İngiltere’de Yaşıyorum ama Türkiye’den Nasıl Emekli Olabilirim?

Bu yazı 7 Şubat 2025 tarihinde yayınlanmıştır

Uzun bir aradan sonra siz değerli okuyucuların karşısına çıktığım ilk yazımda, İngiltere’de yaşayan bir Sosyal Güvenlik Uzmanı olarak en çok karşılaştığım soru olan “Türkiye’den nasıl emekli olabilirim?” sorusuna köşemde yer vererek konu hakkında genel bir bilgi vermek istedim.

Türkiye’de özellikle son yıllarda sosyal güvenlik alanında yapılan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT), asgari emekli aylığı gibi yasal düzenlemeler Türkiye’den emekliliği cazip kılmakta ve bu noktada yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın ilgisini çekmektedir. İngiltere özelinde bakıldığında ise Ankara Anlaşması ve sonrası dönemde İngiltere’ye göç eden kişilerin sosyal güvenlik açısından Türkiye’de hatırı sayılır seviyede sigortalılığı bulunduğu göz önüne alındığında, Türkiye’den emeklilik konusu daha da önem arz eden bir hale gelmektedir.

Bilindiği üzere Anayasamızın 62 nci maddesi yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarının sosyal güvenliklerinin sağlanması için devleti gerekli tedbirleri almakla görevlendirmektedir. Bu noktada, ülkemizin diğer ülkelerle yaptığı sosyal güvenlik anlaşmaları ve yurt dışında geçen sürelerin sosyal güvenlik bakımından değerlendirilmesine imkan sağlayan yasal düzenlemeler, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının sosyal güvenliğinin sağlanması bakımından çok önemli rol oynamaktadır. Özellikle, 3201 sayılı Kanun kapsamında yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına sağlanan “yurt dışı borçlanma” hakkı sayesinde, yurt dışında geçen çalışma ve işsizlik süreleri ile kadınlar için geçerli olmak üzere yurt dışında bulunulan süreler borçlandırılabilmekte ve böylece bu kişiler Türkiye’de sigortalılık süresi kazanabilmektedirler.

Bu noktada, Türk vatandaşları ile mavi kart sahibi olan kişilerin yurt dışı borçlanması için başvurabilmeleri mümkün olmakla birlikte, çifte vatandaşlığa sahip olan kişilerin de yurt dışı borçlanma yapabilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır. Kişiler, yurt dışında sigortalı olarak çalıştıkları süreler ile çalışmaya değer sürelerini (çocuk yetiştirme, işsizlik ödeneği süreleri vb.) ve sigortalılık süreleri arasında veya sonunda bir yıla kadar olan yurt dışında geçen işsizlik sürelerini borçlanabilmektedirler. Ayrıca bu sürelere ek olarak, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların yurt dışında bulundukları süreleri de ev kadınlığında geçen süreler kapsamında borçlanabilmeleri mümkündür. Burada önemli bir parantez açmak gerekirse, 18 yaşını doldurmadan önceki süreler ile Türk vatandaşı değilken yurt dışında geçen sürelerin borçlanma kapsamına girmediğini belirtmekte fayda vardır.

Yurtdışı borçlanma ile borçlandıkları gün sayısı kadar Türkiye’den prim gün sayısı kazanan sigortalılar, gerekli şartları sağlamaları halinde Türkiye’den de emekli olabilmektedirler. İngiltere özelinde değerlendirildiğinde, yurtdışı borçlanmaya ek olarak, Birleşik Krallık ile ülkemiz arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerinden faydalanarak da Türkiye’den emekli olma imkanı bulunmaktadır.

Özelikle aktif çalışma döneminde uzak bir hedef gibi görünen ve emeklilik yaşı gelene kadar göz ardı edilen emeklilik hususu karmaşık bir konu olması nedeniyle kişi özelinde değerlendirilmesi ve planlanması gereken ciddi bir konudur. Bu bakımdan, ileride karşılaşılabilecek sorunların önlenmesi noktasında uzman kişilerden destek alınması önem arz etmektedir.

CENKHAN ALTINTAŞ

Avukat & Sosyal Güvenlik Uzmanı

LL.M. “Master of Law”