Hayatınızı, işinizi, ailenizi anti kırılganlaştırın

Bu yazı 31 Ağustos 2020 tarihinde yayınlanmıştır

Bir önceki yazı (geçmişten dersler) bazı ilginç tepkiler aldı. Bazı kişiler bu dersleri bildiğini ama unuttuğunu söyledi. Diğerleriyse daha fazlasını istedi. Anlaşılması gereken esas gerçek şu ki, hayat doğanın bir parçasıdır ve bu nedenle temelde kaotiktir.

Tahmin edilemez. Artık dünya çapında kullandığımız ve tükettiklerimizin çoğunu kapsayan tedarik zincirleriyle birbirimize bağlı olduğumuzdan dolayı, herhangi bir kaotik, beklenmedik olayın devasa etkileri olabilir. Bu, oldukça kırılgan bir sistem. İnsanlar ölür, bazen çok erken. Ya da hasta veya engelli olurlar. Tüm bunların şiddetli finansal sonuçları olabilir. O zaman ne yapabilirsiniz? Hayatınızı anti kırılganlaştırabilirsiniz. O ne demek?!?

Bu, Nick (Nicholas) Taleb tarafından “Antikırılganlık” isimli kitabında özetlenmiş ilginç bir kavram. Cam bir vazo ya da bir dizüstü bilgisayarınız olduğunu ve paketleyerek bir yere göndermek istediğinizi düşünün. İyice paketleyip daha sonra ek bir uyarı olarak paketin üzerine büyük kırmızı yazılarla “Kırılgan” yazan çıkartmalar yapıştırabilirsiniz ve bu da posta hizmeti görevlilerine ekstra dikkatli olmaları gerektiğini gösterir. Düşürmeyin, dikkatli taşıyın mesajı verirsiniz. Alternatif olarak, bir tuğla göndermek isteseydiniz pakete ne yazardınız? “Kırılgan değil” mi? “Düşürebilirsiniz veya dikkatsizce taşıyabilirsiniz” mi? Muhtemelen hayır…

Hayatta, işte ve finansal durumlarda bazı sistemler anti kırılgandır. Yalnızca risk ve kırılganlığa karşı koymazlar; aslında değişkenlikten ve kaostan faydalanırlar. Örnek olarak, bazı online esaslı işletmeler, son birkaç aydaki kaos ortamında devasa şekilde büyüdüler. Masa oyunu ve puzzle satıcıları satışlarında yüzde 800’lük artış bildirdi. Diğer örneklerden Amazon’un satış hacmi ve hisse fiyatları, tüm bu kaosun içinde arttı.

Tesco’s ev teslimatı taleplerine yetişmekte zorlanıyor ve kriz süresince cirosu keskin bir şekilde arttı. Teslimat sürücüleri, toplayıcılar, paketleyici ve daha birçok iş için 100 bin eleman almak istiyorlar. Buradan çıkarılacak pratik ders ne?

İşinizi anti kırılganlaştırın. Restoran yönetiyorsanız, gıda ürünü gereksinimleriniz için yedek tedarik zincirleriniz olduğundan emin olun. Birçok işletme önümüzdeki aylarda iflas edecek. Baskı altında yeni tedarikçiler bulmayı denemektense bazı alternatiflerinizin olması daha iyi. Teslimat ve take away hizmetleri yaratın. Bu, henüz sizden haberi olmayan birçok yeni müşteri kazanmanızı sağlayacaktır. Ubereats, Just Eat ve diğerleri gibi birçok teknolojik çözüm de mevcut. Birçok insanın bilmediği şey, bu tür uygulamaların fiyatları dükkanda/ restoranda olduğundan daha yüksek olarak belirlemeleri. Böylelikle, dükkan sahibi satış için aynı parayı alabiliyor. Müşteriler yalnızca kolaylık için para ödüyor.