Nereden çıktı bu veraset vergisi ?

Bu yazı 18 Eylül 2025 tarihinde yayınlanmıştır

Toplumun değişimini toplumun ekonomisinden anlamak mümkün. 1990’ların sonunda yoğun göç sırasında mantar gibi araba sürücü kursları çoğalmıştı.

2000’lerin başında da en popüler konu kaza davalarıydı. Kaza davası avukatlarında rekabet o kadar büyüktü ki; bir avukatlık bürosu, baronun bile kurallarını çiğneyerek “dosyanızı rakibimizden alıp bize getirin size altın vereceğiz” diye kampanya bile yapmıştı.

Bu zevat reklamlarda da çıtayı o kadar yükseltmişti ki düğünlerde yemek masasının üstüne logolu hediye tırnak makası bile bırakmaktan utanmamışlardı. Neyse dostlar önce araba sahibi olmuş sonra kaza yapar hale gelmiştik. Şükürler olsun geldik bugüne… Gün geldi mavi yakalı bir işçi olarak gelip sonra küçük esnaf olanlardan bazıları zamanla büyük tüccar olmayı da başardılar. Küçük lokantalar süreç içinde büyük restoranlara dönüştü. Bakkallar süpermarket oldu, sonra zincirleri birbirlerine uladı. “Hade hayırlısı” diyelim…

Şimdi toplumun zenginleşen kesiminin tatil denilince aklına “aile ziyareti”nden ziyade İspanya ve İtalya gelir oldu. Bu kesimin aklına bir de kötü şeyler gelmeye başladı. Eee yaş kemaline erîyor, bu dünyaya kazık çakacak da değiller yani. “Eğer ölür kalırsak onca mal ve mülkün hali ne olacak?” İngiltere’deki veraset vergi oranı da yüzde 40 hani. Vergi vermemek için kırk takla atılan bir ülkeden geldiğimiz için bu oran bize yakışmaz hemşehrim.

Çalış çabala, al külah ver külah, işçiden çal, teraziden çal, yazar kasadan çal, gelir vergisinden çal gel bugünlere… Sonra (!) alın teriyle yaptığın malın mülkün yarısına yakınını devlete ver! Valla sizin toplumu bilmem ama “Canımı al malımı alma” diyen bizim topluma ters düşer. “Cehennemin kapısını bunun için mi araladık yani?” diye düşünüp dertlenmez mi insan? İşin kötü yanı

İngiltere’de hükümet de ölü diriyi geçip gözünü bizim sosyal haklara diker oldu. Nereden kesinti ve kısıntı yapsak da Rusya’ya karşı kendi savunmamızı kursak diye düşünüyor zağarlar. Bundan mütevellit engelli hakları, yalnız anne desteği, ücretsiz sağlık, işsizlik ödeneğine bile göz diken hükümet şimdi de veraset vergisini mercek altına aldı. Veraset Vergisi (Inheritance Tax-IHT), “ölen bir kişinin mülkü, parası ve diğer varlıkları dahil olmak üzere mirasına uygulanan bir vergi” diye tanımlanıyor. Basındaki son haberlerden biri şöyle: “İngiltere’de IHT kurallarının 2026 bütçesiyle birlikte sıkılaştırılması, zengin aileleri varlıklarını çocuklarına devretmeye yöneltiyor.

Nisan ayından itibaren 1 milyon sterlini aşan iş ve tarım varlıklarında yüzde 20 oranında vergi uygulanacak. Bu değişiklik, bugüne kadar muaf tutulan büyük aile işletmelerini doğrudan etkileyecek.” İngiltere’de IHT oranı yüzde 40 demiştik. “Ölüm hak, miras helaldir” diyen bir ülkeden geliyoruz biz azizim. “Bu oran devlete helal değil haramdır” dediğinizi duyar gibiyim valla. Neyse ki mirasta matrahın ilk 325 bin sterlini vergiden muaf tutuluyor. Gerisi ise Allah Kerim! “Sen sağ ben selamet” bu vergiyi söküleceğiz. Şimdi en kötü dairenin değerinin 500 bin sterlin olduğu düşünülürse “her canlı eninde sonunda miras vergisini tadacaktır” sonucu çıkıyor.

