Yaşar Halim hayatını kaybetti

30 Ocak 2020

İngiltere’de ilk Türk usulü fırın ve pastane marketini açan Yaşar Halim vefat etti. Kıbrıs kökenli olan Yaşar Halim, kendi adıyla kurduğu fırın, pastane, sebzeci, kasap ve bakkal ürünlerini satan market konseptiyle biliniyor.

İngiltere’nin “ilk” Türk pastane ve süpermarketlerinden olan ve kendi adını taşıyan işletmeleri ile tanınan Yaşar Halim (77) bu sabah The Whittington Hospital’da vefat etti. Sağlık sorunları ile mücadele eden Kıbrıslı işadamının Londra’da toprağa verilmesi bekleniyor.

Faruk Eskioğlu’nun “Londra’da Bizim’Kiler” kitabında Halim’in biyografisi “Toplumda bakkalla­rın öncüsü” başlığı ile şöyle ak­tarılmıştı:

Yaşar Halim, Türkiye ve Kıb­rıslı toplum ve Haringay bölgesi­nin en tanınmış Türk markası de­nilebilir. Kıbrıs kökenli olan Yaşar Halim, kendi adıyla kurduğu fırın, pastane, sebzeci, kasap ve bakkal ürünlerini satan market konsep­tiyle hem caddenin hem de ken­disinden sonraki süpermarketlerin ilk örneği sayılabilir.

Yaşar Halim ile “495-497 Green Lanes, London N4 1AL” adresinde Kıbrıs ve Türkiye’den neredeyse her ürünün yer aldığı süpermar­ketin mütevazi ofisinde söyleştik.

Halim, Kıbrıs Lefkoşa’da gözleri görmeyen bir ebenin kendisini ek­mek teknesinde doğurttuğunu ve bu nedenle hayatı boyunca ha­murla uğraştığını söylüyor. Baba­sının nalbant ve annesinin bahçe işleriyle uğraştığını belirten Halim’in, ilkokul yaşamı çok par­lak geçer, hatta 4’üncü sınıftayken Kraliçe’den ödül bile alır…

“O zamanlar bozulursun diye okula göndermiyorlardı” diyen Halim, ilkokul sonrasında bahçı­vanlık, inşaat işçiliği yaptığını ve eşek üstünde de çok sebze meyve sattığını anlatıyor.

18’ine bastığında babasıyla anla­şamayınca Londra’ya gelmeye ka­rar verir. 1962’de İsrail’den bindiği gemiyle İtalya, İspanya’ya oradan da Fransa ve Londra Victoria’ya ulaşır. Kendisinden 10 yaş büyük üvey kardeşini bulur. Stoke Ne­wington Graham Road’da haftalığı 2.5 sterline bir evin mutfağında ka­lır. O yıllarda Londra’da Angel, Ne­wington Green ve Essex Road’da yoğunlaşan 1.500-2 bin dolayında Türk olduğunu, çoğunun şişe, las­tik fabrikasında, tekstil atölyele­rinde ya da “Lion” adlı cafe-resto­ran zincirinde çalıştığını söyleyen Halim ilk iş olarak teknede bula­şıkçılık yapar. Stoke Newington Dumont Road’da “Pitas” pastane­sinde 5 yıl, Kentish Town’da PSP Patissiere’de ise 14 yıl çalışır.

Rum patronların pastanesinde mesleğin incelikleri yanı sıra İngi­lizce ve Rumcayı da akıcı olarak öğrenen Halim, o yıllarda pasta ve kek tarifleriyle pek çok İngiliz ye­mek kitaplarında da yer alır.

Halim, İngiliz mutfağındaki el­malı kekten (apple pie) farklı bir tat olan Türk usulü baklava ve keklerin çok ilgi çektiğini belirte­rek, “Hamuru kendim açıyor ve ellerimle kâğıt inceliğinde çarşaf gibi yayıyor, 10 parçaya böldük­ten, saçta ısıtıp kuruttuktan sonra baklava yapıyordum. O lezzet çok farklıydı” diyor.

