Keir Starmer, bütçede ’35 milyar poundluk vergiler’ ve ‘zor kararlar’ konusunda uyarıda bulundu

28 Ekim 2024

Başbakan pazartesi günü yapacağı konuşmada, hükümetin zayıf devlet maliyesi döneminde kamu hizmetlerini iyileştirmek gibi ‘benzeri görülmemiş’ bir zorlukla karşı karşıya olduğunu söyleyecek.

The Times’ta yer alan habere göre, Sir Starmer, bütçede 35 milyar pound kadar ek vergiye hazırlık yaparken, Britanya’nın “gerçeklerin sert ışığıyla” yüzleşmesi gerektiğini söyleyecek. Başbakan, İşçi Partisi’nin planlarını seçmenlere açıklamak amacıyla, hükümetin zayıf kamu maliyesi döneminde kamu hizmetlerini iyileştirmek gibi “benzeri görülmemiş” bir zorlukla karşı karşıya olduğunu belirtecek. Ancak önceliği okullar, hastaneler ve diğer kamu hizmetleri için ek yatırıma vererek “zor kararlara doğru ilerleyeceklerini” açıklayacak ve ülkenin sorunlarına “kemer sıkma politikalarının bir çözüm olmadığını” savunacak.

Habere göre Starmer şunları söyleyecek: “Güvenilir, uzun vadeli bir planın arkasında bir araya gelebilmemiz için mali gerçeklerin sert ışığını kucaklama zamanı geldi. Zor kararlara doğru ilerleme zamanı geldi, çünkü onları görmezden gelmek bizi gerileme yoluna sokar.”

Maliye Bakanı Rachel Reeves’in, Çarşamba günkü bütçede işverenlerin ulusal sigorta katkı paylarına yönelik bir baskı ve gelir vergisi eşiklerinin daha da dondurulması dahil olmak üzere bir dizi vergi artışı açıklaması bekleniyor. Kamu hizmetlerindeki kemer sıkma politikasına son vermek ve Muhafazakarlar tarafından bırakılan kamu maliyesindeki 22 milyar poundluk açığı kapatmak için bunun gerekli olduğunu savunacak.

Eski Maliye Bakanı Jeremy Hunt, İşçi Partisi’nin iddialarına karşı çıktı ve bağımsız bütçe gözlemcisini, bütçe ile birlikte yayınlanacağı iddia edilen fazla harcamalar hakkında bir rapor yazarak “siyasi tarafsızlığı” terk etmekle suçladı. Muhafazakâr Partili üst düzey bir kaynak, Bütçe Sorumluluk Ofisi’nin “başından beri planladıkları vergi artışlarını meşrulaştırmak için utanmaz bir İşçi Partisi oyununun parçası” olarak bağımsızlığını “zayıflattığını” söyledi.

Bütçede beklenen duyurular arasında şunlar bulunuyor:

• Çocukların “harabe” sınıflarda okumak zorunda kalmamaları için gelecek yıl İngiltere’de 50 okulun yeniden inşası için 1,4 milyar poundluk harcama taahhüdü.
• NHS’in acil nakit krizini karşılamak için yılda ekstra 4 milyar pound.
• İngiltere’deki 2 poundluk otobüs ücreti sınırının kaldırılması planı; yetkililer bunun mali olarak sürdürülebilir olmadığını iddia ediyor. Ayrıca, hükümet bakanlıkları gelecek yıl %2 verimlilik ve etkinlik tasarrufları yapmak zorunda kalacak bu da Whitehall’da işten çıkarmalara yol açabilir.
• Barlara, el sanatları ale sektörünü canlandırmak amacıyla küçük yerel bira fabrikalarından daha fazla ürün satma esnekliği sağlama kuralları.

Ayrıca, işverenlerin ulusal sigorta katkı paylarını artırarak 20 milyar pounda kadar gelir elde etme planları da dahil olmak üzere bir dizi vergi artışı olacak. Reeves, bunun zaten zorlanan birçok küçük firmaya zarar vereceği iddialarıyla karşı karşıya.

Küçük İşletmeler Federasyonu icra direktörü Craig Beaumont, etkilenecekler arasında “hayal edilebilecek en çalışkan insanlardan” bazılarının olduğunu söyledi. Beaumont, “Günde on saat ayakta duran ve ardından akşamları evde muhasebe yapan küçük bir kuaför salonu sahibini düşünün. Bu, çalışkan bir insandır. Onlar, işlerini yürütmek için uzun saatler çalışan ve birçok durumda iş ve fırsat yaratan çabalayan kişilerdir” dedi.

İngiltere Merkez Bankası eski başkanı Lord King of Lothbury de bu artışı eleştirerek, işverenlerin ulusal sigortalarındaki artışların bireyler tarafından karşılanacağını söyledi. King, çalışan insanlar için vergilerin arttırılmaması tartışmasının “korkunç bir yanılsama” olduğunu kaydetti.

Starmer Pazartesi günü yapacağı konuşmada bütçeyi, uzun vadeli ekonomik büyüme ve kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi için gereken “zor kararlar” ile “popülist kolay cevaplar korosu” arasında bir seçim olarak çerçeveleyecek.

Seçmenlere “ülke olarak nerede olduğumuz konusunda gerçekçi” olmaları gerektiğini söyleyecek ve ek yatırımların vergi artışları gerektireceğini öne sürecek olan sözlerine şöyle devam edecek: “Bu, ekonominin iyi olduğu ancak kamu hizmetlerinin diz çöktüğü 1997 yılı değil. Kamu hizmetlerinin güçlü ama kamu maliyesinin zayıf olduğu 2010 yılı da değil. Bunlar eşi benzeri görülmemiş koşullar. Çalışan insanlar yavaş büyüme, durgun yaşam standartları ve çöken kamu hizmetlerinden bıktı. Kemer sıkmanın bir çözüm olmadığını biliyorlar. Biz farklı bir yol seçiyoruz: çalışkan insanların çıkarlarına uygun dürüst, sorumlu ve uzun vadeli kararlar. Yatırım yapabilmemizi sağlayan istikrar ve bu yatırımı maksimize edecek reformdur.”

Ayrıca, İşçi Partisi’nin hükümetin borç kurallarını değiştirerek ek 50 milyar pound uzun vadeli altyapı yatırımı serbest bırakma planlarını genişletecek. Hükümet kaynakları, bu paranın bütçede tahsis edilmeyeceğini ancak baharda hükümetin üç yıllık harcama incelemesinde belirtileceğini söyledi. Starmer, bunun ekonomide uzun vadeli büyümeyi teşvik etmek ve ülkeyi farklı bir yola sokmak amacıyla kullanılacağını söyledi.

Haberde Starmer’ın; “Bu, Britanya’nın büyümesinin uzun vadeli seyrini daha iyi hale getirecek bir ekonomik plan” diyeceği kaydedildi.

Bakanların, hisse satışlarındaki sermaye kazançları vergisi oranını artırmayı düşündüklerine inanılıyor, ancak varlıklı bireylerin varlıklarını taşımalarından korkulduğu için bu oranı %20’den %40’a çıkarmaları pek olası değil.

Rakamlar, bu ay iş dünyası güveninin dört ayın en düşük seviyesine gerilediğini gösterdi. Lloyds Bank iş barometresine göre, güven üç puan düşerek %44’e geriledi, bu da Reeves’in vergi artırma planlarının özel sektördeki duyguları sarstığını gösteriyor.