkler, referandumda oy kullanabilecek mi? Kıbrıs’ta KKTC vatandaşı olmayan yurtdışındaki Kıbrıslı Türklerin yeni kurulacak cumhuriyette durumu ne olacak? Bu soruların yanıtı henüz yok. Şu andaki siyasi hukuki bağlantı olarak yurtdışındaki Kıbrıslı Türklerin nasıl katkıda bulunacağı cevabı olmayan bir soru. Kıbrıs’taki Kıbrıslı Türklerin de bu konudaki bir talepleri yok. Küçük bir toplum için ben bunu olumlu gelişme olarak görmüyorum.

Kuzey Kıbrıs’a sonradan yerleşenler de dahil 150 bin nüfustan söz ediliyor. Yurtdışındaki Kıbrıslı Türklerin de katkı sunması arzu edilen bir durum olmalı diye düşünüyorum. Sayın Akıncı ile olumlu bir moment yakaladık. Kendisi gayet demokrat, solda bir arkadaşımız. Akıncı seçilmeden önce adadaki olumsuz havayı değiştirdi. Şimdi daha verimli bir ortamda görüşüyorlar. “Bir anlaşmaya varılır mı?” “Bir referandum a gidilir mi?” Bu sorular ayrı ama biz Akıncı’nın yarattığı bu olumlu havayı koruyabilirsek buradan hiç şüphesiz olumlu bir sonuç alınacaktır. Sağa sola savrulmadan bu olumlu havayı kökleştirmeliyiz.

Faruk Eskioğlu: Sayın Kılıç nedir bu su ve vana olayı?

İlker Kılıç: Basında yer aldığı gibi Türkiye’nin vanayı kestiği ya da keseceği haberlerine inanmıyorum. Türkiye’den adaya getirilen su adada bir gölette toplanıp, arıtıldıktan sonra Haziran’dan sonra dağıtılması planlanıyor. Benim partimin genel başkanı da dahil Kıbrıs’taki yöneticilerimiz, suyun yönetiminde özelleştirilmesine karşılar. Bunun suyun kesilmesine yol açacağını sanmıyorum. Türkiye ve Kıbrıslı yetkililer daha bu konuyu konuşmuş değil. Ama Türkiye’nin Kıbrıs’a su taşıması uluslararası hukuk açısından sorun olabilirdi. Daha da ilginç olan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin de buna bir itirazı yok. Demek ki bunlar perde arkasında bir anlaşmaya varmışlar. Bunu olumlu yönde Kıbrıslı Rumların onayladığını farz edip olumlu düşünelim.

Aydın Mehmet Ali: Türkiye’den su Güney için de gelmiştir. Hatta daha da ileriye gidip Kıbrıs’taki gazdan söz etmedik. İsrail’in rafine edeceği gazın Avrupa’ya götürecek borulara ihtiyacı var. Mısır da bu olayın içinde. Teknolojik açıdan baktığınızda suyun Kıbrıs’a götürüldüğü gibi Ortadoğu gazının Türkiye’de taşınacaktır. Türkiye›ye kanalıyla gazın Avrupa›ya dağıtılması Rusya›nın planlarını alt üst edebilecek nitelikte sayılabilir. Umarım Kıbrıslılar haraç düzeyini yüksek tutarlar da kazançları olur.

Faruk Eskioğlu: Umarım adaya giden su “Barış suyu”’ olur…

İlker Kılıç: O yönde mücadele verirsek “Barış suyu”, yoksa Başpiskoposun söylediği gibi “Zehir suyu” olabilir. Kıbrıs’ta ortak bir cumhuriyet kurabilirsek bu söylediklerimizi yapabileceğiz. Yoksa bölünmüş ve bağımlı bir adada sorunlar katlanarak büyüyecektir.