Ev satın almak hayal oluyor

9 Mayıs 2014

Hükümetin ev alıcılara ‘yardım edeyim’ derken ev fiyatlarının balon gibi şişmesine neden olduğu öne sürüldü. Önümüzdeki 3 sene sonunda, hükümetin ev almak isteyenlere sağladığı ‘Help to Buy’ yardımları toplam mortgage pazarının %10’una denk gelecek. Şu ana kadar mortgage alımlarında, bu şemayı kullanan alıcıların oranı %1 seviyelerinde sayılıyor.
Hükümet bu şema dahilinde, ev alacakların küçük depozitler yatırarak aldıkları toplamda £130 milyarlık mortgagelar için sadece £12 milyarlık bir kaynak ayırmış durumda. Sağlanan bu destek evler için talebi çok yüksek seviyelere getirdiğinden dolayı, ev fiyatlarında bir yükselişe neden olduğu belirtiliyor. Ekonomik Dayanışma ve Gelişme Organizasyonu (OECD), bu hafta yaptığı açıklamada, hükümeti ev fiyatlarını şişiren ve ekonomik toparlanmayı sekteye uğratma riski bulunan bu uygulamayı bırakması konusunda uyardı. Ev fiyatları her sene ortalama %10 artması bekleniyor. Bazı ekonomistler bu durumun yeni ev alanları altından kalkamayacakları seviyelerde borçlanmaya zorladığına inanıyor.
Ekonominin büyümesiyle orantılı olarak, bankaların önümüzdeki sene verdikleri faiz oranlarını şu andaki rekor düşük seviye olan %0.5’den yüksek rakamlara çekerek mortgage ödemelerini toplamda yükseltmesi bekleniyor. OECD bankaların faizleri yükseltmenin yanı sıra, şu anda şişmekte olan ev pazarını aşağı seviyelere çekmek için farklı yöntemlere başvurması gerektiğini açıkladı. Koalisyon hükümetinin geçirdiği yeni yasalara göre, Bank’s Prudential Regulatory Authority’nin (Bankalar Tutumlu Düzenlemeler Otoritesi) bankaların şu andaki borç verme seviyelerinin tutarsız olduğunu saptaması durumunda bankalara, ev alacaklara verecekleri borçlar konusunda kısıtlamalar getirebilir.
Bu görüşe karşın, ilk kez ev alacakların eğer bu hayallerini gerçekleştirmek istiyorlar ise, hükümet tarafından desteklenen bir programa ihtiyac duyacakları aşikar bir gerçek. Bir çok ekonomist, faiz oranlarında yaşanacak olan hızlı artışın bu sene içinde başlayabileceği görüşünde. Hükümet yakın zamanda bankaları mortgage başvurularında, maaş bordroları ve 3 aylık banka hesap raporlarından daha fazla döküman ve araştırma gerektiren yeni borç verme kriterlerini uygulamaya zorladı.
Bankalar artık ev alacakların, kredi kartları ve başka borçlarından özel harcamalarına kadar her türlü risk faktörünü didik didik araştıracaklar. Bu düzenlemelere rağmen bankalar, yükselen rekabet karşısında müşterilerine düşük depozitler karşılığında sundukları kredi hizmetlerinin çeşitlerini 3 katına katladı. Şu andan sonra hükümet veya Bank of England (Merkez Bankası) ev fiyatlarını kontrol altında tutmak için hangi tedbiri alırsa alsın, ev pazarına olan talep, arz edilen konut sayısının çok üzerinde. Önümüzdeki sene beklenen faiz artışından sonra, ilk evlerini almak sıradan bir vatandaş için hayal olmanın ötesine geçemeyecek.