Mesleğinin zirvesindeyken 26 Ocak 1987’de Green Lanes’de kendi adıyla fırın/pastane açan Yaşar Ha­lim, o dönemdeki caddenin fotoğ­rafını da şöyle anlatıyor:

“Caddeye çıkan sokaklarda Kıbrıslı Rumlar yoğun olarak ya­şıyordu. Wood Green’de alışveriş merkezi açılması Green Lanes’i köreltmişti. Caddede Bakkal Züh­tüler ve Bakkal Hasan, Kuaför Şe­fik dışında 4-5 ekmek fırını bulu­nuyordu. O yıllarda esnaf Türkçe tabeladan çekiniyordu. Ben adımı kullandım. Baklava ve pasta çe­şitleriyle işe başladım. 3 ay sonra ekmek yapmaya başladık. Kıbrıs’ta Trakya’da taş fırında yapılan ek­meği Londra’da ürettik. Sıcak ek­mek, kokusuyla milleti çekti. Taş fırın ekmeğinde katkı maddesi yok, şeker yok ve mayası da çok az. Ya­şar Halim buluşma noktası oldu. Kısa sürede yan dükkânı da alarak cafê ve restoran olarak işletmeye açtık fakat 2 yıl sonra da Kıbrıs sebze ve meyvelerini satan mar­kete çevirerek fırın ve pastaneyle birleştirdik. Böylece Londra’da ilk kez Kıbrıs ve Türkiye yiyecek kül­türünü yansıtan fırın, pastane, seb­zeci, bakkal ve kasabın bir arada olduğu market konseptini kurduk. Taze sebze ve meyveleri Kıbrıs ve Türkiye başta olmak üzere Akde­niz ülkelerinden uçakla getirtiyo­ruz. Christmas da dahil yılın her günü sabah 8’den akşam 10’a ka­dar hizmet veriyoruz. İşe başlarken İngiltere’de istikrarın ve kalitenin olmadığı anlamına gelen ‘Türk işi’ imajını değiştirmek istedim. Bunu birkaç yıl içinde başardığımı sa­nıyorum. Londra’daki bütün top­lum ve bölge sakinleri bizi tanıdı. Çok uzak bölgelerden gelen sürekli müşterilerimiz oldu. Caddenin top­lum için çekim alanı olmasına ve gelişmesine de katkımızın olduğu söylenebilir. 3-4 çalışanla işe baş­lamıştık, şimdi 100’den fazla çalı­şanımız var.”

Halim 1997’de Palmers Green’de Türk usulü sucuk ve salam üre­tecek fabrika kurar fakat İngilte­re’deki deli dana hastalığı yatırıma darbe vurur. Bunun üzerine fabri­kayı pastane ürünleri üretim atöl­yesine dönüştürür. 1993’te Shep­perd Bush’da kafeterya, 2000’de Palmers Green’de ve Winchmor Hill’de “Yaşar Halim”in şube­leri, 2014’te de East Fincley ve Hornsey’de fırın-pastane açar…

1961’de evlenen Halim’in Yeşim (1964) ve Mehmet Yaşar (1969) adlı iki çocuğu ve torunları ve onların da çocukları bulunuyor.

Seyahat etmeyi çok sevdiğini belirten Halim, “Köylerine üre­tim yerinden taze sebze ve meyve almak için gittiğim Türkiye’nin dörtte üçünü karış karış gezdim. Her fırsatta Türkiye’ye gitmek is­terim. Dünyanın da yarısını gezmi­şimdir” diye konuşuyor.

Rum işyerlerinde çalışırken den­geleri koruduğunu anlatan Halim, “Ben herkesin dili, dini ve kültü­rüne saygı duydum, kendime de saygı duydum. Kimsenin beni ‘Türko’ diye çağırmasına izin ver­medim. Politikaya hiç karışmadım. Eğer ticaret yapıyorsanız zaten bir savaş içindesiniz. Yeni bir cephe açmanın anlamı yok” diyor.

Halim gençlere ise kendi yaşam felsefesinden örnek vererek “İki defa çalışıp iki defa dürüst olsun­lar. Gençler kol ve beyinleriyle iki kez çalışsınlar. Alırken ve satarken de iki kez dürüst olsunlar” diyor.