Neden mortgage alamıyorum? (1)

Size kötü bir haberim var. Aslında pek de yeni bir haber değil. Mortgage almak çok zor. Hatta daha da zorlaşacak. Eğer yeni kurallara göre “oynamayı öğrenirseniz” o zaman iş değişir.

Tarihe biraz göz atalım. 30 yılı aşkın süredir emlak/ finans/ mortgage işlerinin içindeyim. Piyasalar ve finansal geçmişle ilgili çok şey okurum.

Şimdiler, yani bankaların çok paraya boğulduğu bu zamanlar, aslında para borçlanmanın en zor olduğu dönemler gibi görünüyor.

Ya da en azından belli krediler için. Şöyle açıklayayım: Borç verme olayı genel olarak ikiye ayrılır. Perakende ya da özel borçlulara borç verme ve ticari borç ya da iş borcu verme.

Bunlardan ilki ciddi şekilde denetlenir. Birçok kural, bürokrasi, doldurulması gereken karmaşık formlar ve BORÇ VEREN tarafın üzerinde birçok sorumluluk olur.

Borcu vermeleri durumunda, alan kişinin sorumlu bir kişi olduğunu ve geri ödeme yapabileceğini çok dikkatli bir şekilde kontrol etmiş olduklarını kanıtlamaları gerekir.

Yani, borç veren tarafın sorumlulukları ve potansiyel sorunları, borcu verince başlar.

Nasıl yani? Eğer borç veren taraf (ya da komisyoncu) kontrollerini kapsamlı bir şekilde yapmazsa ve borçlanan kişinin geri ödeme yapabileceğinden emin olmazsa verdiği mortgage için “hatalı bir satış” yapmakla suçlanabilir. Sonra da borcu alan kişiye tazminat ödemek zorunda kalabilir.

Ya da kredi iptal edilir (evet, borç mahkeme tarafından silinir. Bu, daha önce olmuş bir şey). Son 30 yılda yönetmelikler giderek daha da katılaştı ve borç veren taraflar da git gide daha dikkatli olmaya başladı.

İkincisi, yani ‘buy to let’ (kiralamak için satın alınan) mortgage anlaşmalarının çoğunun dahil olduğu ticari borç ya da iş borcu vermede denetimler ve bürokrasi çok daha azdır.

Bu anlaşmalar, ne yaptığını bilen, çocuk muamelesi görmeye ihtiyacı olmayan ve bundan da hoşlanmayan ‘yetişkinler’ arasındaki ticari işlemler olarak görülür.

Bu ticari işlemde iki taraf da şartları bilir ve kabul eder. Borcu alan taraf, anlaşma doğrultusunda ödemelerini zamanında yapar.

Aksi takdirde borcu veren taraf mülke el koyar. Oldu, bitti. Denetleyicilerin bu tür anlaşmalara olan ilgisi daha azdır. Sadece şartlar üzerinde açık bir şekilde anlaşılmasını isterler.

Bu tür krediler hala mevcuttur ve borç alacak tarafın mantıklı bir teklifi ve teminatı olursa elde edilebilecek fon miktarında sınır yoktur…

Bu yazı 20 Aralık 2021 tarihinde yayınlanmıştır.