Brexit yasalaştı, bundan sonra ne olacak?

Bu yazı 3 Şubat 2020 tarihinde yayınlanmıştır

İngiltere 23 Haziran 2016 tarihinde yapılan referandum ile AB’den ayrılma kararı verdikten sonra uzun ve çalkantılı bir süreç yaşandı. Geçen üç buçuk yıllık zaman içerisinde, bir referandum üç genel seçim ve iki Başbakan’ın istifasına neden olan Brexit (İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması), 31 Ocak 2020 tarihinde parlamento onaylarının da alınmasıyla yasal olarak gerçekleşti.

Ocak ayının son günü itibariyle gerçekleşen ayrılık sırasında bir kaç heyecanlı havai fişekli kutlaması dışında olağanüstü bir gelişme yaşanmadı. Ne sterlinin değeri düştü ne de gümrüklerde ve hava alanlarında sorunlar oldu. Ayrılığın günlük hayatı etkilelemesinin en önemli nedeni on bir aylık geçiş süresinin bulunması. 31 Aralık 2020 tarihine kadar her şey eskisi gibi devam edecek ve insanlar sonrasında problem yaşamamak için o güne kadar gereken önlemleri alacaklar ve konumlarını belirleyecekler.

Hemen değişecek durumlar, hiç değişmeyecek uygulamalar olduğu gibi bir çok değişiklik yıl sonu itibarıyla yaşanacak. İngiltere Avrupa Birliği’ndan ayrılıyor fakat adanın bir gemi gibi bulunduğu yerden ayrılıp başka bir limana demir atması mümkün değil. Coğrafya olarak Kıta Avrupası’nın bir parçasıyız ve komşularımızla yaşamaya devam edeceğiz. Bazı değişiklikler hemen yaşanacak.

31 Ocak 2020 tarihinden sonra Avrupa Parlementosu’nda İngiliz üye bulunmayacak, 73 Parlamenter nüfus sayısına paralel olarak 27 üye ülke arasında paylaştırılacak. AB kanunlarında son sözü söyleyen Avrupa Adalet Divanı on bir aylık geçiş sürecinde etkisini koruyacak fakat sonrasında İngiltere’yi bağlamayacak. Birleşik Krallık Başbakanı AB zirvelerinde bulunmayacak, Bakanları olağan görüşmelere katılamayacak. Bunun için özel davet gerekecek. Dünyanın geri kalanı ile ikili ticaret anlaşmaları yapmak isteyen İngiltere, AB şemsiyesinin engellemeleri nedeniyle bunu gerçekleştiremiyordu. ABD, Kanada ve Türkiye gibi ülkelerle yeni kendine has ticaret anlaşmaları yapabilecek. Bazı Brexit yanlıları bu anlaşmların İngiltere’yi şaha kaldıracağını söylüyor, yaşayıp göreceğiz, haklı çıksalar iyi olur. Ayrıca İngiltere, Avrupa Birliği ile yeni bir ticaret anlaşması yapmak zorunda. Otomobil başta olmak üzere bir çok ürünü Avrupa ülkelerinden sağlayan İngiltere, iyi bir pazar olduğu için gümrüklerde fazla zorluk yaşamayacağını umut ediyoruz.

1988 yılından itibaren AB standartlarında pasaport uygulamasına geçen İngiltere, geçiş süreci sonunda mavi renkli eski pasaportuna geri dönecek. AB yasaları gereği bir ülkede suç işledikten sonra diğerine geçen bazı zanlılar artık iade edilmeyecek. Brexit’e alışmak için uzun bir geçiş süreci yaşanacak, pek çok şey aynı kalacak, en azından 31 Aralık 2020’ye kadar.

NELER DEĞİŞMEYECEK

İngiltere ve Avrupa Birliği vatandaşları karşılıklı olarak serbest dolaşım hakkına sahip olacaklar. Geçiş süreci sonrasında da örneğin 90 günlük vizeli dolaşımların mümkün olacağı düşünülüyor. Çalışma, yardım ve ücretsiz sağlık hakkı olmayacağı için İngiltere eskisi gibi göçün merkezi olmayacak.

Pasaport kontrolüne gelindiğinde geçiş dönemi boyunca İngiliz vatandaşları, AB vatandaşları için ayrılan bölümlerde sıraya girmeye devam edecek. Avrupa Sağlık Sigortası Kartı geçiş döneminde geçerli olmaya devam edecek. Bu kartlar İngiliz vatandaşlarına, bir kaza sonucu meydana gelebilecek hastalıklarda ve resmi kuruluşlarda tedavi imkanı sağlıyor. Geçiş döneminde hareket serbestisi devam edecek, böylece İngiltere vatandaşları bu süreçte AB’de yaşayıp, çalışmaya devam edebilecekler. İngiltere’de yaşamak ya da çalışmak isteyen AB vatandaşları için de aynı koşullar geçerli. Bu arada sadece Türkiye Vatandaşlarını ilgilendiren Ankara Anlaşması üzerinden İngiltere’de iş kurma olanağı da şimdilik devam ediyor. Geçiş sürecinde bir değişiklik beklenmiyor fakat sonrasında her ihtimali düşünmekte yarar var. Brexit’ten sonra vatandaşların karşılıklı olarak emekli hakları ve kazanımları garanti atına alınıyor. İngiltere geçiş döneminde AB bütçesine para ödemeye devam edecek. Bu durum AB tarafından fonlanan projelerin devam etmesi anlamına gelecek. İngiltere- AB ticareti ek ücretler ya da denetimler gerekmeden devam edecek.

Yıl sonunda gerçekleşecek tam ayrılıktan sonra ne olacak, hepimiz heyecanla bekliyoruz. Ben kalmaktan yanaydım, ırkçılık, ekonominin daralması dahil bir çok sorunlar yaşayacağımızı düşünüyorum. Bu saaten sonra süreci değiştirmak mümkün değil, UK genel nüfusunun yarıya yakını ısrarla çıkmaktan yana tavır koydu. Kalma yanlılarının kafalarının karışık olması nedeniyle karşı cepenin parçalı bulutlu davranması da çıkma yanlılarının ellerini güçlendirdi ve onların dediği oldu. Aynı Britanya adasında yaşıyoruz ve bundan sonra herkes aynı kaderi paylaşacak. Brexit’in son yıllarda yaşanan tüm siyasi tartışmalara değer olduğunu ve her şeyin yaşadığımız ülke için daha iyiye gideceğini görmek istiyoruz. Tüm sorumluluk Başbakan Boris Johnson’un ve Hükümeti’nin omuzlarında….