Hemen karamsar olmayın be yaaa. Yasa bazı kolaylıklar da yapmış, örneğin çiftlerin bireysel mal ve mülkleri birleştiğinde mirasta muafiyet 1 milyona kadar çıkabiliyor. 2 milyon sterlinin üzeri gibi yüksek değerli miraslarda da vergi kademeli olarak azaltılıyor. Veraset vergisinden kaçınmanın bir yolu da mal ve mülkü sağken çocuklara bağışlamaktan geçiyor. Bunun için de 7 yıl ölmemek gerekiyor. Bu süreç içinde mevta olunursa zamana göre bağış indirimi yapılıyor.

Bakmayın bana öyle. Veraset vergisi beni derlendirmiyor. Kendim olmasam da çok zengin arkadaşlarım da var hani. Bu arkadaşlarla sohbet ederken “dervişin fikri neyse zikri odur” misali, lafı evirip çevirip veraset vergisine getiriyorlar. Anladığım kadarıyla yenilir yutulur gibi olmayan bu yüzde 40’lık oran bizimkilerin uykusunu kaçırıyor. Bazı arkadaşlarım kendilerine plan yapmışlar: Yaş biraz daha kemaline erince varını yoğunu satıp Türkiye’de yatırım yapacaklar. Bakın bu da ciddi bir seçenek. Türkiye’de devletle ve yerel yönetimle pek işiniz olmazsa neden olmasın? “Yarın bir gün Türkiye’de de emlak vergisinde olduğu gibi veraset vergisi artar mı?” diye sorarsanız, “Artar valla” derim.

Bakın yurtdışına çıkışta haraç alan tek ülke Türkiye! İnsanın çok parası olması da dertmiş yaaa. Benimkisi de “Zenginin malı züğürdün çenesini yorar” misali gibi oldu valla. Olsun varsın ben toplumun avukatıyım deyü iki kelam ediyorum, hepsi bu. Neyse dostlar miras bırakanların bir de vasileri var haliyle. Onların cephesinden bakarsak da vasiler vergilerini, mirascının ölümünden sonraki altıncı ayın sonuna kadar ödemek zorundalar. Vergi Dairesi HMRC, gecikmiş ödemeler için faiz uygulayacağını da belirtmeliyiz. Miras mülk içeriyorsa, mirasçı vergiyi 10 yıla yayılmış taksitler halinde ödemeyi ayarlayabiliyor. Ancak, faiz yine de kalan tutar üzerinden uygulanıyor.

İngiltere’de “Vasiyetname” bırakmak oldukça önemli sayılıyor. Vasiyetname ile sevdiklerinizin haklarını koruyabilir, gereksiz vergi vermelerinin önüne geçebilir, uzun mahkeme süreçlerini engelleyebilirsiniz. Eğer vasiler bulunamazsa miras Kraliyet’e kalıyor. “Niye çocuk esirgeme kurumlarına değil de Kraliyet’e kalıyor?” diye sorarsanız, “Sorun valla” der ve eklerim: “Ben de soruyorum! Kralın buna ihtiyacı mı var be yaaa. Şart olsun çok ayıp ediyorlar. Kapitalizm işte, gözü çıksın!”

Bak gördünüz mü nereden nereye geldik be yaaa? Sürücü kurslarından, kaza davası avukatlarına ve vasiyetname hazırlayan uzmanlara… “Oysa” diyorum, “Miras hakkı olmasa şu dünya nimetlerinden sonuna kadar yararlanır bu dünyadan hakkınızı alarak çekip gitmiş olursunuz.”

Neyse dostlar yazdıklarımı lakırdı diye geçiştirebilirsiniz. Eğer ciddiye alırsanız da bir finans danışmanı ya da konusunda uzman bir avukata başvurup geleceği planlamanızı öneririm. Mirasınızın Krala kalmasını istemem hani!