Cumhuriyet’in 100’üncü yılı kutlu olsun efeeem

Bu yazı 26 Ekim 2023 tarihinde yayınlanmıştır

Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılı Londra’da da kutlanıyor. Çeşitli dernek ya da oluşumlar 100’üncü yıl baloları ya da konser gibi etkinlikler düzenliyorlar…

“Mustafa Kemal Atatürk ve onun önderliğinde kurulan Cumhuriyet’in 100’üncü yılında yapılacak etkinlikler İngiltere’de içinde yaşadığımız farklı kültürlere de seslense ne iyi olurdu” diye düşünüyorum. Yaşadığımız dünyada, özellikle Ortadoğu ve Balkanlarda kronikleşmiş sorunlara baktıkca cumhuriyetin değerini daha çok anlıyoruz.

Türkiye’nin, kurulduğu 1923’te okuryazarlık oranı yüzde 10’un altındaydı. Bu oran, 1935 nüfus sayımı sonuçlarına göre yüzde 19,25’e çıkmış… Mustafa Kemal’in hilafeti kaldırarak laik bir hukuk devleti yapılandırılması, Arap harflerinin terkedilmesinden kadınların seçme seçilme haklarının kazanmasına kadar pek çok köklü değişimi cahili çok savaş yorgunu bir ülkede gerçekleştirmiş olması olağanüstü bir başarı. Türkiye bu başarıları dünyaya ballandıra ballandıra anlatmalıydı. Olmadı!

Cumhuriyetin kazanımlarının, cumhuriyetin yapmadığı ya da yapamadıkları eleştirileriyle karıştırılmadan kutlanmasını savunuyorum. Dostlar nacizane olarak “Günümüz Türkiyesinde bir İstanbul Anlaşması’nın iptal edilmesini önleyemedikten sonra o dönemdeki kazanımları küçümsememeliyiz” deyü düşünüyorum… Hani sizin “Kürt sorununu çözseydi, bir halkın kendi kültürüyle asimile olmadan yaşaması sağlansaydı”, “Kürtlere Kurtuluş Savaşı’nda verilen sözler tutulsaydı, sorunlar katlanarak günümüze devretmeseydi!”, “Kapitalist ekonomi yerine sosyalist ekonomi tercih edilseydi de kapıdan kovulan işgalciler bacadan girmeseydi” dediklerinizi duyuyorum. Keşke bunlar yapılabilseydi. O dönem Türkiyesi’nde kimsenin elinde sihirli küre, bunları isteyecek sınıf bilinci de yoktu. Bütün bu istekler tavandan değil tabandan yükselmeliydi.

100’üncü yılda bütün bu eleştirileri haklı haksız demeden bir kenara bırakarak kazanımların tadını çıkarmaktan yanayım dostlar. İkinci yüzyılında sosyal hukuk devletine dönüşmüş, çoğulcu bir demokrasinin yerleştiği, sosyal refah düzeyinin arttığı, işsizlik ve yoksulluğun tarih olduğu, içeride vatandaşlarına dışarıda komşularına güven veren, siyasi ve ekonomik olarak dışa bağımlı olmayan, insana hayvana ve doğaya saygılı çağdaş bir cumhuriyet diliyorum. Türkiye 100 yıl önce çok daha zoru başardığına göre böyle bir dilek de ütopya sayılmasa gerek. Yıkmak isteyenlere inat cumhuriyetin çıtasını sınıfın gücüyle hep birlikte yükseltebiliriz.

Çorum’da çiftçilik yapan İsmail Yüksel, Cumhuriyetin 100’üncü yılı nedeniyle tarlasına traktörün pulluğu ile “100. Yıl” yazarak kutlama yaptığı basına yansıdı. Haberi keyifle okudum. Bravo İsmail Yüksel! “Her vatandaş kendince cumhuriyeti kutlamalı” diyorum. Ben de kendimce 29 Ekim’de “zeybek” havaları eşliğinde, mezesi beyaz leblebi olan mütevazi bir rakı masası kuracağım: Oyna yansın cepkenin / Yansın güneşten tenin / Gün senin şenlik senin / Sana ne mutlu efem, efem…

Londra’daki önümüzdeki günlerdeki Cumhuriyet’in 100’üncü yıl kutlama ya da anmaları kısaca şöyle:

• Londra’da, her yıl aralıksız olarak düzenlenip onyedincisine erişen YoungEast Festival, bu yıl Cumhuriyetin 100. yılına ithaf ediliyor. Çocukların ve gençlerin müziksel çalışmalarını topluma sunmalarına platform oluşturabilmek amacıyla düzenlenen festival 29 Ekim Pazar akşamı, saat 19’da “Stoke Newington, Church Street N16 9ES adresindeki” The Old Church’de gerçekleşecek. Bilet 5 sterlin olarak açıklandı.

• İngiltere Atatürkçü Düşünce Derneği (İADD), Cumhuriyetin 100’üncü yılını 28 Ekim Cumartesi akşamı 19’da “242 High Road, N22 8JX” adresindeki Grand Palace Banqueting Suitte’te düzenleyeceği balo ile kutlayacak. T.C. Devlet Çok Sesli Korosu Sanatçısı Ethem Demir, Özgür Tandoğan ve orkestrası sahne alacak. İlerleyen saatlerde Logo Dance Academy’den Eray Logo eğitiminde zeybek gösterisi yapılacak. Bilet 50 sterlin olarak açıklandı.

• İngiltere’de faaliyet gösteren çatı örgütü Çanakkale Anma Platformu’nun (ÇAP), yüzüncü yıl balosu 29 Ekim Pazar akşamı 17.30’dan sonra “2-24 Kensington High St W8 4PT” adresindeki beş yıldızlı Royal Garden Hotel’de yapılacak. Kutlama programını ünlü tiyatro sanatçısı ve oyuncu İnci Türkay ve ünlü model ve oyuncu Atilla Saral sunacak. Sibel Tüzün ve Soprano Sibel Demir de sahneye çıkacak. Bilet 150 sterlin (öğrenci 100) olarak açıklandı.

• Atölye Grup tarafından organize edilen “Cumhuriyetin 100’üncü Yıl Balosu” 29 Ekim 2023’te saat 19’da Londra Natural History Museum‘da gerçekleşecek. Özel olarak hazırlanan mönüde ünlü şeflerin imzaları olacak. Ebru Akel ve Murat Güloğlu sunuculuğunda Karsu ve DJ Can Hatipoğlu sahneye çıkacak. Gecenin geliri Türk Eğitim Vakfı UK (TEV UK), Galatasaray Eğitim Vakfı (GEV) ve Boğaziçi Mezunlar Derneği’ne (BUMED) bağışlanmak üzere bilet 750 sterlin olarak açıklandı.