Nasıl daha iyi finansal kararlar alınabilir?

Bu yazı 14 Şubat 2022 tarihinde yayınlanmıştır

Hepimiz mantıklı ve dengeli bir şekilde hareket ettiğimizi düşünmek isteriz ama para, duygusal bir meseledir. Bildiğiniz gibi bu, kişisel finans ya da yatırım tavsiyesi değildir. Eğer emin değilseniz lütfen tavsiye alın. Tüm yatırımların değeri artabileceği gibi aynı zamanda düşebilir de.

Yani, geri aldığınız miktar, yatırdığınız miktardan daha az olabilir. Yetkili bir danışman, duygularımızı nasıl görmezden gelip daha akıllıca seçimler yapabileceğimiz konusunda birkaç ipucu paylaştı.Konu finansal meseleler olunca, hepimiz sadece mantık ve delil odaklı hareket ettiğimizi düşünmek isteriz ama durum her zaman böyle değil.

Hepimiz günlük yaşantılarımızda etki altında kalmaya ve önyargılara eğilimliyiz. Özellikle de yatırım yaparken. Davranışsal finans, yatırım psikolojisi, insanların her zaman mantıklı yatırımcılar olmadığı varsayımı üzerinde durur.

Mantığın gerektirdiklerinin aksine, sıklıkla duygusal kararlarla yönlendirildiğimizi öne sürer. Aşağıda, yatırım kararlarınızı etkileyebilecek 4 yaygın düşünme şekli ve bunların üstesinden nasıl gelebileceğinize yer verildi.

1. Kayıptan kaçınma

Tamamen mantıklı olan bir kişinin, 100 sterlin kayıp yaşadığındaki üzülme seviyesi, 100 sterlinlik kazanç elde ettiğindeki mutluluk seviyesinde olmalıdır. Buna rağmen, araştırmalara göre kaybın verdiği acı, kazancın verdiği memnuniyetten iki kat daha fazla hissediliyor. Bu durum, kayıp durumundaki bir yatırımınızı satmak istememe eğilimine yol açabilir.

Açık bir şekilde bu, tamamen mantığa dayalı değil, duyguyla hareket etmek anlamına geliyor.Bu durum, “batık maliyet yanılgısı” ile ilişkilendiriliyor. Halihazırda yatırım yapmış olduğunuz için bir kayıpta ısrar etme durumu. Bunu, kötü bir filme sinema bileti almak gibi düşünün. Sinemayı terk etmek yerine, bilet parasını ödediğiniz için izlemeye devam ediyorsunuz.

Tüyo: Kayıp durumunda satma (tabii ki, uygun olduğu durumlarda) “korkusunun” üstesinden gelmenin yollarından biri, kendinize şu soruyu sormaktır: Eğer bu yatırımı yapmamış olsaydınız, bugün yapar mıydınız?

2. Geri görüş önyargısı

Bir olay gerçekleştikten sonra, neden gerçekleştiği hakkında detaylı açıklamalar yapacak uzmanlar bulmak kolaydır. Bu da olayın önceden kolay fark edilir ve dolayısıyla kaçınılabilir olduğuna inanmamızı sağlar. Aslında, bu duruma çok nadir rastlanır. Tüyo: Kontrol edemediğiniz makroekonomik olaylara ve kısa vadeli düşüncelere çok fazla odaklanmamaya çalışın.

Bir adım geri atıp dünyanızda neler olup bittiğini düşünmek çok daha önemlidir. Uzun vadeli düşünün ve yatırımlarınıza kısa vadeli piyasa dalgalanmalarının üstesinden gelmek için bolca zaman verin.

3. Sürü davranışı

Bu kavram, insanların “herkesin yaptığına uyum gösterme” eğilimine değinmektedir. Ne de olsa “hepsi yanılıyor olmaz değil mi?” Yoksa olabilir mi? Bitcoin çılgınlığı bunun için harika bir örnek. Ancak, bunun en ünlü örneği belki de milenyumun başlangıcı dolaylarında gerçekleşen dot-com balonudur.

Yakın zamanda Büyük Açık (The Big Short) filmini izledim. HARİKA bir film ve ilgi çekici, GERÇEK bir hikaye. İnsanların çoğu bu filmi iyi bir eğlence aracı olarak düşünür. Bense topluluğun çılgınlığını fark etme konusunda bir kullanma kılavuzu olarak izledim. İzleyin, keyif alın ve öğrenin.

Filmdeki iyi bir replikte şöyle deniyor: “Başınızı derde sokan, bilmediğiniz şeyler değil. Tamamen EMİN olduğunuz şeylerdir…”

Tüyo: Yatırım yaparken, dengeli ve çeşitli bir portföy oluşturmak önemlidir. Tüm yumurtalarınızı aynı sepete koymadığınızdan emin olun. “Herkes Sahtekar Coin alıyorsa demek ki her şey yolunda olmalı…” gibi şeylere rağmen.

4. Doğrulama önyargısı

Bugünlerde çok fazla bilgiye erişilebiliyor. Dikkatimizi nereye vereceğimizi bilmek zor olabilir. Bazen, halihazırda biliyor olduğumuz şeyleri doğrulayan bilgiler ararız. Örnek olarak, bir sonraki finansal hamleniz için aklınızda bir fikir olabilir.

Araştırma yaparken, bunun iyi bir fikir olmadığını söyleyen dokuz makaleyi görmezden gelip, bunu yapmanızı söyleyen bir makaleyi dinleyebilirsiniz.

Tüyo: Çoğu finansal karar, içgüdüyle alınamayacak kadar büyüktür. Dengeli görüşler alın ve uzmanları görmezden gelmeyin.Ancak şunu da unutmayın. Büyük Açık filminde gösterildiği gibi uzmanlar, beyni olan herkesin bilebileceği şeyi görmezden geldi.