Özel Gelişimsel Çocuklar ve Özgüven

Bu yazı 9 Kasım 2023 tarihinde yayınlanmıştır

Özel gelişimsel çocuklar maalesef günlük yaşantılarında ’ötekileştirilmeyi’ deneyimliyorlar. Okul ve iş hayatlarında zorluklar çekebiliyorlar.

Akranlarıyla ayni iletişim, eğitim seviyesi ve beceride olamayabiliyorlar. Sürekli hata yaptıklarını, iletişim veya arkadaşlık kurmakta zorlandıklarını anlıyor ve çoğu zaman kontrol dışı davranışlarda bulunduklarını deneyimliyorlar. Zamanla çocuklar farklı olduklarını farkına varıyorlar.

Maalesef bulundukları ortamların yetersiz adaptasyonları ve toplumun bu gelişimsel farklılıklarındaki yetersiz bilgisi ve damgalamanın yaygın olması bu ’ötekileşmeyi’ ve çocukların kendini farklı hissetmelerini artırıyor. Nöroçeşitlili çocuklar yaşadıkları zorluklardan dolayı derin bir utanç yaşayabilir ve bu da yetersizlik, değersizlik ve onursuzluk duygusuna yol açabilir.

Çocuklar/ bireyler nörogelişimsel çocuklar konusunda uygun şekilde eğitilmediğinde, bunu gerçek bir nörolojik rahatsızlıktan ziyade, kişisel bir başarısızlık veya karakter zayıflığı olarak görebilirler. Bu da kendilerini izole edilmiş, utanmış ve değersiz hissetmelerine ve özgüven eksikliğine yol açabilir.

Nörodiverjanslı çocuklar ve bireylere maalesef başkaları tarafından farklı davranılabiliniyor ve bu da olumsuz duyguları güçlendiriyor. Örneğin, bu çocuklar ve bireyler akranları tarafından alay edilebilir veya dışlanabilirler ya da yetişkinler tarafından küçümseyici veya sabırsız bir tonla konuşulabilir. Zamanla bu durumlar özgüvenin ve saygının azalmasına ve değersizlik duygularının güçlenmesine sebep olabilir.

Özgüven kendinizi nasıl gördüğünüzden, kendinizi nasıl taşıdığınıza, giyim tarzınıza kadar herşeyi kapsamaktadır. Başkalarıyla nasıl etkileşim kurduğunuz ve başkalarının sizi nasıl algıladığını düşündüğünüzdür. Özgüvenin değişken olduğunu, yani zamanla değişebileceğini hatırlamak önemlidir.

Çocukların ve bireylerin özgüven eksikliğini gösteren birkaç işaret vardır. Örneğin:

1- Kendilerini sürekli başkalarıyla karşılaştırırlar ve yetersiz kaldıklarını hissederler

2- Başkaları tarafından yargılanmaktan korktukları için sosyal etkinliklerden kaçınırlar

3- Kendilerini aşırı derecede eleştirirler ve yaptıkları hiçbirşeyden memnun kalmazlar

4- Başkalarının iltifatlarını kabul etmekte zorlanırlar

Çocuğunuzda bu şikayetleri gözlemliyor ve duyuyorsanız, o zaman çocuğunuz için özgüven çalışmalarına başlayabilirsiniz.

Peki çocugunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz?

1- Çoçuklarınıza inanın ve onların güçlü yanlarına yoğunlaşıp destekleyin

2- Negatif/ olumsuz konuşmalardan kaçının

3- Onlar ile birlikte küçük hedefler belirleyin. Başarıları özgüven gelişimini destekleyecektir.

4- Konfor bölgesinin dışına çıkmaları için yönlendirin ve destekleyin. Farklı birşey yapmaları kendilerini iyi hissetmelerini sağlayacak ve özgüven gelişimini destekleyecektir.

5- Günü kendileri için pozitif bir not ile tamamlamalarını sağlayın. Örneğin, ’bugün sınıfımda kalabildim’.

6- Karşılaştırma döngüsünün farkına varmalarına yardımcı olun ve kendi becerilerine odaklanarak, döngüyü kırmalarına yardım edin.

7- Bütün benliğine odaklanmalarını sağlayın- sadece davranışlarına değil!

8- Profesyonel destek alın. Nörogelişimsel alanda uzman psikologlardan destek almalarını sağlayın. Özgüven gelişimi bir çocuğun hayatta başarılı ve dayanıklı olması için çok önemlidir.

Sevgi ve Sağlıkla…

Dr Gözde Arslan