Ev sahibi misiniz? Hazırlıklı mısınız? (1)

Bu yazı 14 Haziran 2021 tarihinde yayınlanmıştır

Birçok insan, kiraya verilerek anında gelir sağlayacak, belki de uzun dönemde değer kazanacak evler ve daireler satın alarak yatırım yapmayı sever. Oldukça basit, anlaması kolay ve genellikle işe yarayan bir durumdur bu. Zaten ne demişler; ev kadar güvenli.

Hemen bir uyarı: Bu işin garantisi olmaz. Okuyucuların birçoğu Londra içinde ve çevresinde bulunacağı için, orta vadede kaybetmeleri neredeyse imkansızdır. Buna rağmen, Birleşik Krallık genelinde 13 yıl sonra bile hala ev değerlerinin 2008’deki finansal kriz öncesi seviyelere dönmemiş olduğu bölgeler var. Demem o ki, ev ödevinizi yapın.

Başka bir konu da finansal anlamda hazırlıklı olmanız ve asla bıçak sırtında (finansal baskı altında) olmamanız gerektiğidir. Biraz fazladan paranız olmadan mülk sahibi olmanız hem finansal açıdan hem de tansiyonunuz açısından kötü olabilir. Geçenlerde, üzücü bir hikayesi olan birine rastladım. Yeni bir müşteri (yatırımcı), işletmemizden Doğu Londra’daki emlak portföyünün (8 daire) yönetilmesini istedi.

Sahip olduğu yerleri 10 yıllık bir süre boyunca idare etmiş olan daha önceki işletmecilerle bir tartışma yaşamış. İlk incelemelerde, mülklerin kötü bir şekilde muhafaza edildiği (bakımlarının ihmal edildiği) ortaya çıktı. Kiracıların kötü şartlar altında kalmasının kabul edilemez bir durum olduğunu mal sahibine ilettikten sonra gerekli olan tamir ve iyileştirme işlemlerini başlattık. Ne kadar küçük miktarda olursa olsun, çıkan her fatura, mal sahibiyle aramızda hararetli bir tartışma yaşanmasına neden oldu. Biz de taktik değiştirdik ve 100 sterlin ya da daha fazla para harcanacak her şey için onunla önceden konuştuk. Fark ettiğimiz bir başka nokta da şu oldu: Her kira ödeme tarihi geldiğinde, ev sahibi can havliyle kiranın peşine düşüyordu.

Kiracılar genellikle ödemelerini bir ya da iki gün geciktiriyordu. Bu zor zamanlarda, ödemeyi bir hafta geciktiren kiracı bile iyi bir kiracıdır ve ona iyi davranılmalıdır. Ayrıca, mal sahibinin neden bu kadar çaresiz bir durumda olduğunu da merak etmiştim. Onu aradım ve sohbet ettik. 60’lı yaşlarındaydı, devlet emekliliği dışında başka bir emekli geliri yoktu, evinin üzerinde hala büyük bir (sadece faiz) mortgage vardı ve kiraladığı tüm evlerin üzerinde de hala mortgage vardı. Bu durum öyle bir seviyedeydi ki, borçları yeniden yapılandırmak için daha düşük faiz oranlarıyla yeni anlaşmalar da yapamıyordu…